نگاه کلی
کوردوما نوع نادری از سرطان استخوان است که اغلب در استخوان‌های ستون فقرات یا جمجمه و در ناحیه ای که جمجمه در بالای ستون فقرات (پایه جمجمه) یا در پایین ستون فقرات (ساکروم) قرار می گیرد، رخ می دهد.
کوردوما در سلول هایی که در جنین در حال رشد، به دیسک ستون فقرات تبدیل می شدند، ایجاد می شود. البته بیشتر این سلول ها در زمان تولد یا بلافاصله پس از آن از بین می روند اما گاهی اوقات تعداد کمی از این سلول ها باقی می مانند و به ندرت ممکن است سرطانی شوند.
کوردوما اغلب در بزرگسالان بین ۴۰ تا ۶۰ سال رخ می دهد اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد.
کوردوما معمولا به کندی پیشرفت می کند و درمان آن نیز دشوار می باشد زیرا اغلب در نزدیکی نخاع و سایر ساختارهای مهم مانند شریان ها، اعصاب یا مغز قرار دارد.
تشخیص
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص کوردوما عبارتند از:
برداشتن نمونه ای از سلول ها برای نمونه برداری از آنها (بیوپسی). بیوپسی، روشی برای برداشتن نمونه ای از سلول های مشکوک برای آزمایش است. پزشکان آموزش دیده ای به نام پاتولوژیست در آزمایشگاه، سلول ها را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا مشخص کنند که آیا سلول ها سرطانی شده اند یا خیر.
تعیین نحوه انجام نمونه برداری، نیازمند برنامه ریزی دقیق توسط تیم پزشکی می باشد. پزشکان می بایست نمونه برداری را به گونه ای انجام دهند که در عمل های جراحی آینده برای برداشتن سرطان، اختلالی ایجاد نشود. به همین دلیل، از پزشک خود بخواهید که شما را به تیمی از متخصصان با تجربه در درمان کوردوما ارجاع دهد.
انجام تصویربرداری های دقیق. پزشکان گاهی اوقات انجام آزمایش های تصویربرداری را برای مشاهده کوردوما و تعیین اینکه آیا به خارج از ستون فقرات یا قاعده جمجمه، گسترش یافته است یا خیر توصیه می کنند.این آزمایش ها عبارتند از: ام آر آی یا سی تی اسکن.
پس از تشخیص کوردوما، پزشک با مشورت با متخصصین گوش، حلق و بینی (اتولوژی گوش و حلق و بینی)، متخصص سرطان (انکولوژی) و متخصص پرتودرمانی (انکولوژی پرتویی) یا جراح، یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای شما تنظیم خواهد کرد.همچنین ممکن است در صورت نیاز، متخصصان غدد درون ریز، چشم پزشکی و توانبخشی نیز در تیم مراقبت تان، حضور داشته باشند.
درمان
درمان کوردوما به اندازه و محل سرطان و همچنین اینکه به اعصاب یا سایر بافت ها حمله کرده است یا خیر بستگی دارد. گزینه های درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی، رادیوسرجری و درمان های هدفمند می باشند.
درمان کوردوما در قسمت خاجی ستون فقرات
درصورتی که کوردوما قسمت پایینی ستون فقرات (ساکروم) را تحت تاثیر قرار دهد، گزینه های درمانی آن عبارتند از:
عمل جراحي. هدف از جراحی سرطان ستون فقرات ساکرال، برداشتن تمام نواحی سرطانی و برخی از بافت های سالم اطراف آن است. انجام این جراحی، دشوار می باشد زیرا این نوع سرطان در نزدیکی ساختارهای حیاتی مانند اعصاب و عروق خونی قرار دارد.جراحان ممکن است نتوانند سرطان را به طور کامل از بین ببرند اما سعی خواهند کرد که تا حد امکان این نواحی را حذف کنند.
پرتو درمانی. در پرتودرمانی از پرتوهایی با انرژی بالا مانند پرتوهای ایکس یا پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. بیمار در طول پرتودرمانی درحالی که دستگاهی در اطراف او در حال حرکت است، روی میز دراز می‌کشد و پرتوها توسط دستگاه به نقاط دقیق بدن او هدایت خواهند شد.
پرتودرمانی ممکن است پیش از جراحی برای کوچک کردن سرطان و راحت‌تر برداشتن آن و یا پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده شود.همچنین درصورت عدم انجام جراحی و به جای آن، پرتودرمانی توصیه شود.
درمان با انواع جدیدتر پرتودرمانی مانند پروتون درمانی به پزشکان این امکان را می دهد که از دوزهای بالاتر پرتو در حین محافظت از بافت سالم، استفاده کنند که این امر درمان کوردوما را موثرتر می سازد.
رادیو جراحی. در روش رادیوسرجری استریوتاکتیک از پرتوهای متعدد برای از بین بردن سلول های سرطانی در یک ناحیه بسیار کوچک استفاده می شود.در این روش، هر پرتو به تنهایی قدرتمند نمی باشد اما ناحیه ای که در آن همه پرتوها به هم می رسند - در کوردوما - دوز زیادی از تابش را دریافت می کند و اینگونه سلول های سرطانی آن ناحیه از بین خواهند رفت. رادیوسرجری را می توان قبل یا بعد از جراحی برای درمان کوردوما استفاده کرد.همچنین درصورت عدم انجام جراحی، به جای آن از روش رادیوسرجری استفاده می شود.
درمان هدفمند. در درمان هدفمند از داروهایی که بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی تمرکز دارند، استفاده می شود.درمان های دارویی هدفمند با حمله به این ناهنجاری ها، موجب نابودی سلول های سرطانی می شود. گاهی اوقات از درمان هدفمند برای درمان کوردومایی که به سایر نواحی بدن گسترش یافته است، استفاده می شود.
درمان کوردوما در قاعده جمجمه
اگر کوردوما ناحیه ای را که ستون فقرات به جمجمه می پیوندد (پایه جمجمه) را تحت تاثیر قرار دهد، گزینه های درمانی شامل موارد زیر باشد:
عمل جراحي. درمان کوردوما در قاعده جمجمه معمولاً با عمل جراحی برای برداشتن هر چه بیشتر نواحی سرطانی بدون آسیب رساندن به بافت سالم مجاور یا ایجاد مشکلات جدید مانند آسیب به مغز یا نخاع، آغاز می شود. اگر سرطان در نزدیکی ساختارهای مهمی مانند شریان کاروتید باشد، ممکن است نتوان آن را به طور کامل حذف کرد.
جراح در برخی شرایط ممکن است از تکنیک‌های خاصی مانند جراحی آندوسکوپی برای دسترسی به ناحیه سرطانی استفاده کنند. جراحی آندوسکوپی قاعده جمجمه یک روش کم تهاجمی است که در آن از یک لوله بلند و نازک (اندوسکوپ) که از طریق بینی، برای دسترسی به سرطان، وارد می شود، استفاده خواهد شد. برای از بین بردن سرطان می توان ابزارهای خاصی را از لوله عبور داد.
جراحان به ندرت انجام یک جراحی اضافی برای برداشتن ناحیه سرطانی تا حد امکان یا تثبیت ناحیه ای که قبلاً سرطان در آن وجود داشته است، توصیه می کنند.
پرتو درمانی.در پرتودرمانی از پرتوهایی با انرژی بالا مانند پرتوهای ایکس یا پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی اغلب پس از جراحی، کوردوما قاعده جمجمه توصیه می شود تا سلول های سرطانی باقی مانده را از بین ببرد.درصورت عدم انجام جراحی به جای آن از پرتودرمانی استفاده می شود.
تکنیک‌های پرتودرمانی که ناحیه مورد نظر را با دقت بیشتری هدف قرار می‌دهند به پزشکان این امکان را می‌دهد که از دوزهای بالاتری از پرتوهایی که برای کوردوما مؤثرتر می باشند، استفاده کنند.این تکنیک ها عبارتند از: پروتون درمانی و رادیوسرجری استریوتاکتیک.
درمان های جدید. کارآزمایی‌های بالینی در حال مطالعه درمان‌های جدید برای کوردوما قاعده جمجمه از جمله درمان‌های جدیدی که نقاط ضعف خاصی را در سلول‌های کوردوما هدف قرار می‌دهند، هستند. اگر علاقه مند به امتحان این نوع درمان های جدید هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص تومور ستون فقرات
تومورهای ستون فقرات گاهی اوقات به دلیل اینکه شایع نیستند و علائم آنها شبیه علائم بیماری های رایج است، ممکن است نادیده گرفته شوند به همین دلیل، بسیار مهم است که پزشک سابقه پزشکی کامل فرد بیمار را بداند و تمامی معاینات فیزیکی و عصبی عمومی را انجام دهد.
درصورتی که پزشک مشکوک به وجود تومور ستون فقرات باشد، این آزمایش‌ها به تایید تشخیص و مشخص کردن محل تومور کمک خواهند کرد:
ام آر آی (MRI): در این روش از یک میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از ستون فقرات، نخاع و اعصاب، استفاده می شود. MRI معمولاً آزمایش ارجح برای تشخیص تومورهای نخاع و بافت های اطراف آن است. در این روش، یک ماده حاجب که به برجسته کردن بافت‌ها و ساختارهای خاص کمک می‌کند در طول آزمایش به ورید دست یا ساعد فرد بیمار، تزریق خواهد شد.
برخی از افراد ممکن است در داخل اسکنر ام آر آی احساس تنگناهراسی (ترس از محیط های بسته) داشته باشند و یا صدای دستگاه باعث ناراحتی آنها شوند. معمولاً برای رفع این صداها و نویزها به افراد گوش گیر می دهند و برخی از اسکنرها نیز مجهز به تلویزیون یا هدفون هستند. اگر خیلی مضطرب هستید می توانید یک آرامبخش خفیف مصرف کنید. در شرایط خاص، ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد.
سی تی اسکن(CT). در این آزمایش از یک پرتو باریک تابش برای تولید تصاویر دقیق از ستون فقرات استفاده می شود. گاهی اوقات آن را با یک رنگ کنتراست تزریقی ترکیب می‌کنند تا تغییرات غیرطبیعی در کانال نخاعی یا نخاع، راحت‌تر دیده شود. سی تی اسکن به ندرت برای کمک به تشخیص تومورهای ستون فقرات استفاده می شود.
نمونه برداری. تنها راه برای تعیین نوع دقیق تومور ستون فقرات، بررسی یک نمونه بافت کوچک از آن(بیوپسی) در زیر میکروسکوپ است. نتایج نمونه برداری به تعیین گزینه های درمانی کمک خواهد کرد.
درمان تومور ستون فقرات
هدف از درمان تومور نخاعی در حالت ایده آل، از بین بردن کامل تومور می باشد اما این هدف ممکن است با خطر آسیب دائمی به نخاع و اعصاب اطراف آن همراه باشد. پزشکان می بایست در تعیین برنامه درمانی، سن و سلامت کلی فرد بیمار، نوع تومور و اینکه آیا این تومور از ساختارهای ستون فقرات یا کانال نخاعی ناشی می شود یا از سایر نقاط بدن به ستون فقرات، سرایت کرده است نیز می بایست در نظر گرفته شود.
گزینه های درمانی برای بیشتر تومورهای ستون فقرات عبارتند از:
نظارت و بررسی.برخی از تومورهای ستون فقرات ممکن است قبل از بروز هرگونه علائمی- اغلب زمانی که فرد برای بیماری دیگری ارزیابی می شود- کشف شوند.درصورتی که تومورهای کوچک کشف شده، رشد نکنند و به بافت های اطراف خود فشاری وارد نکنند، نظارت و بررسی دقیق آنها کافی می باشد.
پزشک درطول معاینه احتمالاً اسکن دوره ای سی تی یا ام آر آی را در یک فاصله زمانی مناسب برای نظارت بر تومور توصیه خواهد کرد.
جراحی. این روش درمانی اغلب برای تومورهایی که آسیب عصبی به دنبال ندارند و به نخاع صدمه ای وارد نمی کنند، توصیه می شود.
تکنیک‌ها و ابزارهای جدید به جراحان مغز و اعصاب اجازه می‌دهند به تومورهایی که زمانی غیرقابل دسترس بودند، دست پیدا کنند.همچنین میکروسکوپ های پرقدرت مورد استفاده در میکروسرجری تشخیص تومور از بافت سالم را آسان تر می کند.
همچنین پزشکان در طول جراحی، بسیار مراقب عملکرد طناب نخاعی و سایر اعصاب مهم هستند بنابراین احتمال آسیب رساندن به آنها به حداقل می رسد. در برخی از موارد نیز امواج صوتی با فرکانس بسیار بالا در طول جراحی برای شکستن تومورها و برداشتن قطعات آنها، مورد استفاده قرار می گیرد اما حتی با وجود آخرین پیشرفت های تکنولوژی در جراحی باز هم نمی توان همه تومورها را به طور کامل حذف کرد.در مواقعی که نتوان تومور را به طور کامل برداشت، جراحی ممکن است با پرتودرمانی یا شیمی درمانی یا هر دو، همراه شود.
بهبودی پس از جراحی ستون فقرات بسته به روش انجام آن ممکن است هفته ها یا حتی بیشتر به طول بینجامد. البته ممکن است که فرد عوارضی مانند از دست دادن موقت حس یا سایر عوارض از جمله خونریزی و آسیب به بافت عصبی را تجربه کند.
پرتو درمانی.از این روش برای از بین بردن بقایای تومورهایی که پس از جراحی باقی می مانند و یا برای درمان تومورهای غیرقابل جراحی و یا آن دسته از تومورهایی که جراحی در آنها بسیار خطرناک می باشد، استفاده شود.
مصرف بعضی از داروها نیز به کاهش برخی از عوارض جانبی پرتودرمانی مانند حالت تهوع و استفراغ کمک خواهد کرد.
گاهی اوقات پرتودرمانی برای به حداقل رساندن مقدار بافت های سالمی که آسیب دیده اند و موثرتر کردن درمان، انجام می شود.دامنه تغییرات پرتودرمانی از تغییر ساده دوز پرتوها تا استفاده از تکنیک های پیچیده مانند پرتودرمانی منسجم سه بعدی می باشد.
شیمی درمانی. شیمی درمانی یک درمان استاندارد برای بسیاری از انواع سرطان ها می باشد.در این روش از داروهای مختلفی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می شود. پزشک تان تعیین خواهد کرد که آیا می بایست شیمی درمانی را به تنهایی انجام دهید و یا همراه با پرتودرمانی. عوارض جانبی این روش شامل خستگی، حالت تهوع، استفراغ، افزایش خطر عفونت و ریزش مو می باشد.
سایر داروها. از آنجایی که جراحی و پرتودرمانی و همچنین خود تومورها می‌توانند باعث التهاب در داخل نخاع شوند، پزشکان گاهی اوقات کورتیکواستروئیدها را برای کاهش تورم پس از جراحی یا در طول پرتودرمانی، تجویز می‌کنند.
اگرچه کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند اما معمولاً فقط برای دوره های کوتاه استفاده می شوند تا از عوارض جانبی جدی مانند ضعف عضلانی، پوکی استخوان، فشار خون بالا، دیابت و افزایش حساسیت به عفونت جلوگیری کنند.
درمان های جایگزین
اگرچه هیچ نوع داروی جایگزینی وجود ندارد که برای درمان سرطان ثابت شده باشد اما برخی از درمان های مکمل یا جایگزین ممکن است به کاهش بعضی از علائم در فرد بیمار، کمک کنند.
طب سوزنی یکی از این درمان ها می باشد.در طول درمان طب سوزنی، یک پزشک سوزن های ریزی را در نقاط دقیق وارد پوست فرد بیمار می کند. تحقیقات نشان می دهد که طب سوزنی ممکن است در تسکین حالت تهوع و استفراغ مفید باشد. طب سوزنی همچنین ممکن است به تسکین انواع خاصی از درد در افراد مبتلا به سرطان کمک کند.
حتماً در مورد خطرات و مزایای درمان مکمل یا جایگزینی که قصد امتحان آن را دارید با پزشک خود مشورت کنید. برخی از درمان‌ها مانند داروهای گیاهی ممکن است با داروهای مصرفی تان تداخل داشته باشند.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
دانستن این موضوع که مبتلا به تومور ستون فقرات هستید احتمالأ برایتان بسیار سخت خواهد بود اما به یاد داشته باشید که می توانید پس از تشخیص، اقدامات لازم را برای مقابله با آن انجام دهید که برخی از آنها عبارتند از:
هرچه می توانید در مورد تومور نخاعی خاص خود، اطلاعات کسب کنید. سوالات خود را یادداشت کنید و آنها را در قرار ملاقات خود از پزشک تان بپرسید و در همان حینی که پزشک به سؤالات شما پاسخ می دهد، از آنها یادداشت برداری کنید یا از یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود بخواهید که این کار را برایتان انجام دهد.
هر چه شما و خانواده تان بیشتر درباره مراقبت از خود بدانید. هنگام تصمیم گیری برای درمان تان، اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت.
پشتیبانی و حمایت. فردی را پیدا کنید که بتوانید احساسات و نگرانی های خود را با او در میان بگذارید. ممکن است این فرد یک دوست نزدیک یا یکی از اعضای خانواده تان یا یک روحانی دینی یا مشاور باشد.
سایر افراد مبتلا به تومورهای ستون فقرات نیز ممکن است بتوانند شما را راهنمایی کنند.از پزشک خود در مورد گروه های حمایتی در محل زندگی خود بپرسید. گفت و گو های آنلاین نیز گزینه مناسبی می باشند.
از خودتان مراقبت کنید. تا حد امکان یک رژیم غذایی سالم و غنی از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را انتخاب کنید. با پزشک خود مشورت کنید تا متوجه شوید که چه زمانی می توانید دوباره ورزش را شروع کنید. به اندازه کافی بخوابید تا احساس آرامش داشته باشید.
با انجام فعالیت های آرامش بخش مانند گوش دادن به موسیقی یا نویسندگی در یک مجله، استرس را در زندگی خود کاهش دهید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
درصورت داشتن علائم و نشانه‌های رایج در تومورهای ستون فقرات مانند کمردرد مداوم و بدون دلیل، ضعف یا بی‌حسی در پاها، یا تغییرات در عملکرد روده یا مثانه، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
پزشک پس از معاینه ممکن است که برای تشخیص و درمان سرطان، شما را به یک متخصص سرطان (انکولوژیست)، متخصص بیماری های مغز و نخاع (متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات) یا متخصص اختلالات استخوانی (جراح ارتوپد)، ارجاع دهد.
در ادامه، اطلاعاتی آورده شده است که به شما کمک می کند تا بدانید که چه انتظاری باید از پزشک تان داشته باشید و چگونه برای ملاقات با او، آماده شوید.
آنچه می توانید انجام دهید
علائمی که تجربه می کنید و مدت زمان آنها را یادداشت نمایید.
اطلاعات کلیدی پزشکی خود را یادداشت کنید. از جمله تمام بیماری هایتان و نام تمامی داروهای با نسخه و بدون نسخه.
به هر گونه سابقه خانوادگی تومورهای مغزی یا ستون فقرات توجه کنید.مخصوصاً اگر یکی از بستگان درجه یک مانند والدین یا خواهر و برادرتان مبتلا به این گونه بیماری هاست.
یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه خود ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی که در هنگام مراجعه به پزشک دریافت می کنید، دشوار می باشد بنابراین اگر فردی شما را همراهی کند ممکن است مواردی که فراموش کرده اید را به خاطر سپرده باشد.
سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید را یادداشت کنید.
سوالاتی که در ملاقات اول می بایست از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- چه عاملی ممکن است باعث ایجاد علائم در من شود؟
- آیا دلایل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
- به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایش ها نیاز به آمادگی خاصی دارند؟
- برای گام های بعدی در تعیین تشخیص و درمان من چه توصیه ای می کنید؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
سوالاتی که می بایست از متخصص سرطان یا مغز و اعصاب بپرسید عبارتند از:
- آیا من تومور ستون فقرات دارم؟
- چه نوع توموری دارم؟
- تومور در طول زمان چگونه رشد خواهد کرد؟
- عواقب آن چه می تواند باشد؟
- اهداف درمانی من چیست؟
- آیا من کاندید برای جراحی هستم؟جراحی چه خطراتی دارد؟
- آیا من کاندید برای پرتودرمانی هستم؟ پرتو درمانی چه خطراتی دارد؟
- آیا شیمی درمانی نقشی در درمان من دارد؟
- چه نوع روش درمانی را توصیه می کنید؟
- درصورت موفقیت آمیز نبودن درمان اولیه، در مرحله بعد چه تلاشی خواهیم کرد؟
- چشم انداز بلند مدت برای وضعیت من چیست؟
- آیا به درمان ثانویه نیاز دارم؟
علاوه براین سوال ها، در پرسیدن هرگونه سوال دیگری که در حین ملاقات برایتان پیش می آید، تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما خواهد پرسید. فکر کردن در مورد پاسخ های این سوالات از قبل، می تواند به شما کمک کند تا از قرار ملاقات خود نهایت استفاده را ببرید.برخی از این سوالات عبارتند از:
- علائم شما چیست؟
- اولین بار چه زمانی متوجه این علائم شده اید؟
- آیا علائم تان در طول زمان بدتر شده اند؟
- اگر درد دارید، به نظر می رسد این درد از کجا شروع می شود؟
- آیا این درد به سایر نواحی بدن تان نیز سرایت می کند؟
- آیا اخیرأ در فعالیت هایی که ممکن است منجر به درد شوند مانند انجام یک ورزش جدید یا باغبانی کردن طولانی مدت، شرکت کرده اید؟
- آیا در پاهای خود ضعف یا بی حسی را تجربه کرده اید؟
- آیا تا به حال در راه رفتن مشکل داشته اید؟
- آیا در عملکرد مثانه یا روده خود مشکلی داشته اید؟
- آیا مبتلا به بیماری دیگری نیز هستید؟
- آیا در حال حاضر از داروهای بدون نسخه یا نسخه ای استفاده می کنید؟
- آیا سابقه خانوادگی تومورهای غیرسرطانی یا سرطانی ستون فقرات را دارید؟