نگاه کلی
سرطان کیسه صفرا نوعی سرطان است که در داخل کیسه صفرا آغاز می شود. کیسه صفرا اندام کوچک و گلابی شکلی است که در قسمت راست شکم، درست در زیر کبد قرار دارد.
کیسه صفرا، مایع گوارشی تولید شده توسط کبد (صفرا) را ذخیره می‌کند. سرطان کیسه صفرا شیوع بالایی ندارد. در صورتی‌که سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس درمان آن بسیار زیاد است. ولی دراغلب موارد سرطان کیسه صفرا در مرحله نهایی، یعنی زمانی که علائم اولیه شدید است، شناسایی می‌شود. تشخیص سرطان کیسه صفرا به دلیل این که علائم و نشانه‌های اختصاصی ندارد دشوار می باشد. همچنین طبیعت نسبتاً پنهان کیسه صفرا، شرایط رشد سرطان کیسه صفرا را بدون اینکه قابلیت ردیابی داشته باشد، آسان‌تر کرده است.
علائم
علائم و نشانه های سرطان کیسه صفرا شامل موارد زیر است:
- درد شکم ، به ویژه در قسمت فوقانی سمت راست شکم
- نفخ در شکم
- کاهش وزن بدون دلیل
- زردی پوست و سفیدی چشم (زردی)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده ، به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
دلیل بروز سرطان کیسه صفرا مشخص نیست.
پزشکان می دانند سرطان کیسه صفرا زمانی رخ می دهد که در دی ان ای سلول های سالم کیسه صفرا تغییر (جهش) ایجاد شود
دی ان ای سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول دستوراتی میدهد. این تغییرات به سلولها می گوید که وقتی سلولهای دیگر به طور عادی می میرند ، از کنترل خارج شده و حیات را ادامه دهند. از تجمع سلول ها تومور تشکیل شده که می تواند خارج از کیسه صفرا رشد و به سایر قسمت های بدن سرایت کند.
در اکثر موارد منشا سرطان کیسه صفرا از سلول های غده ای است که سطح داخلی کیسه صفرا را پوشانده اند. اگر منشا سرطان کیسه صفرا از این نوع سلول باشد، آدنوکارسینوما نام دارد. این اصطلاح به نحوه ی ظاهر شدن سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ اشاره دارد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که می توانند خطر سرطان کیسه صفرا را افزایش دهند عبارتند از:
- جنسیت سرطان کیسه صفرا بیشتر در خانم ها دیده می شود.
- سن. خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا با افزایش سن بالا می رود.
- سابقه سنگ کیسه صفرا. ابتلا به سرطان کیسه صفرا در افرادی که سابقه ی سنگ کیسه صفرا دارند بیشتر شایع است. با این حال، به ندرت پیش می آید که این دسته از افراد دچار سرطان کیسه صفرا شوند.
- سایر بیماری ها و اختلالات کیسه صفرا. سایر بیماری های کیسه صفرا که می تواند خطر سرطان کیسه صفرا را افزایش دهد شامل پولیپ ، التهاب مزمن و عفونت است.
- التهاب مجاری صفراوی. کلانژیت اسکلروزان اولیه ، که باعث التهاب مجاری تخلیه صفرا از کیسه صفرا و کبد می شود ، خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا را افزایش می دهد.
تشخیص
آزمایشات و روشهایی که برای تشخیص سرطان کیسه صفرا استفاده می شود شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون. تجویز آزمایش خون به منظور ارزیابی عملکرد کبد به پزشک کمک می کند علت بروز علائم را مشخص کند.
- عکس برداری از کیسه صفرا. آزمایش های تصویربرداری که می توانند تصاویری از کیسه صفرا ایجاد کنند شامل سونوگرافی ، توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) می باشند.
تشخیص میزان پیشرفت سرطان کیسه صفرا
پزشک به محض تشخیص سرطان کیسه صفرا، تلاش می کند تا میزان پیشرفت سرطان را مشخص کند. تعیین مرحله ی سرطان کیسه صفرا به تعیین گزینه های درمانی کمک می کند.
برای تشخیص مرحله ی سرطان کیسه صفرا از آزمایش ها و روش های زیر استفاده می شود:
- جراحی تشخیصی: پزشک امکان دارد برای بررسی علائم گسترش سرطان کیسه صفرا جراحی را پیشنهاد کند. جراح در فرایندی به نام لاپاروسکوپی در شکم شکافی ایجاد کرده و دوربین کوچکی را وارد می کند. دوربین به جراح اجازه می دهد اندام های اطراف کیسه صفرا را برای مشاهده ی علامت سرایت سرطان معاینه کند.
- تست معاینه ی مجرای صفرا: پزشک میتواند روش های تزریق رنگ به مجرای صفرا را پیشنهاد کند. او در ادامه از روش عکس برداری بهره می گیرد که قسمت هایی را که رنگ به آن تزریق شده نشان می دهد. به کمک این روش می توان انسداد مجرای صفرا را تشخیص داد.
- این آزمایشات شامل کلانژیوگرافی رزونانس مغناطیسی و کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP) می باشد.
- عکس برداری: اکثر افراد مبتلا به سرطان کیسه صفرا برای تشخیص سرایت یا عدم سرایت سرطان اسکن های مختلف انجام می دهند. این که چه روشی برای عکس برداری مناسب است به شرایط بیمار بستگی دارد. از جمله روش های شایع می توان به سی تی اسکن قفسه ی سینه و شکم، سونوگرافی و ام آر آی اشاره کرد.
پزشک از اطلاعات این روش ها برای تعیین مرحله ی سرطان استفاده می کند. مراحل سرطان کیسه صفرا از 0 تا 4 متفاوت است. مراحل اولیه نشان دهنده سرطانی است که محدود به کیسه صفرا است. مراحل بعدی سرطان پیشرفته تری را نشان می دهد که رشد کرده و اندام های مجاور را درگیر می کند یا به مناطق دیگر بدن گسترش یافته است.
درمان
گزینه های پیش رو برای درمان به مرحله ی سرطان، سلامت عمومی و اولویت های بیمار بستگی دارد.
هدف اولیه ی درمان برداشتن سرطان است اما اگر این امر امکان پذیر نباشد، می توان از سایر روش ها برای کنترل شیوع بیماری و حفظ راحتی بیمار تا حد ممکن کمک گرفت.
جراحی در مراحل اولیه سرطان کیسه صفرا
اگر در مرحله ی آغازین سرطان کیسه صفرا باشید، جراحی یکی از گزینه های پیش رو است. که شامل:
- برداشتن کیسه صفرا: درصورتی که سرطان در مرحله ی اولیه و محدود به کیسه صفرا باشد، می توان به کمک جراحی کیسه صفرا را برداشت (کوله سیستکتومی).
- برداشتن کیسه صفرا و بخشی از کبد: اگر سرطان از کیسه صفرا به کبد سرایت کرده باشد، می توان به کمک جراحی کیسه صفرا و قسمتی از کبد و مجرای صفرا را که اطراف کیسه صفرا را احاطه کرده برداشت.
- اگر سرطان کیسه صفرا محدود است و با کوله سیستکتومی کاملاً برطرف می شود ، ممکن است نیازی به درمان های اضافی نباشد. اگر خطر باقی ماندن سلول های سرطانی بعد از جراحی وجود داشته باشد ، پزشک شیمی درمانی یا سایر روش های درمانی را به فرد توصیه می کند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلولهای در حال رشد سریع ، از جمله سلولهای سرطانی استفاده می شود. شیمی درمانی می تواند از طریق ورید بازو ، به صورت قرص یا هر دو انجام شود.
اگر خطر باقی ماندن برخی سلولهای سرطانی کیسه صفرا وجود دارد ، امکان توصیه شیمی درمانی وجود دارد. اگر جراحی جزو گزینه های موجود نباشد ، می تواند برای کنترل سرطان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. پرتوهای انرژی از دستگاهی خارج می شود که هنگام خوابیدن روی میز به دور شخص حرکت می کند.
اگر سرطان به طور کامل حذف نشود ، پرتودرمانی گاهی اوقات با شیمی درمانی پس از جراحی برای سرطان کیسه صفرا ترکیب می شود. پرتودرمانی همچنین می تواند سرطان کیسه صفرا را که باعث درد شده کنترل کند در صورتی که جراحی جزء گزینه های موجود نباشد.
درمان دارویی هدفمند
درمانهای دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاص موجود در سلولهای سرطانی متمرکز هستند. با مسدود کردن این نقاط ضعف ، درمان های دارویی هدفمند می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند. داروهای هدف دار گزینه ای برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته کیسه صفرا می باشد.
پزشک سلولهای سرطانی را آزمایش کرده تا ببیند کدام داروهای هدف بیشتر به کمک شخص می آیند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن شخص کمک کرده تا با سرطان مقابله کند. سیستم ایمنی بدن علیه بیماری مبارزه می کند اما امکان دارد به سرطان حمله نکند زیرا سلولهای سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که تشخیص سلولهای سرطانی را برای سلولهای سیستم ایمنی سخت می کند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند کار می کند.
ایمنی درمانی میتواند یک گزینه برای درمان سرطان پیشرفته کیسه صفرا باشد.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
درک ویرانگر بودن بیماری های خطرناک و کنار آمدن با تشخیص سرطان کیسه صفرا می تواند به شدت دشوار باشد زیرا این بیماری اغلب علائم ضعیفی را به همراه دارد. برخی از ایده ها برای درک کنار آمدن با سرطان کیسه صفرا عبارتند از:
- سوالات خود را درباره این بیماری بپرسید.سوالاتی در ارتباط با راع به سرطان خود بنویسید. این سوالات را در معاینه بعدی خود بپرسید. همچنین منابع معتبری را که می توانید اطلاعات بیشتری در آن کسب کنید از پزشک خود بخواهید.
- اطلاعات بیشتر در مورد سرطان کیسه صفرا و گزینه های درمانی فرد را در هنگام تصمیم گیری راحت تر می کند.
- با دوستان و خانواده در ارتباط باشید. تشخیص سرطان می تواند برای دوستان و خانواده نیز استرس زا باشد. سعی کنید آنها را درجریان این موارد قرار دهید.
- خواسته های پزشکی خود را بنویسید. برای اطمینان از شناخته شدن و احترام به خواسته های خود گام بردارید. از پزشک خود در مورد روش های پیش رو سوال کنید ، که به شما امکان می دهد در صورت عدم توانایی در بیان خواسته های خود ، چه نوع درمانی را می خواهید. همچنین در مورد تعیین وکالت نامه پزشکی ، کسی را که شخص تعیین می کند تا در صورت عدم توان تصمیم گیری برای شیوه درمان آن را برای فرد انجام دهد
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر علائم یا نشانه های نگران کننده دارید با ملاقات با پزشک خانواده شروع کنید.
اگر پزشک شما احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا را بدهد ، به یک متخصص ارجاع داده می شوید ، مانند:
- پزشکی که در درمان بیماری های گوارشی تخصص دارد (متخصص گوارش)
- جراحی که کبد یا کیسه صفرا را عمل می کند
- پزشکی که در زمینه درمان سرطان تخصص دارد (آنکولوژیست)
از آنجا که قرارها می توانند کوتاه باشند و از آنجا که اطلاعات زیادی برای بحث وجود دارد ، بهتر است آماده شوید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شخص در آمادگی برای ویزیت پزشک، و انتظاراتی که از پزشک دارید ، آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
- از هرگونه محدودیت قبل از قرار ویزیت آگاه باشید. در زمان تعیین وقت ، حتماً درباره کارهای لازم قبل از زمان ویزیت سوال کنید ، مانند محدود کردن رژیم غذایی.
- علائم خود را بنویسید، حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند.
- اطلاعات شخصی مهم، از جمله استرسهای عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
- لیستی از تمام داروها و همچنین ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را جهت به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات همراه خود داشته باشید زیرا امکان دارد چیزی را فراموش کرده باشید.
- •سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
در صورت اتمام زمان ، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. در مورد سرطان کیسه صفرا ، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- مراحل سرطان کیسه صفرا چیست؟
- آیا می توانید گزارش آسیب شناسی را برای من توضیح دهید؟ آیا می توانم کپی گزارش آسیب شناسی خود را داشته باشم؟
- آیا به آزمایشات بیشتری احتیاج دارم؟
- گزینه های درمانی برای سرطان کیسه صفرا چیست؟
- مزایا و خطرات هر گزینه درمانی چیست؟
- چه گزینه های درمانی دیگری وجود دارد ؟
- توصیه به اطرافیان بیمار چیست؟
- آیا باید دوباره به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه ویزیت چقدر است و آیا بیمه آن را پوشش می دهد؟
چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شخص می پرسد. آمادگی برای پاسخ به سوالات در زمان ویزیت صرفه جویی خواهد کرد. پزشک سوالاتی می پرسد که شامل:
- چه زمانی برای اولین بار علائم را تجربه کردید؟
- آیا علائم مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- شدت علائم چقدر است؟
- چه مواردی ، علائم را بهبود می بخشد؟
- که اگر چیزی وجود داشته باشد ، علائم را بدتر می کند؟