درباره ویتامین K (Vitamin K)

اطلاعات کلی
نحوه عملکرد
موارد استفاده و اثر بخشی
عوارض جانبی و ایمنی
موارد احتیاط و هشدارهای ویژه:
تداخل دارویی
مقدار مصرف مجاز

اطلاعات کلی

ویتامین کا در سبزیجات سبز برگدار، کلم بروکلی و جوانه بروکسل یافت می شود. نام ویتامین کاt از کلمه ای آلمانی گرفته شده به نام koagulationsvitamin. اشکال مختلف ویتامین کا در جهان، در جهت مصارف پزشکی استفاده می شود .ویتامین کا۱ و ویتامین کا۲، در شمال آمریکا یافت می شود. ویتامین کا۱ به طور کلی شکل ترجیحی ویتامین کا می باشد زیرا میزان سمی بودنش کمتر است و عملکردی سریعتر در شرایط خاص دارد. ویتامین کا، عموما برای مشکلات لخته شدن خون یا برگشت تاثیرات رقیق شدن خون ناشی از داروی وارفارین مصرف می شود.

نحوه عملکرد

ویتامین کا ویتامینی ضروری است و برای لخته شدن خون و دیگر فرآیندهای مهم بدن لازم می باشد.

موارد استفاده و اثر بخشی

تحقیقات نشان می دهد که مصرف ویتامین کا می تواند در موارد زیر مؤثر باشد:

مشکلات خونریزی در نوزادان با سطح کم ویتامین کا (بیماری های هموروژیک): مصرف خوراکی ویتامین کا یا به صورت تزریق به درون عضله به جلوگیری این عارضه در نوزادان کمک می کند و به نظر میرسد ترزیق عملکردی بهتر دارد.
هیپوپروترومبینمی (سطح پایین پرو ترومبین پروتئین انعقادی خون): مصرف خوراکی ویتامین کا۱یا تزریق وریدی می تواند باعث درمان و پیشگیری مشکلات خونریزی در افرادی با سطح پایین پروترومبین ناشی از مصرف داروهای خاص شود.
یک نوع بیماری خونریزی نادر و ارثی (کمبود فاکتورهای لخته شدن وابسته به ویتامین کا (VKFD)): مصرف خوراکی ویتامین کا یا تزریق وریدی آن می تواند به جلوگیری از خونریزی در افراد مبتلابه VKFD کمک کند .
تاثیرات وارفارین بر رقیق شدن خون: مصرف خوراکی ویتامین کا یا تزریق وریدی آن می تواند به تاثیر وارفارین بر رقیق شدن خون کمک کند در حالیکه تزریق ویتامین کا بر زیر پوست به نظر میرسد در این مورد اثری ندارد. همچنین مصرف ویتامین کا همراه باوارفارین به نظر میرسد می تواند به تثبیت زمان لخته شدن خون در افرادی که وارفارین مصرف می کنند کمک کند. این امر در افرادی که دارای سطح ویتامین کا پایین می باشند بهترین عملکرد را دارد.
استوپروزیس (پوکی استخوان): مصرف یک شکل خاص از ویتامین کا۲ به نظر میرسد که باعث افزایش قدرت مفاصل و کاهش خطر شکستگی در اغلب زنان سالمند با مفاصل ضعیف می شود اما به نظر نمی رسد که برای زنان سالمندی که هنوز مفاصل قدرتمندی دارند این تاثیر را داشته باشد. مصرف ویتامین کا۱، موجب افزایش قدرت مفاصل می شود و ممکن است از شکستگی در زنان سالمند جلوگیری کند اما امکان دارد به همان خوبی که در مردان سالمند عمل می کند نباشد. ویتامین کا۱ به نظر نمی رسد که در زنانی که هنوز یائسه نشده اند یا افرادی که دارای بیماری کرون می باشند قدرت استخوان رادر آن ها افزایش دهد.
عملکرد ورزشی: برخی تحقیقات پیشنهاد می دهد که مصرف خوراکی ویتامین کا۲ ممکن است عملکرد ورزشی را به وسیله افزایش کارکرد قلب بهبود ببخشد .
بتاتالاسمی (یک اختلال خونی که موجب کاهش پروتئین در خون به نام هموگلبین می شود): مصرف خوراکی ویتامین کا۲ همراه با کلسیم و ویتامین د، می تواند باعث بهبود توده استخوان در کودکان با این اختلال خون شود .
سرطان سینه: مصرف رژیم غذایی حاوی یتامین کا ۱۲با کاهش خطر پیشرفت سرطان سینه مرتبط میباشد.
آب مروارید: مصرف غذاهایی سرشار از ویتامین کا۲، با کاهش خطر ابتلا به آب مروارید همراه است.
بیماری های قلبی: اغلب تحقیقات براین باور است که رژیم غذایی سرشار از ویتامین کا۱ و کا۲ با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی ارتباط دارد.
فیبروزکیستیک: افراد مبتلا به این بیماری می توانند سطح ویتامین کا پایینی داشته باشند که ناشی از مشکلات هضم چربی می باشد. مصرف ترکیبی حاوی ویتامین آ، د، ای و کا، به نظر می رسد به بهبود سطح ویتامین کا، در افراد دارای فیبروزکیستیک که مشکل هضم چربی دارند کمک می کند.
افسردگی: مصرف مقدار بالاتری از ویتامین کا، در غذاها می تواند به کاهش خطر افسردگی ارتباط داشته باشد.
بثورات آکنه مانند ناشی از داروهای خاص سرطانی: افرادی که نوع خاصی از داروهای ضد سرطان را مصرف می کنند اغلب در آن ها بثورات پوستی ایجاد می شود. تحقیقات اخیر براین باور است که مصرف یک کرم حاوی ترکیبات ویتامین کا۱ به جلوگیری از بثورات پوستی در این افراد کمک می کند.
کلسترول بالا: شواهد اولیه نشان می دهد که ممکن است ویتامین کا۲، موجب کاهش کلسترول در افراد دیالیزی با کلسترول بالا شود.
سرطان کبد: مصرف ویتامین کا۲ خطر ابتلا به این سرطان را در افراد مبتلا به سیروز کبدی کاهش می دهد.
سرطان ریه: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین کا۲، با کاهش خطر سرطان ریه و مرگ ناشی از آن مرتبط می باشد اما به نظر نمی رسد که مصرف غذایی ویتامین کا۱ با کاهش خطر این رویداد ارتباط داشته باشد.
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس): اینترفرون دارویی است که به افراد مبتلا به ام اس کمک می کند. این دارو اغلب موجب راش و سوختگی پوست می شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد که مصرف کرم ویتامین کا موجب کاهش این عارضه در افراد معالجه شده با اینترفرون می گردد.
سرطان پروستات: تحقیقات اخیر نشان می دهد که رژیم غذایی سرشار از ویتامین کا۲ با کاهش خطر ابتلا یه سرطان پروستات ارتباط دارد.
روماتیسم مفصلی (RA): مصرف ویتامین کا۲ همراه با داروهای آرتروز مارکر، التهاب مفصلی را بهتر از مصرف این داروها به تنهایی کاهش می‌دهد اما مصرف ویتامین کا۱ به نظر نمی‌ رسد که باعث کاهش علائم RA شود.
کبودی
سوزش
جای زخم
رگهای عنکبوتی
علائم کشش

به منظور ارزیابی میزان اثربخشی ویتامین کا، در موارد فوق شواهد بیشتری مورد نیاز است.

عوارض جانبی و ایمنی

مصرف خوراکی: دوشکل از ویتامین کا (ویتامین کا۱و کا۲) زمانیکه به طور مناسب مصرف شوند برای اغلب افراد بی خطر هستند. اکثر افراد هنگام مصرف ویتامین کا به میزان توصیه شده هر روز هیچ عوارض جانبی را تجربه نمی کنند. درحالیکه برخی افراد ممکن است دچار ناراحتی معده یا اسهال شوند .
مصرف موضعی: ویتامین کا۱تقریبا برای اکثر افراد بی خطر می باشد وقتی که به عنوان کرم حاوی ۰.۱٪ ویتامین کا۱ مورد استفاده قرار می گیرد .
وقتی به صورت IVمصرف می شود: تزریق وریدی دوصورت ویتامین کا (کا۱و کا۲) برای اغلب افراد وقتی که به میزان مناسب به داخل رگ تزریق شود بی خطر است.

موارد احتیاط و هشدارهای ویژه:

بارداری و شیردهی: زمانیکه به میزان توصیه شده در هرروز، این ویتامین در تغذیه زنان باردار و شیرده مصرف شود بی خطر می باشد. از مقادیر بالاتر آن بدون تجویز پزشک استفاده نشود .
کودکان: یک نوع از ویتامین کا به عنوان ویتامین کا۱ شناخته شده که برای کودکان به صورت خوراکی یا تزریق به میزان مناسب بی خطر می باشد.
دیابت: یک شکل از ویتامین کا که به عنوان ویتامین کا۱ شناخته شده است ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد. اگر شما مبتلا به دیابت هستید و ویتامین کا۱مصرف می کنید، بهتر است میزان قندخون خود را به طور مداوم کنترل کنید.
بیماری کلیوی: اگر شما به علت بیماری کلیه دیالیز می شوید مقدار زیاد ویتامین کا می تواند مضر باشد.
بیماری کبد: ویتامین کا بر روی درمان مشکلات لخته شدن خون که ناشی از بیماری شدید کبد است موثر نمی باشد. درحقیقت، دوز بالای ویتامین کا در این افراد می تواند مشکلات لخته شدن را وخیم تر کند.
کاهش ترشح صفرا: افرادی که ترشح صفرا در آن ها کاهش یافته است، کسانی هستند که ممکن است به مصرف نمک های صفراوی مکمل همراه با ویتامین کا برای اطمینان از جذب ویتامین کا نیاز داشته باشند.

تداخل دارویی

تداخل زیاد

این ترکیبات با ویتامین کا مصرف نشود.

وارفارین(کومادین): ویتامین کا در بدن، برای کمک به لخته شدن خون استفاده می شود و وارفارین برای کاهش لخته شدن خون مورد مصرف قرار می گیرد. ویتامین کا علاوه برکمک به لخته شدن خون ممکن است موجب کاهش تاثیر وارفارین شودحتما به طور منظم خون خود را کنترل کنید. امکان دارد میزان مصرف وارفارین(کومادین) برای شما نیاز به تغییر داشته باشد.

مقدار مصرف مجاز

دوزهای ذیل در تحقیقات علمی مورد مطالعه قرار گرفته اند.

بزرگسالان

مصرف خوراکی:

استوپوروسیس (پوکی استخوان):فرم ویتامین MK-4 ویتامین K2در دوزهای ۴۵ میلی گرم در روز مورد مصرف قرار می گیرد.هم چنین ویتامین کا۱در دوزهای ۱-۱۰میلی گرم روزانه مصرف میشود.
یک نوع بیماری خونریزی نادر و ارثی (کمبود فاکتورهای لخته شدن وابسته به ویتامین کا (VKFD)): 10 میلی گرم از ویتامین کا هفته ای دو تا سه بار مصرف شود.
برای برگشت دادن اثرات وارفارین: تنها بین ۱ تا ۵ میلی گرم از ویتامین کا۱ معمولا برای معکوس کردن اثرات مصرف بیش از حد وارفارین استفاده می شود. دوز دقیق مورد نیاز توسط یک آزمایش آزمایشگاهی به نام INR تعیین می شود. روزانه دوز ۱۰۰-۲۰۰ میکروگرم از ویتامین کا برای افرادی که وارفارین به مدت طولانی که لخته شدن خون آن ها ناپایدار می باشد مصرف می کنند.

تزریق:

یک نوع بیماری خونریزی نادر و ارثی (کمبود فاکتورهای لخته شدن وابسته به ویتامین کا (VKFD)): 10 میلی گرم از ویتامین کا به داخل رگ تزریق شده است اغلب این تزریقات توسط دادن یک آزمایشی به نام INR تعیین می شود.
برای برگشت دادن رقیق کردن خون اثرات وارفارین: تنها یک دوز از 0.5 تا 3 میلی گرم از ویتامین کا۱به طور معمول استفاده می شود. دوز دقیق مورد نیاز، توسط تست آزمایشگاهی به نام INR تعیین می شود.

کودکان