نگاه کلی
سرطان خون میلوئیدی حاد یک سرطان در خون و مغز استخوان - بافت اسفنجی داخل استخوان ها که سلول های خونی در آن ساخته می شوند- هست.
کلمه "حاد" در سرطان خون میلوئیدی حاد نشان دهنده پیشرفت سریع بیماری است. این بیماری سرطان خون میلوژن نامیده می شود زیرا بر گروهی از گلبول های سفید خون به نام سلول های میلوئیدی که معمولاً به انواع مختلف سلول های خونی بالغ مانند گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تبدیل می شوند، تاثیر می گذارد.
سرطان خون میلوئیدی حاد تحت عنوان های سرطان خون میلوژن حاد، سرطان خون حاد میلوبلاستیک، سرطان خون حاد گرانولوسیتیک و سرطان خون حاد غیر لنفوسیتیک نیز شناخته می شود.
علائم
علائم و نشانه های عمومی مراحل اولیه سرطان خون میلوئیدی حاد ممکن است شبیه به علائم آنفولانزا یا سایر بیماری های شایع باشند.
علائم و نشانه های سرطان خون میلوئیدی حاد عبارتند از:
- تب
- درد استخوان
- بی حالی و خستگی
- تنگی نفس
- پوست رنگ پریده
- عفونت های مکرر
- کبودی آسان
- خونریزی غیرمعمول مانند خونریزی مکرر از بینی و خونریزی از لثه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز علائم و نشانه های غیر عادی و نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
سرطان خون میلوئیدی حادیک زمانی اتفاق می افتد که تغییراتی در ماده ژنتیکی یا DNA سلول مغز استخوان رخ دهد (جهش). DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری را باید انجام دهد. معمولاً DNA به سلول می گوید که با سرعت تعیین شده رشد کند و در یک زمان مشخص بمیرد. در سرطان خون میلوئیدی حاد، جهش ها دستور رشد و تقسیم را به سلول های مغز استخوان می دهند.
در صورت وقوع این اتفاق، تولید سلول های خونی از کنترل خارج می شود و مغز استخوان، سلولهای نابالغی تولید می کند که به سلول های سفید خون لوسمیک موسوم به میلوبلاست تبدیل می شوند. این سلول های غیرطبیعی، عملکرد مناسبی ندارند و می توانند باعث ایجاد یا از بین رفتن سلول های سالم شوند.
مشخص نیست که چه عواملی باعث جهش DNA منجر به سرطان خون می شوند اما پزشکان عواملی را شناسایی کرده اند که این خطر را افزایش می دهد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که خطر ابتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد را افزایش می دهند عبارتند از:
افزایش سن. خطر ابتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد با افزایش سن، افزایش می یابد. سرطان خون میلوئیدی حادیک در افراد بالای ۶۵ سال و بیشتر، دیده می شود.
جنسیت. مردان بیشتر از زنان به سرطان خون میلوژن حاد مبتلا می شوند.
درمان قبلی سرطان. افرادی که سابقاً انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی را انجام داده اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
قرار گرفتن در معرض اشعه. افرادی که در معرض تابش بسیار زیادی قرار گرفته اند مانند بازماندگان حادثه راکتور هسته ای، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد هستند.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند بنزن، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش خواهد داد.
سیگار کشیدن. سرطان خون میلوئیدی حاد با دود سیگار مرتبط است زیرا دود سیگار حاوی بنزن و سایر مواد شیمیایی ایجاد کننده سرطان است.
سایر اختلالات خونی. افرادی که به یک اختلال خونی دیگر مانند میلودیسپلازی، میلوفیبروز، پلی سیتمی ورا یا ترومبوسیتمی مبتلا هستند،بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
اختلالات ژنتیکی. برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون با افزایش خطر ابتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد همراه است.
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد، هیچ گونه عامل خطرساز شناخته شده ای ندارند و بسیاری از افرادی که دارای عوامل خطر هستند هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند.
تشخیص
در صورت داشتن علائم یا نشانه های سرطان خون میلوئیدی حاد، پزشک انجام آزمایش های زیر را توصیه خواهد کرد:
آزمایش خون. اکثر افراد مبتلا به سرطان خون میلوئیدی حادی، مقدار بیش از حد گلبول های سفید و مقدار ناکافی گلبول های قرمز و پلاکت کافی دارند اما گاهی اوقات ممکن است سطح گلبول های سفید خون بسیار کم باشد. وجود سلولهای بلاست – سلول های نابالغی که به طور معمول در مغز استخوان یافت می شوند اما در خون گردش نمی کنند - شاخص دیگری از سرطان خون میلوئیدی حاد است.
آزمایش مغز استخوان. آزمایش خون، سرطان خون را نشان می دهد اما برای تأیید تشخیص معمولاً آزمایش مغز استخوان انجام می شود.
در طی نمونه برداری از مغز استخوان، از سوزن برای برداشتن نمونه از مغز استخوان استفاده می شود. معمولاً نمونه از استخوان ران گرفته می شود و سپس برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
پونکسیون کمری (نمونه برداری نخاعی). در شرایط خاص، ممکن است لازم باشد که برخی از مایعات اطراف نخاع برای بررسی سلول های سرطان خون، خارج شوند. پزشک با وارد کردن یک سوزن کوچک به کانال نخاع در قسمت کمر، این مایعات را جمع آوری خواهد کرد.
آزمایش سلول های سرطانی در آزمایشگاه. پزشکان در آزمایشگاه، سلول های سرطان خون را آزمایش می کنند تا متوجه شوند که آیا در آنها جهش های ژنی وجود دارد یا خیر. این امر به تعیین پیش آگهی و راهنمایی درمان کمک خواهد کرد.
اگر پزشک به سرطان خون مشکوک باشد، فرد بیمار را به یک متخصص سرطان خون (متخصص خون یا انکولوژیست) ارجاع خواهد داد.
تعیین زیرگروه سرطان خون میلوئیدی حاد
اگر پزشک تشخیص دهد که فردی مبتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد هست، انجام آزمایش های دیگری را برای تعیین میزان سرطان و طبقه بندی آن در زیرگروه های خاص سرطان خون میلوئیدی حاد، توصیه خواهد کرد.
زیر گروه سرطان خون میلوئیدی حاد بر اساس چگونگی ظاهر شدن سلول های هنگام بررسی زیر میکروسکوپ، تعیین می شود. برای شناسایی خصوصیات خاص سلول ها، از تست های آزمایشگاهی خاصی، استفاده خواهد شد.
زیر گروه سرطان خون میلوئیدی حاد، به پزشک کمک می کند تا متوجه شود که کدام یک از روش های درمانی برای بیمار بهتر است. پزشکان در حال بررسی چگونگی تأثیر انواع مختلف درمان سرطان بر افراد با انواع مختلف سرطان خون میلوئیدی حاد هستند.
تعیین پیش آگهی
پزشک برای تعیین پیش آگهی و تصمیم گیری در مورد گزینه های درمانی از زیرگروه سرطان خون میلوئیدی حاد و سایر اطلاعات، استفاده خواهد کرد. در سایر انواع سرطان ها از مراحل عددی استفاده می کنند تا پیش آگهی بیماری و اینکه آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر را نشان دهد اما هیچ مرحله ای از سرطان خون میلوئیدی حاد وجود ندارد.
شدت این بیماری با توجه به موارد زیر، تعیین خواهد شد:
- زیرگروه سرطان خون میلوئیدی حاد
- سن
- سلامتی عمومی
- نتایج حاصل از آزمایش ها و روش های دیگر مانند تعداد گلبول های سفید خون در یک نمونه خون
درمان
درمان سرطان خون میلوئیدی حاد به عوامل مختلفی از جمله زیر گروه بیماری، سن و سلامت عمومی بیمار و ترجیحات او بستگی دارد.
به طور کلی، درمان این بیماری دو مرحله دارد:
درمان القایی. هدف از مرحله اول درمان از بین بردن سلول های سرطان خون در خون و مغز استخوان است. با این حال، این روش معمولاً همه سلول های آلوده را از بین نمی برد بنابراین برای جلوگیری از بازگشت بیماری به درمان بیشتری نیاز است.
درمان تلفیقی. این مرحله از درمان که مرحله پس از بهبود یا درمان نگهدارنده نیز نامیده می شود، برای از بین بردن سلول های باقی مانده سرطان خون استفاده می شود. این امر برای کاهش خطر عود بیماری بسیار مهم تلقی می شود.
روش های درمانی مورد استفاده در این مراحل عبارتند از:
شیمی درمانی. شیمی درمانی شکل عمده ای از درمان القایی بهبودی است اگرچه می توان از درمان تلفیقی نیز استفاده کرد. در شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی در بدن استفاده می شود.
افراد مبتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد معمولاً در طی درمان های شیمی درمانی در بیمارستان می مانند زیرا این داروها بسیاری از سلول های طبیعی خون را در روند از بین بردن سلول های سرطان خون از بین می برند. اگر چرخه اول شیمی درمانی باعث بهبودی نشود، می توان آن را تکرار کرد.
درمان هدفمند. درمان های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. این نوع درمان با مسدود کردن این ناهنجاری ها می تواند سلول های سرطانی را از بین ببرد. پزشکان سلول های سرطانی را مورد آزمایش قرار می‌دهند تا متوجه شوند که آیا درمان هدفمند برای فرد بیمار مفید است یا خیر. درمان هدفمند می تواند به تنهایی یا در ترکیب با شیمی درمانی برای درمان القایی و درمان تلفیقی نیز استفاده شود.
پیوند مغز استخوان. از پیوند مغز استخوان که پیوند سلول بنیادی نیز نامیده می شود، برای درمان تلفیقی استفاده شود. پیوند مغز استخوان با جایگزینی مغز استخوان ناسالم با سلول های بنیادی فاقد لوسمی که باعث بازسازی مغز استخوان سالم می شوند، به بازسازی سلول های بنیادی سالم کمک خواهند کرد.
فرد بیمار پیش از پیوند مغز استخوان، برای از بین رفتن مغز استخوان تولید کننده سرطان خون، دوزهای بسیار زیادی شیمی درمانی یا پرتودرمانی را دریافت می کند سپس سلول های بنیادی فرد اهدا کننده سازگار (پیوند آلوژنیک) به او تزریق خواهد شد.
در صورتی که قبلاً در مرحله بهبودی بوده اید و سلول های بنیادی سالم خود را برداشته و برای پیوند در آینده ذخیره کرده اید می توانید سلول های بنیادی خود را دریافت کنید (پیوند اتولوگ).
آزمایش های بالینی. برخی از افراد مبتلا به سرطان خون، برای آزمایش روش های تجربی یا ترکیبات جدیدی از روش های درمانی شناخته شده، برای انجام آزمایش های بالینی ثبت نام می کنند.
درمان های جایگزین
هیچ نوع درمان جایگزینی برای درمان سرطان خون میلوئیدی حاد، مفید شناخته نشده است. اما برخی از درمان های مکمل و جایگزین ممکن است علائمی را که بیماران به دلیل سرطان یا درمان سرطان تجربه می کنند، تسکین دهند.
درمان های جایگزینی که می توانند به تسکین علائم کمک کنند عبارتند از:
- طب سوزنی
- ورزش
- ماساژ
- مراقبه و مدیتیشن
- فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا و تای چی
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
سرطان خون میلوئیدی حاد حاد نوعی سرطان است که می بایست برای درمان آن، سریعاً تصمیم گیری کرد. این امر باعث می شود بیماران با تشخیص جدید با تصمیمات مهمی در مورد بیماری که ممکن است هنوز آن را درک نکنند روبرو شوند. در اینجا چند نکته برای مقابله با این امر آورده شده است:
برای تصمیم گیری در مورد مراقبت خود به اندازه کافی بیاموزید. اصطلاح "سرطان خون" ممکن است گیج کننده باشد زیرا این نوع سرطان به گروهی از سرطان ها اشاره دارد که به جز این واقعیت که مغز استخوان و خون را تحت تأثیر قرار می دهند، به یکدیگر شباهتی ندارند. شما ممکن است زمان زیادی را صرف تحقیق در مورد سرطان خونی که به آن مبتلا نیستید بکنید. برای جلوگیری از این امر، از پزشک خود بخواهید تا آنجا که ممکن است اطلاعات بیشتری در مورد بیماری خاص شما بنویسد. سپس جستجوی اطلاعات را بر این اساس محدود کنید.
پیش از هر قرار ملاقات، سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید و در کتابخانه محلی و اینترنت به دنبال اطلاعات باشید.
به خانواده و دوستان خود تکیه کنید. ممکن است صحبت درمورد تشخیص بیماری تان دشوار باشد و هنگام به اشتراک گذاشتن خبر احتمالاً واکنش های مختلفی دریافت کنید. اما صحبت در این باره می تواند مفید واقع شود. این امر همچنین می تواند باعث کمک های عملی نیز شود.
مراقب خودتان باشید. گرفتار شدن در آزمایش ها و روش های درمانی آسان است اما مهم این است که بتوانید از خود نه تنها در مقابل بیماری سرطان بلکه به طور کلی، مراقبت کنید. سعی کنید وقت خود را برای یوگا، آشپزی یا سایر فعالیت های مورد علاقه تان اختصاص دهید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت داشتن علائم و نشانه های نگران کننده، از پزشک خانوادگی تان وقت بگیرید. اگر پزشکتان به وجود سرطان خون مشکوک باشد، شما را به یک متخصص خون ارجاع خواهد داد.
از آنجا که زمان قرار های ملاقات مختصر می باشد و غالباً اطلاعات زیادی برای بحث وجود دارد، بهتر است برای آن کاملاً آماده باشید. در اینجا برخی از اطلاعاتی که در آماده شدنتان کمک خواهد کرد و همچنین انتظاراتی که می بایست از پزشکتان داشته باشید، آورده شده است.
آنچه می توانید انجام دهید
از هرگونه محدودیت های قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، حتماً سوال کنید که آیا لازم است که از قبل محدودیت هایی را مانند محدود کردن رژیم غذایی رعایت کنید یا خیر.
- علائمی را که تجربه می کنید بنویسید از جمله علائمی که به نظر می رسد به دلیل مراجعه تان به پزشک ارتباطی ندارند.
- اطلاعات شخصی اصلی از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر در زندگی تان را بنویسید.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید بنویسید.
یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه با خود ببرید. گاهی اوقات ممکن است به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام ملاقات با پزشک، دشوار باشد. شخصی که شما را همراهی می کند ممکن است مطالبی که فراموش کرده اید را به خاطر سپرده باشد.
سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید.
زمان ملاقات شما با پزشک محدود است بنابراین تهیه لیستی از سوالات می تواند به شما کمک کند تا از وقت مشترک خود نهایت استفاده را ببرید. در صورت اتمام زمان ملاقات، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین آنها لیست کنید. برای سرطان خون میلوئیدی حاد، برخی از سوالات اساسی که باید بپرسید عبارتند از:
- چه عاملی احتمالاً باعث بروز علائم یا بیماری من شده است؟
- سایر علل احتمالی علائم یا بیماری من چیست؟
- به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
- بهترین اقدام چیست؟
- گزینه های جایگزین درمان اصلی که شما پیشنهاد می کنید چیست؟
- من به بیماری های دیگری نیز مبتلا هستم. چگونه می توانم آنها را به بهترین صورت با هم مدیریت کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه آن چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می دهد؟
- آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
- آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
- چه عاملی تعیین می کند که آیا به مراجعه مجدد به پزشک نیاز دارم یا خیر؟
- علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن آماده کرده اید، در پرسیدن هر سوال دیگری که دارید نیز تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها، زمان بیشتری را برای پرسیدن سوالاتی که دارید، فراهم خواهد کرد. پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسید:
- اولین بار از چه زمانی علائمتان را تجربه کردید؟
- علائمتان مداوم هستند یا گاه به گاه؟
- شدت علائمتان در چه حدی هست؟
- فکر می کنید چه مواردی علائمتان را بهبود می بخشند؟
- فکر می کنید چه مواردی علائمتان را تشدید می کنند؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
از انجام فعالیت هایی که علائم و نشانه هایتان را تشدید می کنند، خودداری نمایید و در صورت داشتن احساس خستگی، کمی استراحت کنید.