اطلاعات کلی
از تست آنتی ژن آزاد مخصوص پروستات (PSA) برای تأیید نتایج آزمایش از تست PSA استفاده می شود. برای اینکه بفهمید آیا سرطان پروستات دارید یا نه از آزمایش PSA استفاده می شود. این آزمایش سطح PSA در خون شما را اندازه گیری می کند. اگر سطح شما بالا باشد، ممکن است نشان دهنده ی یک بیماری غیر جدی باشد، مانند پروستات بزرگ شده یا ملتهب، یا ممکن است به سرطان پروستات مبتلا باشید. برای رد سرطان پروستات ممکن است از آزمایش PSA آزاد به جای نمونه برداری استفاده شود، اگر نتایج آزمایش PSA آزاد خطر ابتلا به سرطان را نشان می دهد ممکن است به بیوپسی نیاز داشته باشید.
PSA در مقابل PSA آزاد
PSA آنزیمی است که به پروتئین های موجود در منی متصل شده و آنها را تجزیه می کند. این امر تایین کننده ی حالت فیزیکی مایع منی است. منی مایع بیشتر می تواند اسپرم را به راحتی به لوله های رحمی زن در طی فرآیند تولید مثل منتقل کند.
PSA عمدتا در غده پروستات شما تولید می شود و در مایع منی شما آزاد می شود. در طی انزال، مقداری PSA از طریق خون غنی پروستات به جریان خون شما منتقل می شود. دو نوع PSA در بدن شما گردش می کند:
PSAآزاد، PSAای که به هیچ پروتئینی متصل نیست.
PSAمحدود شده که به پروتئین ها متصل شده است.
هنگامی که PSA شما آزمایش می شود، ممکن است به دو روش اندازه گیری شود:
- تست آزاد PSA فقط PSA محدود نشده در جریان خون شما را اندازه گیری می کند.
- تست PSA، PSA کل شما را اندازه گیری می کند، یعنی هم محدود و هم آزاد.
تست PSA آزاد
اگر سطح PSA شما کمی بالا باشد، آزمایش PSA آزاد گاهی به جای نمونه برداری انجام می شود. همچنین ممکن است از این روش استفاده شود تا به دکتر شما بفهماند که در صورت بازگشت سرطان پس از درمان، سرطان چقدر تهاجمی است.
PSA معمولاً با گرفتن نمونه خون از بازو، آزمایش می شود. نمونه برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شود و نتایج به پزشک شما داده می شود.
آزمایش PSA دارای محدودیت های زیادی است.
- شناخته شده است که آزمون PSA دارای میزان بالایی از نتیجه مثبت کاذب است.
- غیر معمول نیست که مردی سرطان پروستات داشته باشد، در صورتی که PSA پایین تر از حدی باشد که نشان می دهد سرطان وجود دارد.
- حدود 75 درصد مردانی که PSA آنها بالا است، سرطان ندارند.
- دامنه های طبیعی PSA عمدتا در مردان سفیدپوست ایجاد شد، اگرچه سطح PSA بسته به قومیت مردان ممکن است متفاوت باشد.
- اگر در آزمایشگاه دیگری آزمایش شود یا تکنسین ها از روش های مختلف آزمایش استفاده کنند، ممکن است در سطح PSA تغییراتی ایجاد شود.
سطح PSA براساس سن
در زیر سطح PSA طبیعی براساس سن ذکر شده است:
سن PSA کل، محدوده مرجع نرمال (ng / mL) :
<50 : 0.0 - 2.5
50 – 59 : 0.0 - 3.5
60 – 69 : 0.0 - 4.5
70 و بالاتر : 0.0 - 6.5
نتایج آزمایش به چه معناست
به طور کلی، هرچه سطح PSA شما بیشتر و سطح PSA آزاد شما کمتر باشد، خطر ابتلا به سرطان پروستات نیز بیشتر می شود. دامنه ها با توجه به سن تعیین می شوند. با افزایش سن، سطح PSA شما به طور معمول افزایش می یابد، حتی اگر سرطان پروستات نداشته باشید.
پزشکان همچنین جنبه های دیگر PSA را بررسی می کنند، از جمله:
- سرعت PSA. تغییر در سطح PSA شما، سرعت PSA نامیده می شود که یکی دیگر از موارد قابل توجه است. اگر سطح PSA به سرعت افزایش یابد، خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر است.
- دو برابر شدن. با دو برابر شدن PSA شما، خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر می شود. پزشکان همچنین از زمان دو برابر شدن استفاده می کنند تا بفهمند آیا سرطان پروستات در مردانی که قبلاً به این بیماری مبتلا شده اند، گسترش یافته است یا خیر.
PSA آزاد
PSA آزاد به عنوان نسبت PSA آزاد به PSA کل اندازه گیری می شود. طبق مجله انجمن پزشکی آمریكا، در زیر جدولی آمده است كه احتمال یافتن سرطان پروستات را بر اساس درصد PSA آزاد در مردان با PSA كلی بین 4ng / mL و 10 ng / mL بیان می كند.
درصد PSA آزاد و احتمال سرطان پروستات:
0 –10٪ : 56 ٪
10٪ -15٪ : 28٪
15٪ -20٪ : 20 ٪
20٪ -25٪ : 16٪
بیشتر از 25٪ : 8 ٪
عواملی که بر میزان PSA تأثیر می گذارند
تغییر در سطح PSA به طور خودکار به معنای ابتلا به سرطان پروستات نیست. تعدادی از عوامل می توانند سطح شما را افزایش یا کاهش دهند.
- هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، یک بیماری شایع و غیر سرطانی که در آن پروستات بزرگ شده است
- پروستاتیت، که التهاب پروستات است
- عفونت های دستگاه ادراری
- فشار بر پروستات در اثر فعالیت هایی مانند موتور سیکلت یا دوچرخه سواری
- معاینه رکتال دیجیتال
- انزال
- داروهایی که پروستات بزرگ شده را درمان می کنند
- هپاتیت
- جراحی پروستات
- چاقی
- قرار گرفتن در معرض ماده پرتقال و برخی مواد شیمیایی مزرعه
PSA آزاد در برابر نمونه برداری
به طور متوسط ، آزمایش PSA آزاد می تواند 20 درصد نمونه برداری غیرضروری را کاهش دهد. همچنین می تواند در تعیین احتمال ابتلا به سرطان پروستات به شما کمک کند. اگر نتایج شما نشان می دهد که شما ممکن است به سرطان پروستات مبتلا باشید، برای تأیید تشخیص سرطان پروستات هنوز به بیوپسی نیاز دارید.
هنگامی که بیوپسی پروستات انجام می دهید، متخصصی به نام متخصص اورولوژی با استفاده از یک سوزن توخالی مخصوص، نمونه های کوچکی از بافت را از غده پروستات می گیرد. این بافت زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا مشخص شود سلول های سرطانی وجود دارند یا خیر.
عوارض جانبی شایع، اما به ندرت جدی که ممکن است تجربه کنید:
- خونریزی از محل نمونه برداری
- خون در ادرار یا مایع منی شما
- مشکل در ادرار کردن
مزایا و معایب
آزمایش PSA آزاد به جای انجام بیوپسی برای افزایش سطح کل PSA، مزایای مختلفی دارد. شامل:
- نمونه برداری از پروستات یک روش است که خطر عفونت و عوارض بیشتری را به همراه دارد.
- اگرچه نمونه برداری معمولاً با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود، اما اکثر مردان آنها را ناراحت کننده می دانند. برخی از مردان احساس درد داشتند.
- هزینه بیوپسی به طور قابل توجهی بیشتر از آزمایش های PSA آزاد است.
مزایای اصلی نمونه برداری این است که اگر مبتلا به سرطان هستید، نمونه های بافتی گرفته شده در طی نمونه برداری می توانند اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت شما ارائه دهند. بیوپسی می تواند اطلاعاتی در مورد اندازه تومور در اختیار پزشک شما قرار دهد و به شما ایده ای درباره میزان پیشروی سرطان در اختیار پزشک قرار دهد. پزشک می تواند از نتایج بیوپسی برای تعیین مرحله و درجه سرطان استفاده کند که به شما و پزشک کمک می کند تا بهترین گزینه های درمانی خود را تعیین کنید.
هزینه ها
در صورت بروز علائم سرطان پروستات یا سابقه خانوادگی که شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد، اگر کل سطح PSA شما بالا باشد، آزمایش PSAآزاد می تواند یک مرحله منطقی باشد. این آزمایش ممکن است نیاز به نمونه برداری را از بین ببرد، که یک روش بسیار گران تر است.
حتی اگر در مطب متخصص ارولوژی خود به جای مرکز مراقبت های ویژه انجام شود، بیوپسی به طور قابل توجهی گران تر است. هزینه ها شامل موارد زیر خواهد بود:
- مشاوره برای متخصص ارولوژی
- سونوگرافی برای راهنمایی نمونه برداری
- مشاوره آسیب شناسی برای بررسی نمونه برداری ها
- وسایل متفرقه
آیا باید تست PSA آزاد انجام دهید؟
اگر سطح کل PSA شما بالا باشد، اغلب انجام یک تست PSA آزاد به جای بیوپسی، روش بهتری است. در نهایت، این موضوعی است که شما و پزشک باید درباره آن بحث کنید.