نگاه کلی
اپی گلوتیت نوعی بیماری خطرناک و کشنده است که به علت تورم اپی گلوت که درپوشی غضروفی روی نای می باشد ایجاد می شود و جریان هوا را به داخل ریه ها مسدود می کند.
عواملی مانند سوختگی ناشی از مایعات داغ، آسیب مستقیم به گلو و عفونت های مختلف می توانند باعث تورم اپی گلوت شوند. شایع ترین علت اپی گلوتیت در کودکان در گذشته عفونت با هموفیلوس آنفلوآنزا نوع ب (Hib) بود، همان باکتری که باعث ذات الریه، مننژیت و عفونت در جریان خون می شود. اپی گلوتیت در هر سنی میتواند رخ دهد.
واکسیناسیون روتین Hib برای نوزادان، وقوع اپی گلوتیت را نادر کرده است، اما این وضعیت همچنان نگران کننده است. اگر مشکوک هستید که شما یا یکی از اعضای خانواده تان مبتلا به اپی گلوتیت است، فوراً به پزشک مراجعه نمایید. درمان سریع می تواند از عوارض تهدید کننده زندگی جلوگیری کند.
علائم
علائم در کودکان
در کودکان، علائم و نشانه های اپی گلوتیت ممکن است در عرض چند ساعت ایجاد شود، که شامل:
- تب
- گلودرد شدید
- صدای غیر طبیعی و بلند هنگام تنفس (استریدور)
- بلع سخت و دردناک
- ترشح بالای آب دهان
- رفتار مضطرب و بی قرار
- احساس بهتر هنگام نشستن یا خم شدن به جلو
علائم در بزرگسالان
برای بزرگسالان، علائم و نشانه‌ها آهسته‌تر و در طی روزها به جای چند ساعت ایجاد می شوند. علائم و نشانه ها شامل موارد زیر است:
- گلودرد شدید
- تب
- صدای خفه یا خشن
- صدای غیر طبیعی و بلند هنگام تنفس (استریدور)
- مشکل در تنفس
- مشکل در بلعیدن
- ترشح بزاق
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اپی گلوتیت نوعی مورد اورژانسی محسوب می شود. اگر شخصی ناگهان دچار مشکل تنفسی و بلعیدن شد، با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین بخش اورژانس بیمارستان بروید. سعی کنید فرد را صاف نگه دارید و از حرف زدن فرد جلوگیری کنید، زیرا این وضعیت تنفس را آسان می کند. سعی نکنید خودتان گلوی فرد را معاینه کنید زیرا این کار میتواند خطرناک باشد.
علل بیماری
اپی گلوتیت در اثر عفونت یا آسیب ایجاد می شود.
عفونت
در گذشته، یکی از علل شایع تورم و التهاب اپی گلوت و بافت های اطراف آن عفونت با باکتری هموفیلوس آنفلوآنزا نوع B (Hib) بود. Hib مسئول تعدادی از بیماری های خطرناکی است که شایع ترین آنها مننژیت است. Hib در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته به دلیل ایمن سازی Hib در کودکان بسیار کمتر رایج است.
Hib از طریق قطرات آلوده سرفه یا عطسه در هوا پخش می شود. این امکان وجود دارد که Hib را در بینی و گلوی خود بدون بیمار شدن نگه دارید اما ناقل بیماری باشید.
در بزرگسالان، سایر باکتری ها و ویروس ها نیز می توانند باعث التهاب اپی گلوت شوند، از جمله:
- استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک)، باکتری دیگری که می تواند عامل مننژیت، پنومونی، عفونت گوش و عفونت خون (سپتی سمی) شود.
- استرپتوکوک A، B و C، گروهی از باکتری‌ها که می‌توانند عامل ایجاد بیماری‌هایی، از گلودرد استرپتوکوکی گرفته تا عفونت خون شوند.
- استافیلوکوکوس اورئوس، باکتری که عامل عفونت های پوستی و سایر بیماری ها از جمله پنومونی و سندرم شوک سمی می شود.
جراحت
آسیب فیزیکی، مانند ضربه مستقیم به گلو، می تواند باعث اپی گلوتیت شود. بنابراین می تواند سوختگی ناشی از نوشیدن مایعات بسیار داغ یا سوزاننده باشد.
همچنین موارد زیر، علائم و نشانه هایی مشابه علائم اپی گلوتیت دارد مانند:
- بلع ماده شیمیایی که گلو را می سوزاند
- قورت دادن جسم خارجی
- داروهای مخدر، مانند کراک کوکائین
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عوامل خاصی خطر ابتلا به اپی گلوتیت را افزایش می دهند، از جمله:
- جنسیت. اپی گلوتیت مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کند.
- سیستم ایمنی ضعیف. اگر سیستم ایمنی بدن بر اثر بیماری یا دارو ضعیف شده باشد، فرد بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های باکتریایی می باشد که میتواند منجر به اپی گلوتیت شوند.
- واکسیناسیون نا کامل. تاخیر در واکسیناسیون یا نادیده گرفتن آن می تواند کودک را در برابر Hib آسیب پذیر کند و خطر اپی گلوتیت را افزایش دهد.
عوارض بیماری
اپی گلوتیت می تواند باعث تعدادی از عوارض شود، از جمله:
- نارسایی تنفسی. اپی گلوت نوعی درپوش کوچک و متحرک بالای حنجره است که از ورود غذا و نوشیدنی به نای جلوگیری می کند. اما اگر اپی گلوت متورم شود ( به دلیل عفونت یا آسیب )راه هوایی باریک شده و امکان دارد به طور کامل مسدود شده که می تواند منجر به نارسایی تنفسی شود و وضعیتی خطرناک است که در آن سطح اکسیژن در خون به طور خطرناکی پایین می آید یا سطح دی اکسید کربن بیش از حد بالا می رود.
- گسترش عفونت. گاهی اوقات باکتری هایی که باعث اپی گلوتیت می شوند باعث عفونت در سایر نقاط بدن مانند پنومونی، مننژیت یا عفونت جریان خون می شوند.
پیشگیری از بروز بیماری
واکسن Hib
ایمن سازی با واکسن Hib یک راه موثر برای جلوگیری از اپی گلوتیت ناشی از Hib است. در ایالات متحده، کودکان معمولاً واکسن را در سه یا چهار دوز دریافت می کنند:
- در 2 ماهگی
- در 4 ماهگی
- در 6 ماهگی اگر به کودک واکسن چهارگانه داده می شود
- در 12 تا 15 ماهگی
واکسن Hib به طور کلی به کودکان بزرگتر از 5 سال یا بزرگسالان داده نمی شود زیرا احتمال ابتلا به عفونت Hib در آنها کمتر است. اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، این واکسن را برای کودکان بزرگتر و بزرگسالانی که سیستم ایمنی آنها به دلیل موارد زیر ضعیف شده است، توصیه می کند:
- بیماری سلول داسی شکل
- HIV/AIDS
- برداشتن طحال
- شیمی درمانی
- داروهایی برای جلوگیری از رد پیوند عضو یا مغز استخوان
عوارض جانبی واکسن
- واکنش آلرژیک. اگر واکنش آلرژیک دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. اگرچه حالتی نادر است، اما یک واکنش آلرژیک در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از تزریق باعث مشکل در تنفس، خس‌خس سینه، کهیر، ضعف، ضربان قلب سریع یا سرگیجه می شود.
- عوارض جانبی خفیف احتمالی. اینها شامل قرمزی، گرما، تورم یا درد در محل تزریق و تب است.
اقدامات بهداشت عمومی
البته، واکسن Hib تضمینی برای حفاظت از بیماری ارائه نمی دهد. کودکان واکسینه شده به اپی گلوتیت مبتلا می شوند و سایر میکروب ها نیز می توانند باعث اپی گلوتیت شوند. این جایی است که اقدامات احتیاطی اهمیت دارند که شامل:
- وسایل شخصی را به اشتراک نگذارید.
- دست های خود را مرتب بشویید.
- اگر آب و صابون در دسترس نیست از ضدعفونی کننده دست برپایه بر الکل استفاده کنید.
تشخیص
اگر تیم پزشکی مشکوک به اپی گلوتیت باشد، اولین اولویت این است که اطمینان حاصل شود که راه هوایی فرد باز است و اکسیژن کافی از آن عبور می کند. پزشک تنفس و سطح اکسیژن خون را کنترل خواهد کرد.
اگر سطح اشباع اکسیژن خیلی کم شود، برای تنفس نیاز به کمک خواهد بود.
آزمایش ها پس از بررسی راه های تنفسی
- معاینه گلو. با استفاده از یک لوله انعطاف پذیر با فیبر نوری، پزشک معاینه گلو را انجام میدهد تا ببیند چه چیزی باعث علائم می شود. نوعی بی حس کننده موضعی می تواند به تسکین هر گونه ناراحتی کمک کند.
- رادیوگرافی قفسه سینه یا گردن. به دلیل خطر مشکلات تنفسی ناگهانی، کودکان عکس‌برداری با اسکن ساده را در کنار تخت‌شان انجام می دهند، اما این اقدامات فقط پس از اطمینان از راه هوایی صورت می گیرد. در مورد اپی گلوتیت، عکس رادیوگرافی چیزی شبیه اثر انگشت در گردن را نشان میدهد که نشانه بزرگ شدن اپی گلوت است.
- کشت باکتری و آزمایش خون. برای کشت، اپی گلوت با یک سواب پنبه ای پاک می شود و نمونه بافت از نظر Hib بررسی می شود. کشت خون معمولاً انجام می شود زیرا باکتریمی (نوعی عفونت شدید جریان خون )میتواند همراه با اپی گلوتیت دیده شود.
درمان
درمان اپی گلوتیت ابتدا شامل اطمینان از تنفس مناسب و سپس درمان هر گونه عفونت شناسایی شده است.
کمک به تنفس
اولین اولویت در درمان اپی گلوتیت، اطمینان از دریافت هوای کافی است که شامل:
- ماسک اکسیژن. ماسک، اکسیژن را به ریه ها می رساند.
- قرار دادن لوله تنفسی از طریق بینی یا دهان در نای (انتوبه). لوله باید تا زمانی که تورم گلو کاهش یابد گاهی اوقات برای چند روز در جای خود باقی بماند.
- قرار دادن سوزن در نای (کریکوتیروئیدوتومی سوزنی). در موارد شدید یا اگر اقدامات درمانی با شکست مواجه شوند، پزشک نیاز به ایجاد یک راه هوایی اورژانسی با وارد کردن یک سوزن به طور مستقیم در ناحیه‌ای از غضروف در نای دارد. این روش ضمن دور زدن حنجره، هوا را وارد ریه ها می کند.
درمان عفونت
اگر اپی گلوتیت مربوط به عفونت باشد، آنتی بیوتیک داخل وریدی به شخص تجویز می شود.
- آنتی بیوتیک وسیع الطیف. عفونت نیاز به درمان سریع دارد. بنابراین احتمالاً برای بیمار بلافاصله یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف تجویز خواهد شد.
- آنتی بیوتیک هدفمندتر. بسته به اینکه چه چیزی باعث اپی گلوتیت شده است، داروی اولیه بعدا تغییر می کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اپی گلوتیت نوعی مورد اورژانسی است. درنتیجه زمانی برای ملاقات با پزشک نخواهد بود. اولین پزشکی که می بینید احتمالاً یک پزشک اورژانس خواهد بود.