اطلاعات کلی
بابونه آلمانی، گیاهی بومی جنوب و شرق اروپا است که رایحه آن اندکی مشابه میوه سیب است و در کشورهای مختلف دارای محبوبیت است. معادل انگلیسی این گیاه chamomile است که ریشه ای یونانی دارد و به معنی سیب خاکی است. این گیاه با بابونه رومی فرق دارد.
از بابونه آلمانی در بهبود اسهال، سوء هاضمه، اضطراب و گریه شدید نوزادان (کولیک) استفاده می شود. برخی استفاده های دیگر از این گیاه عبارتند از بهبود بی خوابی، زخم های دهانی، هموروئید و سایر موارد. از این گیاه به عنوان طعم دهنده در خوراکی ها و نوشیدنی ها استفاده می شود. در صنعت از بابونه آلمانی در لوازم آرایشی، صابون ها و دهانشویه ها استفاده می شود.
نحوه عملکرد
ترکیباتی شیمیایی در بابونه رومی وجود دارد که به نظر می رسد آرامبخش و کاهش دهنده تورم و التهاب هستند. اگرچه محققان مطمئن نیستند که دقیقا چه ترکیب شیمیایی در این گیاه خاصیت آرامبخشی دارد. این گیاه از طریق کند کردن تولید دسته ای از مواد شیمیایی به نام پروستاگلاندین ها، لکوترین ها و هیستامین ها که در بدن به منظور ایجاد پاسخ التهابی ترشح می شوند، سبب کاهش تورم می گردد.
موارد استفاده و اثربخشی
تحقیقات نشان می دهد که مصرف بابونه آلمانی می تواند در موارد زیر مؤثر باشد:
- اسهال: استفاده از فرآورده حاوی پکتین سیب و بابونه آلمانی (Diarrhoesan, Dr. Loges + Co. GmbH) برای مدت 1 الی 3 روز می تواند اسهال را در کودکان 6 ماهه تا 6 ساله بهبود ببخشد.
- سوء هاضمه: استفاده از محصولات ترکیبی (Iberogast; STW-5-S) حاوی بابونه آلمانی می تواند سوزش معده را کمتر کند.
- نوعی اضطراب مزمن که مشخصه آن استرس و نگرانی اغراق آمیز است( اختلال اضطراب فراگیر یا GAD): تحقیقات نشان می دهد که مصرف کپسولهای حاوی 220 تا 1110 میلی گرم عصاره بابونه آلمانی برای مدت 8 هفته اضطراب و افسردگی در بزرگسالان دچار GAD را کاهش میدهد.
- اگزما(درماتیت اتوپیک): برخی تحقیقات نشاندهنده این است که استفاده از کرم حاوی 2 درصد عصاره بابونه آلمانی (Kamillosan, Asta Medica AG) بر روی پوست باعث بهبود التهاب و حساسیت ایجاد شده در آن می شود. در حقیقت این کرم حتی می تواند تاثیرگذاری بیشتری نسبت به کرم های حاوی 0.75 درصد فلوكورتین بوتیل استر یا 5 درصد بوفکساماک داشته باشد.
- گریه بیش از حد در نوزادان (کولیک): دادن محصول ترکیبی حاوی رازیانه، بادرنجبویه و بابونه آلمانی (ColiMil by Milte Italia SPA) به نوزادان شیرخوار دچار کولیک دوبار در روز به مدت یک هفته میزان گریه آنها را کاهش می دهد. تحقیق دیگری نشان دهنده این موضوع است که اگر به نوزادان دچار کولیک دوبار در روز به مدت 4 هفته، یک محصول ترکیبی مشخص حاوی بادرنجبویه، بابونه آلمانی و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (ColiMil Plus by Milte Italia SPA) داده شود، نسبت به موردی که به آنها پروبیوتیک لاکتوباسیلوس reuteri DSM 17938 داده می شود، میزان گریه در روز به یک میزان کاهش میابد. همچنین تحقیق دیگری نشان می دهد که اگر به نوزاد تا سه بار در روز دمنوش حاوی بابونه آلمانی، گل شاه پسند (vervain)، شیرین بیان، رازیانه و بادرنجبویه (Calma-Bebi by Bonomelli) داده شود تعداد نوزادانی که کولیک آن ها درمان می شود افزایش میابد.
- سرماخوردگی: حل کردن فرآورده بابونه رومی(Kneipp Kamillen-Konzentrat, Kneipp Werke) در آب داغ و استنشاق بخار آن به مدت 10 دقیقه علائم سرماخوردگی را کاهش می دهد.
- هموروئید: تحقیقات اولیه بیانگر این است که استفاده از پماد بابونه آلمانی (Kamillosan, Asta Medica AG) در کنار درمان استاندارد، خونریزی، خارش و سوزش افراد دچار هموروئید را بهبود می بخشد.
- تورم( التهاب): تحقیقات اولیه نشان دهنده این موضوع است که دهان شویه بابونه آلمانی می تواند در پیشگیری یا درمان زخم های دهانی ناشی از رادیوتراپی، برخی انواع کموتراپی یا پیوند سلول های بنیادی کمک کننده باشد.
- آسیب های پوستی ایجاد شده اطراف استومی: استعمال ضماد بابونه آلمانی به نواحی اطراف محل کولوستومی که دچار آسیب پوستی شده اند در مقایسه با حالتی که از کرم هیدروکورتیزون 1 درصد در این نواحی استفاده می شود، زمان لازم برای بهبودی زخم ها را 5 تا 6 روز کاهش می دهد.
- عدم توانایی کنترل ادرار( بی اختیاری ادراری): تحقیقات اولیه بیانگر این است که استفاده هر شب از روغن غنی از بابونه آلمانی بر روی پوست بالای ناحیه شرمگاهی و یا نزدیک مقعد به مدت 6 هفته میتواند تعداد شب ادراری ها را در کودکان کاهش دهد.
- ترمیم زخم: تحقیقات نشانگر این موضوع هستند که استفاده از فرآورده بابونه آلمانی (Kamille Spitzner, W. Spitzner Arzneimittelfabrik GmbH) بر روی زخم به مدت 14 روز، اندازه آن را بعد از روز چهارم درمان کاهش می دهد اما تقریبا 3 هفته بعد از پاک کردن تاتو تاثیری روی بهبود زخم ندارد.
- نوع خفیف التهاب لثه(gingivitis)
- اختلال بیش فعالی و نقص توجه(ADHD)
- فیبرومیالژیا
- نفخ
- تب یونجه
- گرفتگی ها و دردهای شکم در دوران قاعدگی
- تورم و التهاب حفره بینی و سینوس ها
- اسهال ناشی از سفر
به منظور ارزیابی میزان اثربخشی بابونه آلمانی در موارد فوق شواهد بیشتری مورد نیاز است.
عوارض جانبی و ایمنی
- استفاده خوراکی: مصرف بابونه خوراکی به مقداری که در خوراکی ها یافت می شود احتمالا بی ضرر است. در حقیقت این گیاه در آمریکا در رده گیاهانی که به طور کلی بی خطر هستند (GRAS) دسته بندی می شود. استعمال بابونه آلمانی به عنوان داروی خوراکی برای بازه های زمانی کوتاه ممکن است بی خطر باشد. بی ضرر بودن این گیاه در مصرف طولانی مدت ناشناخته است. مصرف خوراکی این گیاه در بعضی افراد ایجاد واکنش های آلرژیک می کند. گیاهان هم خانواده بابونه آلمانی عبارتند از راگ وید (پیربهار)، گل همیشه بهار، گل مینا و سایر گیاهان مرتبط.
- استفاده موضعی: استعمال این گیاه بر روی پوست ممکن است بی ضرر باشد و می تواند واکنش های آلرژیک ایجاد کند. زمانی که بابونه آلمانی روی پوست اطراف چشم استفاده شود ممکن است سبب ملتهب شدن چشم ها شود.
- استفاده به شکل دهان شویه: این شکل استفاده از بابونه آلمانی ممکن است بی ضرر باشد و میتواند باعث تهوع و سوزش دهان شود.
موارد احتیاط و هشدارهای ویژه
- کودکان: مصرف خوراکی بابونه گیاهی و یا استفاده آن بر روی پوست به عنوان دارو برای بازه زمانی کوتاه ممکن است بی ضرر باشد. تحقیقات اولیه نشان می دهد که برخی محصولات حاوی بابونه آلمانی برای نوزادان بی خطر هستند. اگر بصورت خوراکی تا 1 هفته استفاده شوند. همچنین تحقیقات اولیه بیانگر این است که استعمال شبانه روغن حاوی بابونه آلمانی بر روی پوست به مدت 6 هفته در کودکان و نوجوانان بی ضرر است.
- بارداری و شیردهی: داده های کافی و قابل اطمینان مبنی بر بی ضرر بودن استفاده از بابونه آلمانی در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد. این گونه افراد از مصرف این گیاه خودداری کنند.
- حساسیت به گیاه راگ وید(پیر بهار) یا گیاهان مشابه: در افرادی که به گیاهان خانواده کاسنی ها حساسیت دارند، مصرف بابونه آلمانی ممکن است واکنش آلرژیک ایجاد کند. گیاهان این خانواده عبارتند است: پیربهار، گل داوودی، گل همیشه بهار، گل مینا و بسیاری گیاهان دیگر.
- بیماری های حساس به هورمون همچون سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروم رحم: بابونه آلمانی ممکن است در بدن همچون استروژن عمل کند. اگر فردی دچار بیماری است که تماس با استروژن، حال او را وخیم تر می کند از مصرف این گیاه باید خودداری کند.
- جراحی: بابونه آلمانی می تواند در بیهوشی اختلال ایجاد کند و بنابر این نباید تا دو هفته قبل از جراحی مصرف شود.
تداخل دارویی
تداخل متوسط
در موارد زیر جانب احتیاط را داشته باشید:
- قرص های ضد بارداری: برخی قرص های ضد بارداری حاوی استروژن می باشند. از طرفی بابونه آلمانی می تواند تاثیراتی همچون استروژن از خود نشان دهد. اگرچه که این تاثیر به اندازه استروژن موجود در قرص های ضد بارداری نیست، ولی مصرف همزمان این دو می تواند تاثیر قرص های ضد بارداری را کاهش دهد. در صورت استفاده همزمان از قرص های ضد بارداری و بابونه آلمانی باید از روش ضد بارداری دیگری همچون کاندوم هم استفاده شود. برخی قرص های ضد بارداری حاوی اتینل استرادیول و لوونورژسترل (Triphasil)، اتینل استرادیول و نوراتیندرون (Ortho-Novum 1/35, Ortho-Novum 7/7/7) و سایر ترکیب ها می باشند.
- استروژن ها: مصرف مقادیر بالای بابونه آلمانی می تواند تاثیراتی همچون استروژن داشته باشد. اگرچه که این تاثیر به قدرت قرص های استروژن نیست ولی استفاده همزمان این دو ممکن است از تاثیرگذاری قرص های استروژن بکاهد.
- تداخل داروهای تجزیه شونده در کبد ( پیش ماده ها ی(سوبستراهای) Cytochrome P450 3A4یا (CYP3A4)): برخی داروها توسط کبد تغییر داده شده و شکسته می شوند. بابونه آلمانی ممکن است از سرعت این فرآیند در کبد بکاهد. بنابراین مصرف همزمان این گیاه و داروهایی که توسط کبد تجزیه می شوند می تواند اثرات و عوارض این داروها را افزایش دهد. قبل از مصرف بابونه آلمانی در مورد اینکه آیا داروهای شما توسط کبد تجزیه می شوند از پزشک یا داروساز خود سوال کنید. برخی داروهایی که در کبد تجزیه میشوند عبارتند از لوواستاتین (Mevacor)، کتوکونازول(Nizoral)، ایتراکونازول (Sporanox)، فکسوفنادین(Allegra)، تریازولام (Halcion) و بسیاری دیگر.
- داروهای آرامبخش (بنزودیازپاین ها): بابونه آلمانی می تواند سبب خواب آلودگی شود. مصرف همزمان این گیاه و داروهای آرامبخش (که خواب آور هم هستند) می تواند سبب خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی از این داروهای آرامبخش عبارتند از آلپرازولام (Xanax)، کلونازپام (Klonopin)، دیازپام (Valium)، لورازپام (Ativan)، میدازولام (Versed)، تمازپام (Restoril)، تریازولام (Halcion) و غیره.
- داروهای آرامبخش ضد افسردگی CNS: بابونه آلمانی می تواند سبب خواب آلودگی شود. مصرف همزمان این گیاه و داروهای آرامبخش (که خواب آور هم هستند) میتواند سبب خواب آلودگی بیش از حد شود. برخی از این داروهای آرامبخش عبارتند از پنتوباربیتال (Nembutal)، فنوباربیتال (Luminal)، سکوباربیتال (Seconal)، فنتانیل (Duragesic, Sublimaze)، مورفین، زولپیدم (Ambien) و غیره.
- تاموکسیفن (Nolvadex): برخی انواع سرطان تحت تاثیر هورمون ها در بدن قرار دارند. سرطان های حساس به استروژن آن دسته از سرطان ها هستند که میزان استروژن در بدن بر آن ها تاثیر می گذارد. تاموکسیفن در درمان و پیشگیری این نوع سرطان ها استفاده می شود. از طرفی بنظر می رسد که بابونه آلمانی بر سطح استروژن در بدن اثر می گذارد، در نتیجه ممکن است از تاثیر گذاری تاموکسیفن بکاهد. بر این اساس اگر بیمار تاموکسیفن مصرف می کند نباید از بابونه استفاده کند.
- وارفارین (Coumadin): وارفارین برای کاهش سرعت لخته شدن خون استفاده می شود. بابونه آلمانی می تواند تاثیرات این دارو را افزایش دهد. در نتیجه مصرف همزمان این دو سبب کاهش شدید سرعت لخته شدن خون شده و منجر به کبودی و خونریزی می گردد .خون بیمارانی که وارفارین مصرف می کنند باید بطور منظم چک شود و در صورت نیاز دوز مصرفی وارفارین آن ها تغییر داده شود.
تداخل کم
- داروهای تجزیه شونده توسط کبد(پیش ماده Cytochrome P450 1A2 (CYP1A2)): برخی داروها توسط کبد تغییر داده شده و شکسته می شوند. بابونه آلمانی ممکن است از سرعت این فرآیند در کبد بکاهد. بنابراین مصرف همزمان این گیاه و داروهایی که توسط کبد تجزیه می شوند می تواند اثرات و عوارض این داروها را افزایش دهد. قبل از مصرف بابونه آلمانی در مورد اینکه آیا داروهای شما در کبد تجزیه می شوند از پزشک یا داروساز خود سوال کنید. برخی از این نوع داروها عبارتند از آمیتریپتیلین (Elavil)، هالوپریدول (Haldol)، اندانسترون (Zofran)، پروپرانولول (ایندرال)، تئوفیلین (Theo-Durو غیره)، وراپامیل (Calan, Isoptin و غیره)
مقدار مصرف مجاز
موارد زیر در تحقیقات علمی مورد مطالعه قرار گرفته است:
بزرگسالان
مصرف خوراکی
- سوهاضمه: 1 میلی لیتر از یک محصول مشخص حاوی شیرین بیان، خارشیر، برگ نعنا فلفلی، بابونه آلمانی، زیره، سلاندینا، سنبل ختایی، بادرنجبویه و گیاه خردل دلقک (Iberogast; Steigerwald Arzneimittelwerk GmbH) سه بار در روز برای 4 هفته. همچنین 1 میلی لیتر از یک محصول مشخص دیگرحاوی شیرین بیان، خارشیر، برگ نعنا فلفلی، بابونه آلمانی، زیره، سلاندینا، آنجلیکا و بادرنجبویه (STW-5-S, Steigerwald Arzneimittelwerk GmbH) سه بار در روز به مدت 4 هفته. به علاوه یک میلی لیتر از یک فرآورده مشخص حاوی گیاه خردل دلقک، بابونه آلمانی، نعنافلفلی، زیره، شیرین بیان و بادرنجبویه (STW 5-II, Steigerwald Arzneimittelwerk GmbH) سه بار در روز به مدت 12 هفته.
- نوعی اضطراب مزمن با علائم نگرانی و اضطراب اغراق آمیز (اختلال اضطراب فراگیر (GAD): کپسول های حاوی 220 تا 1100 میلی گرم عصاره بابونه آلمانی یک بار در روز به مدت 8 هفته مصرف شده است.
کودکان
مصرف خوراکی
- اسهال: یک محصول مشخص (Diarrhoesan, Dr. Loges + Co. GmbH) حاوی پکتین سیب و عصاره بابونه آلمانی برای مدت 1 الی 3 روز برای اطفال 6 ماهه تا 6 ساله استفاده شد.