نگاه کلی
فولیکولیت بیماری پوستی شایعی است که در آن فولیکول های مو ملتهب می شوند. عامل فولیکولیت می تواند باکتریایی یا قارچی باشد. در ابتدا علائمی به صورت جوش های ریز قرمز یا توده هایی سفید پیرامون فولیکول های مو (محل رشد مو) مشخص می شود. فولیکولیت می تواند گسترش یافته و به زخم های غیر قابل درمانی تبدیل شوند.
فولیکولیت معمولا خطرناک نمی باشد اما با خارش و درد همراه است و سبب خجالت در بیمار نیز میگردد. عفونت های شدید می تواند سبب ریزش مو و زخم های دائمی شود.
فولیکولیت خفیف ، ظرف چند روز با برخی اقدامات خود مراقبتی درمان می شود. برای فولیکولیت جدی تر ، طولانی یا برای تجویز داروها به پزشک مراجعه کنید.
انواع خاصی از فولیکولیت با عنوان عارضه های پوستی، برجستگی های تیغ مانند و خارش آرایشگاه شناخته می شوند.
علائم
علائم فولیکولیت شامل موارد زیر می باشد:
- دسته ای از جوش های سر سفید یا قرمز که پیرامون فولیکول های مو ایجاد می شود
- تاول های پر از چرک که باز می شوند و پوسته می شوند
- خارش ، سوزش پوست
- درد و حساس شدن ناحیه درگیر
- تورم و یا توده های بزرگ اطراف فولیکول
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت از بین نرفتن و یا تشدید علائم فولیکولیت بعد از چند روز فوراً به پزشک مراجعه کنید. جهت کنترل فولیکولیت از آنتی بیوتیک و داروهای ضد قارچ تجویز می شود.
انواع فولیکولیت
دو نوع اصلی فولیکولیت سطحی و عمیق وجود دارد. نوع سطحی بخشی از فولیکول را درگیر می کند و نوع عمیق کل فولیکول را درگیر می کند و معمولاً شدیدتر است.
اشکال فولیکولیت سطحی عبارتند از:
- فولیکولیت باکتریایی. این نوع معمول با برجستگی های خارش دار ، سفید و چرکی مشخص می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فولیکول های مو به باکتری ها ، معمولاً استافیلوکوکوس اورئوس (استاف)، آلوده شوند. باکتری های استاف همیشه روی پوست زندگی می کنند. اما معمولاً فقط وقتی از طریق بریدگی یا زخم دیگری وارد بدن می شوند ، مشکلاتی ایجاد می کنند.
- فولیکولیت در وان آب گرم (فولیکولیت سودوموناس). در این نوع بیماری یک تا دو روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری عامل ایجاد آن ، جوش های قرمز ، گرد و خارش دار ایجاد می شود. فولیکولیت در وان آب گرم به دلیل وجود باکتری سودوموناس ایجاد می شود که در بسیاری از مکان ها از جمله وان های آبگرم و استخرهای گرم وجود دارد که میزان کلر و pH آنها به خوبی تنظیم نشده است.
- فولیکولیت کاذب ریش (سودوفولیکولیتیس). این التهاب پوستی از اثر رشد موهایی که به داخل رشد می کنند ایجاد می شود. این بیماری عمدتا مردان دارای موهای فر که به صورت عمقی اصلاح می کنند را درگیر می کند و بیشتر در صورت و گردن دیده می شوند . افرادی که ناحیه تناسلی خود را وکس می کنند ممکن است دچار این نوع بیماری در ناحیه کشاله ران شوند. این وضعیت جای زخم های تیره (کلوئید) ایجاد میکند.
- فولیکولیت پیتروسپوروم. در این نوع جوش های مزمن ، قرمز و خارش دار در پشت و قفسه سینه و گاهی در گردن ، شانه ها ، بازوها و صورت ایجاد می شود. این نوع در اثر عفونت مخمر ایجاد می شود.
اشکال فولیکولیت عمیق عبارتند از:
- سایکوزیس باربی. این نوع از فولیکولیتT مردانی را تحت تاثیر قرار می دهد که به تازگی شروع به تراشیدن ریش های خود کرده اند.
- فولیکولیت گرم منفی. این نوع فولیکولیت زمانی ایجاد می شود که برای مدت زمانی طولانی از داروهای درمان آکنه و آنتی بیوتیک استفاده کنید.
- جوش (فرونکل و کاربونکل). این نوع فولیکولیت زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های مو به طور عمیق با استافیلوکوک آلوده شده باشند. این حالت می تواند به صورت ناگهانی و به شکل توده ای قرمز یا صورتی رنگ که دردناک می باشد ظاهر شود. کربنکل خوشه ای از جوش است.
- فولیکولیت ائوزینوفیلیک. این نوع عمدتا افراد مبتلا به HIV / AIDS را تحت تأثیر قرار می دهد. علائم و نشانه ها شامل خارش شدید و لکه های مکرر برجستگی و جوش هایی است که در نزدیکی فولیکول های موی صورت و بالاتنه ایجاد می شوند. پس از التیام ، پوست آسیب دیده تیره تر از پوست قبلی می شود (بیش از حد رنگی). علت فولیکولیت ائوزینوفیل مشخص نمی باشد.
علل بیماری
فولیکولیت اغلب در اثر عفونت فولیکول های مو با باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) ایجاد می شود. فولیکولیت همچنین ممکن است توسط ویروس ها ، قارچ ها و حتی التهاب موهای رشد کرده ایجاد شود.
فولیکول ها متراکم ترین قسمت پوست سر هستند و در همه جای بدن به جز کف دست ، کف پا ، لب ها و غشاهای مخاطی مشاهده می شوند .
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
هرکسی می تواند به فولیکولیت مبتلا شود. اما برخی از عوامل باعث حساسیت بیشتر در برابر این بیماری می شوند ، از جمله:
- داشتن سابقه پزشکی که مقاومت به عفونت را در فرد کاهش دهد مانند دیابت، لوکمیای مزمن و ایدز.
- داشتن آکنه یا درماتیت
- مصرف برخی از داروها مانند کرم های استروئیدی یا آنتی بیوتیک درمانی طولانی مدت برای آکنه
- تراشیدن موهای فرفری
- پوشیدن لباس هایی که سبب تعریق و گرما می شود مانند دستکش یا چکمه های بلند
- غوطه ور شدن در وان آب داغ
- ایجاد صدمه به فولیکول های مو با اصلاح ، اپیلاسیون یا پوشیدن لباس تنگ
عوارض بیماری
عوارض احتمالی فولیکولیت شامل موارد زیر است:
- عفونت عودکننده یا در حال گسترش
- جوش در زیر پوست (فورونکولوز)
- آسیب دائمی پوست ، مانند زخم یا لکه های تیره
- تخریب فولیکول های مو و ریزش دائمی مو
پیشگیری از بروز بیماری
شما می توانید برای پیشگیری از عود فولیکولیت این اقدامات را انجام دهید:
- ازپوشیدن لباس تنگ خودداری کنید. زیرا اصطکاک بین پوست و لباس را کاهش می دهد.
- دستکش های پلاستیکی خود را بین هر بار استفاده خشک کنید. زمانی که ناچارید از دستکش های پلاستیکی استفاده کنید بعد از هر بار استفاده آن ها را درآورده و زیر و رو کنید و با آب و صابون شستشو داده و به درستی خشک کنید.
- از اصلاح کردن اجتناب کنید. اگر به صورت تراشیده شده و براق نیازی ندارید ،اجازه دهید تا موهای ریش رشد کند.
- با دقت اصلاح کنید.
عادت هایی مانند موارد زیر را برای کمک به کنترل علائم خود در نظر بگیرید:
- اصلاح کمتر
- قبل از اصلاح ، پوست خود را با آب گرم و صابون ضد باکتری بشویید
- با استفاده از پارچه شستشو یا پد شوینده با حرکات دایره ای ملایم ، موهای فرورفته را قبل از اصلاح خارج کنید.
- استفاده از مقدار زیادی لوسیون قبل از اصلاح.
- اصلاح در جهت رشد مو ، اصلاح کردن خلاف رویش مو می تواند به بهبودی عارضه های ناشی از فولیکولیت کمک کند.
- از ریش تراش برقی یا تیغ دارای محافظ استفاده کنید و از ریش زدن به صورت عمیق خودداری کنید.
- بعد از اصلاح ، از لوسیون مرطوب کننده استفاده کنید.
- محصولات موبر هم میتوانند گزینه خوبی باشند اگرچه گاهی تحریک در پوست بوجود می آورند.
- از وان های آب گرم تمیز و استخرهای گرم استفاده کنید. و اگر صاحب وان آبگرم یا استخر آب گرم هستید ، مرتباً آن را تمیز کرده و طبق توصیه ها ،کلر اضافه کنید.
- با پزشک خود مشورت کنید. بسته به شرایط و دفعات شدت گرفتن بیماری، پزشک کنترل رشد باکتری را با استفاده از یک تجویز پنج روزه پماد ضد باکتری و شستشوی بدن با کلرهگزیدین پیشنهاد می کند. برای اثبات اثربخشی این مراحل به مطالعه بیشتر نیاز است.
تشخیص
پزشک با مشاهده پوست و بررسی سابقه پزشکی به احتمال زیاد فولیکولیت را تشخیص می دهد. همینطور از روشی برای بررسی میکروسکوپی پوست (درموسکوپی) استفاده می کند.
اگر درمان های اولیه عفونت را پاکسازی نکنند ، ممکن است پزشک از یک سواب برای گرفتن نمونه ای از پوست یا موهای آلوده استفاده کند.از این روش برای مشخص شدن و تعیین علت ایجاد عفونت در آزمایشگاه استفاده می شود. به ندرت ، برای رد سایر شرایط ، نمونه برداری از پوست انجام می شود.
درمان
روش های درمانی فولیکولیت به نوع و شدت بیماری ، اقدامات خود مراقبتی که قبلاً انجام داده اید و اولویت های شخص بستگی دارد. گزینه ها شامل داروها و مداخلات مانند لیزر موهای زائد است. حتی اگر درمان کمک کند ، ممکن است عفونت دوباره برگردد.
دارو درمانی
- کرم یا قرص برای کنترل عفونت. برای عفونت های خفیف ، پزشک یک کرم ، لوسیون یا ژل آنتی بیوتیک تجویز می کند. آنتی بیوتیک های خوراکی به طور معمول برای فولیکولیت استفاده نمی شوند. اما برای عفونت شدید یا عود کننده ، آنها را تجویز می کنند.
- کرم ، شامپو یا قرص برای مبارزه با عفونت های قارچی. ضد قارچ ها بیشتر برای عفونت های ناشی از مخمر هستند تا باکتری ها. آنتی بیوتیک ها در درمان این نوع مفید نمی باشند.
- کرم یا قرص برای کاهش التهاب. در صورت ابتلا به فولیکولیت ائوزینوفیلیک خفیف ، پزشک برای تسکین خارش کرم استروئیدی پیشنهاد می کند. در صورت ابتلا به به HIV / ایدز ، علائم فولیکولیت ائوزینوفیلیک پس از درمان ضد رترو ویروسی بهبود پیدا می کند.
روش های دیگر
- جراحی جزئی. اگر جوش یا کربنول بزرگ دارید ، پزشک برای تخلیه چرک برش کوچکی در آن ایجاد میکند. این کار باعث تسکین درد ، بهبودی سریع و کاهش جای زخم شده و در صورت ادامه تخلیه چرک ، پزشک ناحیه را با گاز استریل می پوشاند.
- لیزر موهای زائد. در صورت عدم موفقیت در سایر روش های درمانی ، حذف طولانی مدت مو با لیزر درمانی عفونت را پاکسازی می کنند. این روش گران است و اغلب به چندین جلسه درمان نیاز دارد. فولیکول های مو را به طور دائمی از بین می برد ، بنابراین از تراکم مو در ناحیه تحت درمان می کاهد. از دیگر عوارض جانبی احتمالی می توان به تغییر رنگ پوست ، زخم و تاول زدن اشاره کرد.
سبک زندگی و درمان های خانگی
موارد خفیف فولیکولیت اغلب با مراقبت در منزل بهبود می یابد. رویکردهای زیر می توانند به رفع ناراحتی ، بهبودی سریع و جلوگیری از گسترش عفونت کمک کنند:
استفاده از کمپرس های گرم یا مرطوب. چندین بار در روز از آن استفاده کنید تا ناراحتی ناشی از فولیکولیت کاهش یابد . این روش به بهبود نواحی که عفونت آن تخلیه شده نیز کمک می کند. می توانید کمپرس را با استفاده از محلول آب نمک مرطوب کنید (یک قاشق غذا خوری نمک در دو فنجان آب).
از آنتی بیوتیک های بدون نسخه استفاده کنید. انواع ژل ها ، کرم ها و محلول های شستشو ضد عفونت بدون نسخه را امتحان کنید.
لوسیون های تسکین دهنده مصرف کنید. سعی کنید خارش پوست را با لوسیون تسکین دهنده یا کرم هیدروکورتیزون بدون نسخه پزشک تسکین دهید.
پوست آسیب دیده را تمیز کنید. پوست آلوده را به آرامی دو بار در روز با صابون ضد باکتری بشویید. هر بار از یک دستمال و حوله تمیز استفاده کنید و حوله ها یا دستمال های خود را به اشتراک نگذارید. برای شستن این وسایل از آب گرم و صابون استفاده کنید. و لباس هایی را که ناحیه آسیب دیده را بشویید.
از پوست محافظت کنید. در صورت امکان از اصلاح کردن پرهیز کنید. در صورتی که باید اصلاح کنید از ریش تراش برقی استفاده کنید. پس از اصلاح، پوست را با آب گرم بشویید و از مرطوب کننده استفاده کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالا در ابتدا به پزشک خانواده مراجعه خواهید کرد و سپس پزشک شما را به متخصص پوست یا درماتولوژیست ارجاع می دهد.
برای آمادگی به منظور ملاقات با پزشک بهتر است از قبل موارد زیر را آماده بفرمایید:
علائم خود را بنویسید، حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند.
اطلاعات شخصی مهم را ذکر کنید ، از جمله استرسهای عمده یا تغییرات اخیر زندگی.
نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
سوالات را برای پرسیدن از پزشک لیست کنید.
در مورد فولیکولیت ، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
علت ایجاد علائم من چیست؟
چه علائم دیگری محتمل است؟
چه آزمایش هایی باید انجام دهم؟
بهترین روش درمانی برای شخص چیست؟
دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
چه نوع عوارض جانبی را می توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
آیا دارویی که برای من تجویز می کنید جایگزین عمومی دارد؟
چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
شرایط تعیین کننده جهت ویزیت بعدی چیست؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شخص می پرسد. آمادگی برای پاسخ به آنها در زمان ویزیت پزشک صرفه جویی می کند. سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید شامل:
- چه مدت به این عفونت پوستی مبتلا هستید؟
- آیا سابقه درماتیت داشته اید؟
- آیا در کار یا تفریح ، دست ها در معرض گرما و رطوبت یا دستکش پلاستیکی قرار داشته اند؟
- آیا یک یا دو روز قبل از اینکه متوجه عارضه های پوستی خود شوید ، در وان آب گرم یا استخر آب گرم قرار داشتید؟
- آیا علائم مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- آیا پوست خارش دارد؟ آیا در هنگام لمس درد حس می کنید؟
- چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
در این بین چه کاری می توان انجام داد
بعضی اوقات فولیکولیت بدون درمان پزشکی از بین می رود. اقدامات مراقبت از خود ، مانند کمپرس گرم و کرم های ضد خارش ، می توانند علائم و نشانه های بیماری را تسکین دهند.