لیتیوم Lithium

موارد مصرف

این دارو برای درمان اختلال افسردگی - جنون (اختلال دو قطبی) مصرف می شود. این کار برای ایجاد ثبات در خلق و خو و کاهش زیاده روی در رفتار با بازگرداندن تعادل برخی از مواد طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز انجام می شود. برخی از مزایای مصرف مداوم این دارو شامل کاهش میزان وقوع شیدایی و کاهش علائم دوره شیدایی است. مانند احساس مبالغه آمیز، احساساتی مانند مورد آزار قرار گرفتن توسط دیگران، تحریک پذیری، اضطراب، گفتار سریع / بلند و رفتارهای پرخاشگرانه / خصمانه.

زمان و نحوه مصرف

قبل از شروع مصرف لیتیوم و پیش از هر بار مصرف مجدد این دارو، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.

مارک ها یا دوزهای مصرفی این دارو را بدون مشورت با پزشک خود یا پزشک داروخانه تغییر ندهید. همه مارک های این دارو به یک شکل اثر نمی گذارند.

این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً 3 تا 4 بار در روز برای بزرگسالان و 2 تا 3 بار در روز برای کودکان بصورت خوراکی مصرف کنید. برای کاهش ناراحتی معده، لیتیوم را به همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید. هر روز 8 تا 12 لیوان (هر اونس / 240 میلی لیتر) آب یا مایعات دیگر بنوشید و هنگام مصرف این دارو طبق دستور پزشک یا متخصص رژیم غذایی با رژیم غذایی سالم حاوی مقادیر نرمال نمک (سدیم) بخورید. تغییرات زیاد در مقدار نمک در رژیم غذایی ممکن است سطح لیتیوم خون را تغییر دهد. میزان نمک موجود رژیم خود را تغییر ندهید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.

دوز مصرف براساس شرایط پزشکی، سطح لیتیوم خون و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. در کودکان، دوز تجویزی نیز بر اساس وزن آنها است. بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.

در نوع شربت این دارو، مقدار دارو باید با دقت و توسط دستگاه اندازه گیری دارو برای اندازه گیری دقیق دوز تجویز شده سنجیده شود. از قاشق های معمول استفاده نکنید زیرا ممکن است مقدار دارو مغایر با میزان دوز تجویز شده باشد.

این دارو باید دقیقاً طبق دستورالعمل پزشک مصرف شود. حتی پس از بهبودی علائم نیز مصرف دارو نباید بدون مشورت با پزشک قطع شود. قطع ناگهانی دارو، می تواند باعث تشدید برخی عوارض شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

ممکن است 1 تا 3 هفته طول بکشد تا متوجه بهبودی در وضعیت خود شوید. در صورت عدم بهبودی و تشدید شرایط، پزشک معالج خود را در جریان امور قرار دهید.

عوارض جانبی

خواب آلودگی، سرگیجه، خستگی، افزایش تشنگی، افزایش دفعات ادرار، افزایش وزن و لرزش خفیف دست (لرزش کم) می توانند از عوارض این دارو باشند. با سازگاری بدن با دارو، این عوارض باید از بین بروند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک خود یا پزشک داوخانه اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: اسهال، استفراغ، پیاده روی ناپایدار، گیجی، اختلال در تکلم، تاری دید، لرزش شدید دست (لرزش زیاد)، تغییرات بینایی (مانند بزرگ شدن نقطه کور، نابینایی)، تورم / درد مفصل، ضعف عضلانی، درد / تغییر رنگ انگشتان دست و پا، سردی دست و پا فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: سرگیجه شدید، غش کردن، ضربان قلب آهسته / سریع / نامنظم، تنگی نفس، تشنج بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.

این دارو ممکن است سروتونین بدن را افزایش دهد و بندرت باعث ایجاد بیماری بسیار جدی به نام سندرم / سمیت سروتونین شود. اگر از سایر داروهای افزایش دهنده سروتونین مصرف می کنید، خطر بروز آن افزایش می یابد، بنابراین تمام داروهای مصرفی خود را با پزشک خود یا پزشک داروخانه در میان بگذارید. در صورت بروز برخی از علائم مانند: ضربان قلب سریع، توهم، از دست دادن هماهنگی، سرگیجه شدید، حالت تهوع / استفراغ / اسهال، عضلات منقبض، تب غیر قابل توضیح، تحریک / بی قراری غیرمعمول بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: تورم غدد لنفاوی، راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش/ تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی این دارو را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

قبل از مصرف لیتیوم، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری،  پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. . این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی(مانند پروپیلن گلیکول)  باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: بیماری قلبی، بیماری کلیوی، مشکلات ادراری (مانند مشکل ادرار کردن)، تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)، تشنج، بیماری پارکینسون، سرطان خون، کم آبی شدید (از دست دادن شدید آب بدن)، هرگونه عفونت با تب بالا، یک اختلال پوستی خاص (مانند پسوریازیس) مطلع کنید.

درمان با لیتیوم به ندرت ممکن است وضعیتی ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (سندرم بروگادا). سندرم بروگادا یک مشکل قلبی ارثی و کشنده است که ممکن است برخی از افراد بدون اطلاع دچار آن شوند. این دارو می تواند باعث ضربان قلب غیرطبیعی جدی (احتمالاً کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش کردن، تنگی نفس) شود که بلافاصله نیاز به مراجعه به پزشک دارد. سندرم بروگادا ممکن است باعث مرگ ناگهانی شود. قبل از شروع درمان با لیتیوم، در صورت وجود هر یک از عوارض خطرناکی مانند: سندرم بروگادا، غش بی دلیل، سابقه خانوادگی برخی از مشکلات قلبی (سندرم بروگادا، مرگ ناگهانی بدون دلیل قبل از 45 سالگی)، به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است باعث گیجی، خواب آلودگی یا تاری دید شود. الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند باعث تشدید سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

اگر تعریق شدید یا اسهال شدید داشتید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید تا چگونگی نحوه صحیح مصرف لیتیوم را متوجه شوید. در هوای گرم یا درهنگام فعالیتهایی که باعث تعریق شدید ( مانند حمام گرم، سونا یا ورزش) می شود، از خود مراقبت کنید.

قبل از انجام عمل جراحی، کلیه مواد دارویی  مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

این دارو برای درمان در دوران بارداری توصیه نمی شود. زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. با این حال، از آنجا که مشکلات ذهنی / خلقی درمان نشده (مانند اختلال دوقطبی) می تواند به زن باردار و جنین آسیب برساند، مصرف این دارو را قطع نکنید، مگر اینکه پزشک تجویز کند. درعوض، از پزشک خود درباره مناسب ترین داروهای جایگزین سوال کنید. اگر قصد بارداری دارید، باردار هستید یا فکر می کنید باردار هستید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

لیتیوم به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر نوزاد شیرخوار بگذارد. بنابراین هنگام مصرف این دارو شیردهی توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات این دارو را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

سایر داروها می توانند در از بین بردن لیتیوم از بدن و عملکرد لیتیوم تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال می توان به مهار کننده های ACE (مانند کاپتوپریل، انالاپریل)، ARB (مانند لوزارتان، والسارتان)، NSAID (مانند سلکوکسیب، ایبوپروفن)، "قرص های آب" (داروهای ادرار آور مانند هیدروکلروتیازید، فوروزماید)، سایر داروها برای شرایط روحی و روانی(مانند کلرپرومازین، هالوپریدول، تیوتیکسن) و غیره اشاره کرد. اگر از این داروها استفاده می کنید، ممکن است نیاز باشد که پزشک دوز تجویزی لیتیوم را تنظیم کند.

در صورت مصرف  داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند، خطر سندرم / سمیت سروتونین افزایش می یابد. برخی از این موارد، داروهای توهم زا مانند MDMA / "اکستازی"، گل راعی، داروهای ضد افسردگی خاص (مانند SSRI ها مانند فلوکستین / پاروکستین، SNRI ها مانند دولوکستین / ونلافاکسین) و سایر موارد است. خطر ابتلا به سندرم سروتونین / مسمومیت ممکن است هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر شود.

نوعی رژیم غذایی با مقدار متوسط سدیم داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر از پزشک یا متخصص تغذیه خود سوال کنید.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف ممکن است شامل: اسهال، استفراغ، صدای زنگ در گوش، تاری دید، مشکل در راه رفتن، خواب آلودگی غیرمعمول، تشنج، لرزش، از دست دادن هوشیاری باشد.

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.

آزمایش های تشخیصی یا پزشکی (مانند عملکرد کلیه، عملکرد تیروئید، سطح لیتیوم و کلسیم خون) باید به صورت دوره ای انجام شود تا پیشرفت وضعیت کنترل شود یا بروز هرگونه عوارض جانبی بررسی شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی (کمتر از 4 ساعت) بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز  بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. ترکیب مختلف این دارو دمای نگهداری متفاوتی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه مشورت یا راهنمایی محصول را مطالعه کنید. نوع شربت این دارو را منجمد نکنید. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. همه داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.