موارد مصرف
این دارو از بوپرنورفین و نالوکسان تشکیل شده است. از آن برای درمان وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر استفاده می شود. بوپرنورفین متعلق به دسته ای از داروها است که به آن مخلوط آگونیست - آنتاگونیست مخدر گفته می شود. همچنین این دارو به جلوگیری از علائم ترک ناشی از قطع سایر مواد مخدر کمک می کند.
نالوکسان نوعی آنتاگونیست مخدر است که اثر مواد افیونی را مسدود می کند و در صورت تزریق می تواند باعث ترک شدید مواد افیونی شود. شکل خوراکی یا زیر زبانی آن تأثیر کمی در درمان دارد. برای جلوگیری از سو مصرف و استفاده بی رویه از نوع (تزریقی) معمولاً آن را با بوپرنورفین ترکیب می کنند. از این داروی ترکیبی به عنوان بخشی از یک برنامه کامل در درمان مصرف بی رویه مواد مخدر (مانند ویزیت و مراقبت های منظم، مشاوره، حمایت روان شناختی، تغییر سبک زندگی) استفاده می شود.
زمان و نحوه مصرف
قبل از شروع استفاده از بوپرنورفین / نالوکسان و هربار استفاده مجدد، برگه راهنمای دارو را که توسط پزشک داروخانه ارائه شده است بخوانید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.
معمولاً مارک ها و اشکال مختلفی از این دارو وجود دارد. از آنجا که محصولات مختلف ممکن است مقدار متفاوتی از بوپرنورفین و نالوکسان داشته باشند، بدون مشورت با پزشک خود یا پزشک داروخانه مارک ها یا شکلهای دوز مصرفی خود را تغییر ندهید.
این دارو طبق دستور پزشک معمولاً یک بار در روز در طول دوره نگهداری درمان استفاده کنید. دارو را به مدت 5 تا 10 دقیقه زیر زبان خود قرار دهید و اجازه دهید کاملاً حل شود. در صورت استفاده روزانه بیش از یک قرص، می توانید همه قرص ها را یک باره زیر زبان خود قرار داده یا دو قرص را باهم زیر زبان خود قرار دهید. سعی کنید این دارو را قورت نداده و نجوید. زیرا اینکار باعث خرابی و هدر رفتن دارو می شود.
در اکثر بیماران، معمولاً در 2 روز اول پس از قطع سایر مخدرها تنها بوپرنورفین استفاده می شود. این دارو معمولاً توسط پزشک تجویز می شود. سپس پزشک شما را برای استفاده در دوره نگهداری درمان به این داروی ترکیبی بوپرنورفین / نالوکسان تشویق می کند. ترکیب با نالوکسان مانند بوپرنورفین به تنهایی برای جلوگیری از علائم ترک عمل می کند. همچنین در برخی از بیماران، ممکن است از این محصول ترکیبی (به نام القا کننده) برای شروع درمان استفاده شود. دستورالعمل های پزشک خود را با دقت دنبال کنید.
دوز مصرفی براساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان تعیین می شود. دوز مصرفی دارو را خودسرانه افزایش ندهید و این دارو را در دفعات بیشتری و یا بیشتر از زمان تجویز شده مصرف نکنید. مصرف دارو را طبق نظر پزشک، در زمان مناسب قطع کنید.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
بوپرنورفین / نالوکسان ممکن است علائم ترک را ایجاد کند، به خصوص اگر پس از استفاده از مواد افیونی مانند هروئین، مورفین یا متادون، بلافاصله از آن استفاده کنید. برای برنامه درمانی خود از دستورالعمل های پزشک خود پیروی کنید.
در صورت قطع ناگهانی مصرف این دارو، ممکن است علائم ترک (مانند بی قراری، اشک چشم، آبریزش بینی، حالت تهوع، تعریق، درد عضلانی) داشته باشید. برای کمک به جلوگیری از بروز علائم ترک، پزشک ممکن است دوز را به آرامی کاهش دهد. در صورت استفاده طولانی مدت از دارو یا مصرف در دوزهای بالا احتمال ترک آن بیشتر است. در صورت قطع مصرف، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
بوپرنورفین / نالوکسان را به خود تزریق نکنید یا آن را از طریق بینی استنشاق نکنید ( اسپری کردن ). انجام این کار خطرناک است و به دلیل وجود نالوکسان موجود در این دارو، به احتمال زیاد علائم ترک شدیدی ایجاد می کند، به خصوص اگر از مواد مخدر مانند هروئین، مرفین یا متادون استفاده کرده اید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.
در صورت بروز هرگونه واکنش ترک سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی
خواب آلودگی، سرگیجه، یبوست یا سردرد می توانند از عوارض این دارو باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
برای جلوگیری از یبوست، از رژیم غذایی فیبردار استفاده کنید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین برخی مواقع نیز ممکن است نیاز به مصرف ملین داشته باشید. از پزشک داروخانه بپرسید کدام نوع ملین برای مصرف شما مناسب است.
برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت سو مصرف، تزریق یا مخلوط با سایر داروهای ضد افسردگی (مانند الکل، بنزودیازپین ها از جمله دیازپام و سایر مواد مخدر) ممکن است مشکلات تنفسی شدید (احتمالاً کشنده) اتفاق بیفتد.
در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی بعید اما جدی، از جمله: اختلال تنفسی در هنگام خواب (آپنه خواب)، تغییرات ذهنی/ خلقی (مانند تحریک، گیجی، توهم)، درد معده/ شکم، علائم عدم عملکرد خوب غدد فوق کلیوی (مانند خستگی غیرمعمول، کاهش وزن) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
اگرچه این دارو برای جلوگیری از واکنش های ترک استفاده می شود، اما به ندرت ممکن است باعث علائم ترک مواد مخدر از جمله اسهال، تغییرات شدید روحی/ خلقی (مانند اضطراب، تحریک پذیری، مشکل خواب)، سفتی عضلات یا لرزش شود. احتمال بروز این علائم در هنگام شروع درمان یا استفاده از مواد مخدر طولانی اثر مانند متادون بیشتر است. در صورت بروز چنین علائمی سریعاً پزشک خود یا پزشک داروخانه را مطلع سازید.
همچنین در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی، ازجمله: غش کردن، ضربان قلب سریع/ نامنظم، سرگیجه شدید، تنفس آرام/ کم عمق، خواب آلودگی غیرمعمول/ مشکل در بیدار شدن از خواب، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو به ندرت ممکن است باعث بروز بیماری جدی کبدی شود. در صورت بروز هرگونه علائم آسیب کبدی، از جمله: ادرار تیره، از دست دادن اشتها، حالت تهوع/ استفراغ مداوم، زردی چشم / پوست، درد شدید معده/ شکم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی، خارش/ تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی این دارو را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
موارد احتیاطی و منع مصرف
پیش از مصرف بوپرنورفین یا نالوکسان در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: اختلالات مغزی (مانند ضربه به سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، بیماری انسداد مزمن ریوی-COPD)، بیماری کبدی، اختلالات روحی/ خلقی (مانند گیجی، افسردگی)، مشکلات معده/ روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال به علت عفونت، ایلئوس فلج کننده)، مشکل در ادرار کردن (مانند بزرگ شدن پروستات) مطلع سازید.
این دارو ممکن است باعث ایجاد سرگیجه شود و مصرف الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند آن را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
بوپرنورفین، ممکن است باعث ایجاد وضعیتی شود که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT می تواند باعث ضربان قلب سریع / نامنظم (به ندرت کشنده) و علائم دیگری (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که در صورت وجود این علائم بلافاصله به پزشک خود را اطلاع دهید.
در صورت وجود شرایط خاص پزشکی در خصوص مصرف داروهای دیگر که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شود یا خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد و همچنین قبل از مصرف بوپرنورفین، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از تمام داروهای مصرفی و سوابق پزشکی در خصوص سابقه شخص همچون: مشکلات قلبی خاص (مانند: نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در EKG) یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی ( طولانی شدن QT در EKG، مرگ ناگهانی قلبی) مطلع سازید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر نیز ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص مانند آن چه ممکن است هنگام مصرف ("قرص آب" - ادرار آورها)، از دست دادن شدید آب بدن، اسهال یا استفراغ افزایش یابد. در مورد استفاده صحیح از بوپرنورفین با پزشک خود یا پزشک داروخانه صحبت کنید.
این دارو ممکن است حاوی آسپارتام باشد. در صورت ابتلا به فنیل کتونوریا (PKU) یا هر بیماری دیگری که شما را ملزم به محدود کردن مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) می کند، در مورد استفاده بی خطر این دارو با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
پیش از جراحی تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
افراد مسن نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص تنفس آرام/ کم عمق، خواب آلودگی و طولانی شدن QT حساسیت بیشتری نشان می دهند.
قبل از استفاده از این دارو، زنان در سنین باروری باید با پزشک (پزشکان) خود در مورد خطرات و مزایای آن مشورت کنند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. در دوران بارداری، این دارو باید فقط در موارد ضروری استفاده شود. در صورت استفاده در دو ماه اول بارداری، ممکن است باعث افزایش خطر نقص مادرزادی شود. همچنین، استفاده طولانی مدت از آن یا استفاده در مقادیر زیاد در نزدیکی تاریخ زایمان مورد انتظار ممکن است به جنین آسیب برساند. برای کاهش خطرات احتمالی آن، از کمترین دوز موثر در کمترین زمان ممکن استفاده کنید. در صورت مشاهده علائمی مانند تنفس آرام/ کم عمق، تحریک پذیری، گریه غیرطبیعی/ مداوم، استفراغ یا اسهال، در نوزاد تازه متولد شده خود فوراً به پزشک اطلاع دهید.
بوپرنورفین به شیر مادر منتقل می شود. اما هنوز مشخص نیست که نالوکسان به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. این محصول بهندرت ممکن است اثرات نامطلوبی بر نوزاد شیرخوار داشته باشد. اگر کودک دچار خواب آلودگی غیرمعمول، مشکل در تغذیه یا تنفس شد، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
با پزشک داروخانه یا پزشک خود مشورت کنید
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی این دارو را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: نالترکسون، داروهای مخصوص درد (آنتاگونیست مخلوط آگونیست افیون مانند بوتورفانول، نالبوفین، پنتازوسین).
همچنین بسیاری از داروها علاوه بر بوپرنورفین ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) نیز تأثیر بگذارند، از جمله این داروها می توان به آمیودارون، دیسوپیرامید، دوفتیلید، ایبوتیلید، پروکائینامید، کینیدین، سوتالول و غیره اشاره کرد.
در صورتی که این دارو با سایر محصولات استفاده شود ممکن است بر تنفس تأثیر بگذارد یا باعث خواب آلودگی شود و نیز می تواند خطر احتمالی بروز عوارض جانبی جدی (مانند تنفس آرام/ کم عمق، خواب آلودگی شدید/ سرگیجه) را افزایش دهد. همچنین در صورت استفاده از سایر محصولات مانند الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، آنتی هیستامین ها (مانند ستریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، داروهای شل کننده عضلات (مانند کاریزوپرولدول، سیکلوبنزاپرین) و سایر داروهای تسکین دهنده درد افیونی (مانند کدئین، هیدروکدون) به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. از پزشک داروخانه در مورد زمان مناسب مصرف داروها را سوال کنید.
مرگ و میر در اثر مصرف بیش از حد این دارو زمانی که به صورت تزریقی استفاده شود اتفاق میفتد، به خصوص هنگامی که این دارو در ترکیب با بنزودیازپین ها (مانند دیازپام) یا سایر داروهای ضد افسردگی مانند الکل یا مواد مخدر اضافی استفاده شود.
سوءمصرف
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن، تنگی نفس، ابتدا نالوکسان مصرف کنید و سپس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد می تواند شامل تنفس کند/ کم عمق، ضربان قلب آهسته، کما باشد.
توجه
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید. زیرا این کار خلاف قانون است.
به تمام پزشکان خود در مورد مصرف این دارو و همچنین مصرف منظم مواد افیونی به خصوص در موارد درمان اضطراری اطلاع دهید.
از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد استفاده از نالوکسان در درمان مصرف بیش از حد مواد افیونی (اوردوز) بپرسید. همچنین در مورد علائم مصرف بیش از حد مواد افیونی و چگونگی درمان آن به خانواده یا اعضای خانه خود آموزش دهید.
بهتر است آزمایشهای تشخیصی/ یا پزشکی (مانند تست های عملکرد کبد) به صورت دوره ای انجام شود تا میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی بررسی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
دوز فراموش شده
اگر دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید اما اگر نزدیک به زمان دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
نگهداری
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.