موارد مصرف
از این دارو در درمان انواع خاصی از سرطان (لوسمی میلوئیدی مزمن-CML، لوسمی لنفوبلاستیک حاد-ALL) استفاده می شود. این دارو منجر به کاهش یا توقف رشد سلولهای سرطانی می شود.
اَشکال دارویی
قرص خوراکی (100 میلی گرم؛ 140 میلی گرم؛ 20 میلی گرم؛ 50 میلی گرم؛ 70 میلی گرم؛ 80 میلی گرم)
زمان و نحوه مصرف
پیش از هر بار مصرف دارو راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.
این دارو باید طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز، به صورت خوراکی و همراه با یا بدون غذا مصرف شود. قرص ها را کامل ببلعید. از خرد کردن و جویدن قرص ها خودداری کنید.
دوز مصرفی دارو بر اساس شرایط پزشکی، پاسخ بدن به درمان، تست های آزمایشگاهی و سایر داروهای مصرفی تعیین می شود. همچنین دوز مصرفی کودکان بر اساس وزن آنها تعیین می شود. بنابراین تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک خود و پزشک داروخانه اطلاع دهید.
از افزایش دوز مصرفی خود یا مصرف طولانی تر ازمدت تجویز شده از این دارو خودداری کنید. زیرا با این کار نتنها وضعیت شما سریعتر بهبود نخواهد یافت بلکه خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی افزایش می یابد.
از مصرف داروهای ضد اسید (مانند آلومینیوم / هیدروکسید منیزیم، کربنات کلسیم) در طی 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف این دارو خودداری کنید زیرا این داروها از جذب کامل این دارو در بدن جلوگیری می کند.
در هنگام استفاده از این دارو از خوردن گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت خودداری کنید، مگر آن که پزشک یا پزشک داروخانه دستور داده باشد. گریپ فروت می تواند احتمال عوارض جانبی با این دارو را افزایش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
از آنجا که این دارو از طریق پوست و ریه ها قابل جذب می باشد و ممکن است منجر به آسیب جنین شود، در صورت بارداری یا احتمال بارداری از لمس این دارو یا تنفس گرد و غبار قرص ها خودداری کنید.
عوارض جانبی
اسهال، حالت تهوع / استفراغ، درد عضلات / مفاصل، درد معده / شکم و سردرد می تواند از علائم مصرف این دارو باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.
افرادی که از این دارو استفاده می کنند ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشند. به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند. بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، مانند سرفه خشک، تورم / درد در دستها / مچ پا / پا، افزایش ناگهانی / غیر قابل توضیح وزن، تنگی نفس را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز هر گونه عارضه ای مانند استفراغ شبیه تفاله قهوه، مدفوع سیاه / خونی، سرگیجه شدید، غش کردن، ضربان قلب سریع / آهسته / نامنظم، درد قفسه سینه، گیجی، ضعف در یک طرف بدن فوراً به پزشک مراجعه کنید.
داروی داساتینیب بعلت تخریب سریع سلولهای سرطانی (سندرم لیز تومور) گاهی عوارض جانبی ایجاد می کند. برای کاهش خطر، پزشک ممکن است دارویی اضافه کند و به شما بگوید مایعات زیادی بنوشید. در صورت بروز علائمی از جمله: کمردرد / پهلو (درد پهلو)، علائم مشکلات کلیوی (مانند ادرار دردناک، ادرار صورتی / خونی، تغییر در مقدار ادرار)، اسپاسم عضلانی / ضعف فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
داروی داساتینیب بعلت تخریب سریع سلولهای سرطانی (سندرم لیز تومور) گاهی عوارض جانبی ایجاد می کند. پزشک ممکن است برای کاهش این خطر، داروی اضافه تجویز کند و مصرف مایعات زیاد را توصیه کند. در صورت بروز علائمی از جمله: کمردرد / پهلو (درد پهلو)، علائم مشکلات کلیوی (مانند ادرار دردناک، ادرار صورتی / خونی، تغییر در مقدار ادرار)، اسپاسم عضلانی / ضعف فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو عملکرد مغز استخوان را کاهش می دهد و منجر به کاهش تعداد سلول های خونی مانند سلول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها می شود که می تواند باعث کم خونی، کاهش توانایی بدن در مبارزه با عفونت یا کبودی / خونریزی آسان شود. در صورت بروز علائمی مانند خستگی غیرمعمول، رنگ پریدگی پوست، علائم عفونت (مانند گلودرد که برطرف نمی شود، تب، لرز)، کبودی / خونریزی آسان فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی این دارو را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
موارد احتیاطی و منع مصرف
پیش از مصرف دارو، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص : مشکلات خونریزی، عفونت فعلی / اخیر، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم)، مشکلات کبدی (مانند هپاتیت B) مطلع سازید.
داروی داساتینیب ممکن است شرایطی را ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع / نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و علائم دیگری (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
در صورت ابتلا به شرایط پزشکی خاص یا مصرف داروهای دیگر که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است افزایش یابد. قبل از مصرف این دارو و در صورت بروز هر گونه عارضه مانند مشکلات قلبی خاصی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در EKG)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص، ایست ناگهانی قلب)، تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
همچنین سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون می تواند خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد.در صورت مصرف داروهای خاص (مانند داروهای ادرار آور / "قرص های آب") یا ابتلا به عارضه هایی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ این خطر ممکن است افزایش یابد. در رابطه با مصرف بی خطر این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو می تواند فرد را در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد یا ممکن است عفونت های فعلی را تشدید کند. از تماس با افراد مبتلا به بیماری های مسری (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. در صورت قرار گرفتن در معرض عفونت یا برای کسب جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
از انجام واکسیناسیون بدون موافقت پزشک خود خودداری کنید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.
برای کاهش احتمال بریدگی، کوفتگی یا آسیب دیدگی، در استفاده از اشیای تیز مانند تیغ و ناخن گیر احتیاط کنید و از انجام فعالیت هایی مانند ورزش هایی که در آن افراد در تماس با یکدیگرند، خودداری کنید.
این دارو می تواند بر رشد و نمو استخوان کودک تأثیر بگذارد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
ممکن است افراد مسن حساسیت بیشتری نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص اسهال، تورم دست / مچ پا / پا، افزایش ناگهانی / غیرقابل توضیح وزن، خستگی غیرمعمول، تنگی نفس و طولانی شدن QT نشان دهند.
از آنجا که این دارو از طریق پوست و ریه ها قابل جذب می باشد و ممکن است به نوزاد متولد شده آسیب برساند، در صورت بارداری یا احتمال باردار شدن از لمس این دارو یا تنفس گرد و غبار قرص ها خودداری کنید.
در صورت بارداری یا احتمال بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.از بارداری در طی مصرف این دارو به دلیل احتمال آسیب به جنین خودداری کنید.پزشک قبل از شروع مصرف دارو باید یک تست بارداری انجام دهد. از راه های مطمئن پیشگیری از بارداری در طی مصرف دارو و 30 روز پس از قطع مصرف استفاده کنید.در صورت باردار شدن یا بارداری شریک جنسی خود فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
هنوز مشخص نیست که آیا این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود یا خیر، به دلیل احتمال آسیب رسانی به نوزاد، شیردهی به نوزاد در طی درمان و 2 هفته پس از قطع مصرف دارو توصیه نمی شود.بنابراین حتماً قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی داساتینیب را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای دیگری که می توانند باعث خونریزی / کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، NSAID ها مانند ایبوپروفن / ناپروکسن، "داروهای رقیق کننده خون" مانند وارفارین / دابیگاتران)، داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند (به عنوان مثال، آنتی اسیدها، مسدود کننده های H2 مانند فاموتیدین / رانیتیدین، مهار کننده های پمپ پروتون مانند امپرازول).
در صورت مصرف آسپیرین همراه با این دارو ممکن است خطر خونریزی افزایش یابد. با این حال، در صورت توصیه پزشک به مصرف آسپیرین با دوز کم برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی (معمولاً در دوزهای 81-325 میلی گرم در روز)، باید به مصرف آن ادامه دهید، مگر به دستور پزشک. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
سایر داروها با دفع اسپریسل از بدن، بر روی عملکرد آن اثر می گذارند. از این دسته می توان به ضد قارچ های آزول (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)، دگزامتازون، آنتی بیوتیک های ماکرولاید (مانند کلاریترومایسین)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین، ریفابوتین)، ساکویناویر، گل راعی، تلیترومایسین و غیره اشاره کرد.
سوء مصرف
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
توجه
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
از انجام منظم آزمایش های پزشکی دوره ای (مانند رشد و نمو استخوان در کودکان، شمارش کامل سلولهای خونی) غافل نشوید. انجام این آزمایش ها می توانند به ارزیابی صحیح از میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی کمک کنند.
دوز فراموش شده
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
نگهداری
دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و از نگهداری دارو در دستشویی یا حمام خودداری کنید. همچنین داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
پرسش های متداول
در کمتر از ده درصد از بیماران تحت درمان با اسپرایسل، ریزش مو گزارش شده است؛ البته این عارضه، عارضه جانبی شایعی نمی باشد. در موارد نادری مشاهده شده است که اسپرایسل باعث تغییر رنگ مو و کاهش رنگدانه های آن می شود.
معمولاً این دارو بین یک تا دو ماه طول می کشد تا اثر خود را به خوبی نشان دهد. در برخی مطالعات دیده شده است که پس از گذشت سه ماه از درمان، هیچ اثری از سلول سرطانی در مغز استخوان نبوده است.
اسپرایسل به عنوان درمان بلندمدت در نظر گرفته می شود و در مواردی ممکن است دوره درمان با آن تا 5 سال ادامه داشته باشد. درمان با اسپرایسل تا زمانی که نتایج مثبت آن مشاهده شده و یا باعث عوارض غیرقابل تحملی نشوند، ادامه می یابد.
بعضی داروها و غذاها ممکن است بر روی میزان این دارو در خون اثر گذاشته و به همین منظور باید در طول درمان با آن از مصرف آن ها خودداری نمود؛ از این مواد می توان به این موارد اشاره نمود: گریپ فروت، آب گریپ فروت، وراپامیل، کتوکونازول، ریفامپین، فنی توئین، گل راعی و مدافانیل.