نگاه کلی
تومور اعصاب محیطی در درون یا نزدیک بافت عصبی که سیگنالها را از مغز به سایر نقاط بدن انتقال میدهند، رشد میکنند. این اعصاب ماهیچههای فرد را کنترل میکنند بنابراین میتوانید راه بروید، پلکهایتان را حرکت دهید، غذا بخورید، اشیاء را بلند کنید و سایر اعمالتان را انجام دهید.
تومورهای عصبی محیطی می توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند. بیشتر آنها سرطانی (بدخیم) نیستند، اما می توانند منجر به درد، آسیب عصبی و از دست دادن عملکرد در ناحیه آسیب دیده شوند.
درمان تومورهای عصب محیطی معمولاً شامل جراحی برای برداشتن تومور است. گاهی اوقات نمی توان تومور را بدون آسیب رساندن به بافت و اعصاب سالم مجاور از بین برد. در این موارد، سایر درمان توصیه می شود.
چندین نوع تومور اعصاب محیطی وجود دارد. این تومورها با رشد کردن درون اعصاب (تومورهای درونی) یا با رشد کردن بیرون (تومورهای بیرونی) آنها و فشار آوردن به اعصاب، آنها را تحت تاثیر قرار میدهند.
علائم
علائم و نشانه های تومور عصب محیطی از اثرات مستقیم روی عصب اصلی یا فشار بر تومور بر روی اعصاب، عروق خونی یا بافت های مجاور ایجاد می شود. با رشد تومور، احتمال اینکه علائم و نشانه هایی ایجاد شود بیشتر است، اگرچه اندازه تومور همیشه عوارض را تعیین نمی کند.
علائم و نشانه های تومورهای عصبی محیطی بسته به محل تومورها و بافت هایی که تحت تاثیر قرار می گیرند متفاوت است. و عبارتند از:
- تورم یا توده ای زیر پوست
- درد، سوزن سوزن شدن یا بی حسی اندام
- ضعف یا از دست دادن عملکرد در ناحیه آسیب دیده
- سرگیجه یا از دست دادن تعادل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر توده ای مشاهده شود که به سرعت رشد می کند.
علل بیماری
به وضوح روشن نیست که چرا تومور اعصاب محیطی بوجود می آید. برخی از آنها ناشی از سندرومهای ارثی مانند نوروفیبروماتوز (نوع ۱ و ۲) و شوانماتوز می باشند. انواع دیگر این تومورها در اثر اختلال در عملکرد ژنها یا تحریک در اثر آسیب یا جراحی، ایجاد می شوند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
تومورهای عصبی محیطی بیشتر در افرادی مشاهده می شود که دارای موارد زیر هستند:
- نوروفیبروماتوز (انواع 1 و 2) و شوانوماتوز. در این اختلالات، تومورها روی یا نزدیک اعصاب سراسر بدن ایجاد می شوند. این تومورها، که غالباً متعدد هستند، بسته به محل آنها می توانند منجر به انواع علائم و نشانه ها شوند. این تومورها معمولاً غیر سرطانی هستند.
- سابقه درمان با اشعه. اگر در معرض اشعه قرار گرفتید، سال ها بعد در معرض افزایش تومورهای عصبی محیطی قرار دارید.
عوارض بیماری
تومورهای عصبی محیطی غیر سرطانی و سرطانی می توانند اعصاب را فشرده کرده و منجر به عوارضی شوند که برخی از آنها می تواند دائمی باشند:
- بی حسی و ضعف در ناحیه آسیب دیده
- از دست دادن عملکرد در منطقه آسیب دیده
- مشکلات مربوط به تعادل
- درد
تشخیص
برای تشخیص تومور عصب محیطی، پزشک علائم و نشانه هایی را از شخص می پرسد، سابقه پزشکی را مورد بحث قرار دهد و یک معاینه عمومی فیزیکی و عصبی را انجام می دهد. همچنین چندین آزمایش را برای کمک به تعیین علت علائم و نشانه های شخص تجویز می کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). در این اسکن از یک آهنربا و امواج رادیویی برای ایجاد نمای سه بعدی دقیق از اعصاب و بافت اطراف آن استفاده می شود.
- سی تی اسکن. دستگاه سی تی اسکن اطراف بدن میچرخد و از آن عکسهایی تهیه میکند. سپس کامپیوتر از این عکسها استفاده کرده، تصاویر دقیقی از تومورهای اعصاب محیطی ایجاد مینماید سپس پزشک با استفاده از این تصاویر تاثیراتی را که این تومورها دارند را ارزیابی میکند.
- الکترومیوگرام (EMG). برای این آزمایش، پزشک سوزن های کوچکی را در عضلات قرار می دهد تا یک دستگاه الکترومیوگرافی بتواند فعالیت الکتریکی عضله را هنگام حرکت دادن آن ثبت کند.
- مطالعه هدایت عصبی. به احتمال زیاد این آزمایش را همراه با EMG انجام می دهید. این آزمایش میزان سرعت سیگنال های الکتریکی را به ماهیچه ها می سنجد.
- بیوپسی تومور. اگر آزمایشات تصویربرداری تومور عصبی را تشخیص دهد، پزشک یک نمونه کوچک از سلول ها (بیوپسی) را از تومور برداشته و تجزیه و تحلیل می کند. بسته به اندازه و محل تومور، در طول بیوپسی به بی حسی موضعی یا عمومی نیاز خواهد بود. گاهی اوقات این تنها راه برای تعیین سرطانی بودن تومور است.
- بیوپسی عصبی. اگر شخص مبتلا به بیماری هایی مانند نوروپاتی پیشرونده محیطی یا بزرگ شدن اعصاب باشد که شبیه تومورهای عصبی هستند، پزشک بیوپسی عصب را انجام می دهد.
تومورهای عصبی محیطی شرایطی خاص هستند. از پزشک خود بپرسید که آیا وی در تشخیص و درمان آنها تجربه دارد یا خیر. در صورت نیاز، نظر پزشک دوم را جویا شوید.
درمان
درمان تومور عصب محیطی بستگی به نوع تومور، اعصاب و سایر بافت ها و همچنین علائم بیمار دارد. گزینه های درمانی تومورهای عصبی محیطی عبارتند از:
نظارت و مانیتورینگ
تحت نظر گرفتن وضعیت رشد تومورها یکی از راههایی است که برای تومورهایی که برداشتن آنها سخت است یا کوچکند، رشدشان کند است و دارای علائم خفیف یا بدون علامت هستند، مفید است. شخص میبایست بصورت مرتب چک شده و در فواصل زمانی چند ماه یکبار جهت بررسی وضعیت رشد تومور از سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده کند.
جراحی
گاهی برای برداشتن تومورهای اعصاب محیطی به جراحی نیاز است. هدف از انجام جراحی، برداشتن کامل تومور بدون آسیب رساندن به اعصاب و بافتهای سالم است. اگر انجام آن ممکن نشد، جراح سعی میکند هر مقدار از تومور را که میتواند بردارد.
تکنیکها و ابزارهای جدید به جراح اجازه میدهد به تومور در محلهایی که به نظر غیر قابل دسترس هستند، دسترسی پیدا کند. میکروسکوپهای قوی که در میکروجراحیها استفاده میشود تشخیص دقیقتر تومور از بافتهای سالم را ممکن کرده است. پزشک همچنین میتواند رفتار عصب را در هنگام جراحی زیر نظر بگیرد که در محافظت از بافتهای سالم موثر است.
بسته به اندازه و محل تومور اعصاب محیطی، جراح میتواند سبب تخریب و از کار افتادن عصب شود. این خطر بسته به اندازه و محل قرار گرفتن تومور و عملکرد جراح دارد. برخی تومورها رشد معکوس دارند.
رادیو استریوتاکتیک سرجری
پزشک گاهی برای درمان برخی از تومورهای عصب محیطی در داخل یا اطراف مغز، رادیو استریوتاکتیک سرجری را توصیه می کند. در رادیوتراپی استریوتاکتیک سرجری، مانند رادیوسرجری در گامانایف، پزشکان بدون ایجاد برش، دقیقاً اشعه را به تومور می رسانند.
خطرات این شامل ضعف یا بی حسی در ناحیه تحت درمان و شکست درمان (ادامه رشد تومور) است. به ندرت، اشعه می تواند در آینده باعث ایجاد سرطان در ناحیه تحت درمان شود.
درمان
تومورهای بدخیم با درمان های استاندارد سرطان مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی درمان می شوند. تشخیص زودهنگام و درمان مهمترین عواملی است که منجر به نتیجه خوب می شود. تومور ممکن است پس از درمان مجدداً عود کند.
توانبخشی
پس از جراحی، امکان نیاز به توانبخشی جسمانی وجود دارد. پزشک از بریس یا آتل برای نگه داشتن بازو یا پای شخص در وضعیتی که به بهبودی کمک می کند، استفاده کند. درمانگران فیزیوتراپی و کاردرمانی می توانند به شخص در بازیابی عملکرد و تحرک از دست رفته در اثر آسیب عصبی یا قطع اندام کمک کنند.
حمایت از بیمار
طرز برخورد شخص با احتمال بروز عوارض جانبی دائمی ناشی از تومورهای اعصاب محیطی و انتخاب بهترین روش درمانی بسیار موفقیت آمیز است. در زیر چند پیشنهاد مفید در این زمینه ارائه شده است.
خودتان در مورد بیماری تومورهای اعصاب محیطی مطالعه نمایید. هرچه بیشتر بدانید، در خصوص انتخاب روش درمانی بهتر عمل خواهید کرد. در کنار صحبت با پزشکتان ممکن است مایل باشید با مشاور یا فعال اجتماعی نیز صحبت کنید. یا شاید بهتر باشد با افرادی که قبلا با مشکل شما مواجه بودهاند صحبت کنید و از تجربیاتشان در هنگام و بعد از اقدامات درمانی استفاده کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر پزشک مراقبت های اولیه شما تصور می کند که تومور عصبی محیطی دارید، امکان ارجاع شخص به پزشک متخصص در اختلالات سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) یا پزشک آموزش دیده در جراحی مغز و سیستم عصبی (جراح مغز و اعصاب) وجود دارد.
آنچه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، ممکن است بخواهید لیستی از پاسخ سوالات زیر را تهیه کنید:
- اولین بار کی متوجه این مشکل شدید؟
- آیا با گذشت زمان بدتر شده است؟
- آیا درخانواده تا به حال علائم مشابهی داشته اند؟
- آیا بیماری های دیگری نیز دارید؟
- چه داروها یا مکمل هایی را به طور منظم مصرف می کنید؟
- چه جراحی هایی داشته اید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
- دردی دارید؟ در چه قسمت هایی؟
- آیا ضعف، بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن دارید؟
- آیا علائم مداوم بوده یا گاه به گاه؟
- برای درمان این مشکلات چه درمانی را قبلاً امتحان کرده اید؟