نگاه کلی
برفک دهان، یا استوماتیت کاندیدیاز، ضایعات کم عمق و کوچکی هستند که در بافت های نرم دهان یا قاعده لثه ایجاد می شوند. برخلاف تبخال، برفک دهان درسطح لب ایجاد نمی شوند و مسری نیستند. با این وجود می توانند دردناک باشند وغذا خوردن و صحبت کردن را دشوار کنند.
بیشتر برفک دهان طی یک یا دو هفته خود به خود از بین می روند. اگر دارای برفک دهان بزرگتر از حد عادی یا دردناک یا برفک دهانی که به نظر نمی رسد خوب شوند باشید، با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید.
علائم
بیشتر برفک دهان گرد یا بیضی شکل با یک مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز هستند. آنها در داخل دهان - روی یا زیر زبان، داخل گونه ها یا لب ها، در قاعده لثه ها یا روی کام نرم شکل می گیرند. ممکن است یک یا دو روز قبل از ظاهر شدن زخم ها احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش داشته باشید.
انواع مختلفی از برفک دهان وجود دارد، از جمله زخم های جزئی، ماژور و هرپتی فرم.
زخم های کوچک برفک
زخم های کوچک برفک شایع ترند و:
• معمولاً کوچک هستند
• بیضی شکل و دارای لبه قرمزاند
• طی یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم بهبود می یابند
زخم های بزرگ برفک
زخمهای بزرگ برفک کمتر شایع است و:
• بزرگتر و عمیق تر از زخمهای کوچک برفک هستند
• معمولاً گرد با حاشیه های مشخص شده هستند، اما هنگامی که بزرگ باشند ممکن است دارای لبه های نامنظم باشند
• می توانند بسیار دردناک باشند
• ممکن است بهبودی تا شش هفته طول بکشد و می توانند جای زخم وسیعی ایجاد کنند
برفک دهان هرپتی فرم
برفک دهان هرپتی فرم شایع نیستند و معمولاً دیر اتفاق می افتند، اما در اثر عفونت ویروس هرپس ایجاد نمی شوند. این برفک دهان:
• اندازه دقیق دارند
• اغلب به صورت خوشه های ١٠ تا١٠٠تایی از زخم ایجاد می شوند، اما ممکن است در یک زخم بزرگ ادغام شود
• لبه های نامنظم دارند
• طی یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم بهبود می یابد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت تجربه موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
• برفک دهان غیرمعمول بزرگ
• زخم های عود کننده، همراه با موارد جدیدی که قبل از بهبود زخم های قدیمی ، یا شیوع مکرر بروز می یابند
• زخم های مداوم، که به مدت دو هفته یا بیشترطول می کشند
• زخمهایی که خودشان به لبها کشیده می شوند (حاشیه ورمیلیون)
• دردی که با اقدامات خودمراقبتی نمی توانید آن را کنترل کنید
• سختی زیاد در خوردن یا آشامیدن
• تب بالا همراه با برفک دهان
در صورت داشتن سطوح تیز دندان یا وسایل دندانپزشکی که به نظر می رسد باعث تحریک زخم ها می شوند، به دندانپزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
علت دقیق برفک دهان هنوز مشخص نیست، گرچه محققان گمان می کنند که ترکیبی از عوامل در شیوع آن ها نقش دارند حتی در یک فرد.
محرک های احتمالی برفک دهان عبارتند از:
• صدمه جزئی به دهان شما در اثر کار دندانپزشکی، مسواک زدن بیش از حد، حادثه در ورزش یا گاز گرفتن تصادفی گونه
• خمیر دندان و دهانشویه های حاوی سدیم لوریل سولفات
• حساسیت های غذایی، به خصوص حساسیت به شکلات، قهوه، توت فرنگی، تخم مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای تند یا ترش
.jpg)
• رژیم غذایی فاقد ویتامین B-12، روی، فولات (اسید فولیک) یا آهن
• پاسخ آلرژیک به باکتری های خاص در دهان
• هلیکوباکتر پیلوری، همان باکتری هایی که باعث زخم معده می شوند
• تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی
• استرس عاطفی
برفک دهان ممکن است به دلیل شرایط خاص و بیماری هایی مانند عوامل زیر ایحاد شوند:
• بیماری سلیاک، یک اختلال روده ای جدی ناشی از حساسیت به گلوتن، پروتئینی که بیشتر درغلات یافت می شود
• بیماری های التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
• بیماری بهجت، یک اختلال نادر که باعث التهاب در سراسر بدن، از جمله دهان می شود
• سیستم ایمنی معیوبی که به جای عوامل بیماری زا مانند ویروس ها و باکتری ها به سلولهای سالم در دهان حمله می کند
• HIV / AIDS، که سیستم ایمنی را سرکوب می کند
بر خلاف تبخال، برفک دهان با عفونت ویروس هرپس همراه نیستند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
هرکسی می تواند به برفک دهان مبتلا شود. اما بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان رخ می دهد و بیشتر در خانم ها دیده می شود.
غالباً افرادی که دچار برفک دهان عود کننده هستند سابقه خانوادگی این اختلال را دارند. این امر می تواند به دلیل وراثت یا یک عامل مشترک در محیط، مانند برخی غذاها یا مواد حساسیت زا باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
برفک دهان غالباً عود می کنند، اما می توانید با رعایت این نکات، فراوانی آنها را کاهش دهید:
• به آنچه می خورید توجه کنید. سعی کنید از مصرف غذاهایی که به نظر می رسد دهان شما را تحریک می کنند، خودداری کنید. این موادعبارتند از آجیل، چیپس، چوب شور، برخی ادویه ها، غذاهای شور و میوه های اسیدی، مانند آناناس، گریپ فروت و پرتقال. از خوردن غذاهایی که به آنها حساسیت دارید خودداری کنید.
• غذاهای سالم انتخاب کنید. برای جلوگیری از کمبودهای غذایی، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل بخورید.
• عادت های بهداشتی مناسب دهان و دندان را رعایت کنید. مسواک زدن منظم بعد از غذا و استفاده از نخ دندان یکبار در روز می تواند دهان شما را تمیز و عاری از غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد زخم می شوند، حفظ کند. برای جلوگیری از تحریک بافتهای ظریف دهان، از مسواک نرم استفاده کنید و از مصرف خمیردندان ها و دهانشویه های حاوی سدیم لوریل سولفات خودداری کنید.
• از دهان خود محافظت کنید. اگر بریس یا سایروسایل دندانپزشکی را دارید، از دندانپزشک خود بخواهید تا با استفاده از واکس های ارتودنسی لبه های تیزدندان ها را بپوشاند.
• استرس خود را کاهش دهید. اگرعلت بروز برفک دهان مربوط به استرس باشد، از روش های کاهش استرس، مانند مراقبه و تصاویر هدایت شده استفاده کنید.
تشخیص
برای تشخیص برفک دهان نیازی به آزمایش نیست. پزشک یا دندانپزشک می تواند آنها را با معاینه چشمی شناسایی کند. در برخی موارد، ممکن است آزمایش هایی جهت بررسی سایر مشکلات سلامتی لازم باشد، به خصوص اگر برفک دهان شدید و مداوم باشند.
درمان
معمولاً زخم های جزئی برفک نیازی به درمان ندارند، زیرا تمایل دارند خود به خود طی یک یا دو هفته برطرف شوند. اما زخم های بزرگ، مداوم یا دردناک غیرمعمول اغلب نیاز به مراقبت های پزشکی دارند. تعدادی گزینه ی درمانی برای درمان آنها وجود دارد.
دهانشویه ها
اگر چندین زخم برفک داشته باشید، ممکن است پزشک دهان شویه های حاوی استروئید دگزامتازون جهت کاهش درد و التهاب یا لیدوکائین جهت کاهش درد تجویز کند.
محصولات موضعی
محصولات بدون نسخه و با نسخه (خمیرها ، کرم ها ، ژل ها یا مایعات) در صورت استفاده ازآن ها به محض ظهور زخم های جداگانه، می توانند به تسکین درد و بهبودی آن کمک کنند. برخی از محصولات دارای مواد موثره عبارتند از:
• بنزوکائین (Anbesol ، Kank-A ، Orabase ، Zilactin-B)
• فلوئوسینونید (لیدکس، وانوس)
• پراکسید هیدروژن (ژل ضد عفونی کننده و شستشو دهنده دهان، پراکسیل)
محصولات موضعی بسیاری برای برفک دهان وجود دارند، از جمله محصولات بدون مواد موثره. از پزشک یا دندانپزشک خود بخواهید در مورد اینکه کدام یک برای شما بهتر است مشاوره بگیرید.
داروهای خوراکی
داروهای خوراکی ممکن است در موارد شدید برفک دهان و یا در افرادی که به درمان های موضعی پاسخ نداده اند، استفاده می شوند. این داروها عبارتند از:
• داروهایی که به طور خاص برای درمان زخم برفک در نظر گرفته نشده اند، مانند درمان زخم روده، سوکرالفات (کارافات) به عنوان عامل پوشش و کلشی سین که به طور معمول برای درمان نقرس کاربرد دارد، استفاده می شود.
• استفاده از داروهای خوراکی استروئیدی وقتی زخم های شدید برفک به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند. اما به دلیل عوارض جانبی جدی، آنها معمولاً آخرین راهکار هستند.
کوتر زخم
در حین کوتر، از یک وسیله یا ماده شیمیایی برای سوزاندن، خشک کردن یا از بین بردن بافت استفاده می شود.
• دباكترول یك محلول موضعی است كه برای درمان زخم های شانكر و مشکلات لثه طراحی شده است. با کوتر کردن شیمیایی برفک دهان، این دارو می تواند زمان بهبودی را به حدود یک هفته کاهش دهد.
• نیترات نقره - گزینه دیگری جهت سوزاندن برفک دهان است – به نظر نمی رسد که باعث تسریع در بهبودی شود، اما می تواند به تسکین درد برفک کمک کند.
مکمل های غذایی
در صورت مصرف مقادیر کم مواد مغذی مهم مانند فولات (اسید فولیک)، ویتامین B-6، ویتامین B-12 یا روی، پزشک ممکن است مکمل غذایی برای شما تجویز کند.
مشکلات مرتبط
اگر برفک دهان به یک عارضه و بیماری جدی تر مربوط شوند، پزشک باید بیماری زمینه ای را درمان کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای کمک به تسکین درد وتسریع بهبودی، این نکات را در نظر بگیرید:
• دهان خود را بشویید. از آب نمک یا جوش شیرین استفاده کنید و آبکشی کنید (١قاشق چای خوری جوش شیرین را در نصف فنجان آب گرم حل کنید).
• مقدار کمی از شیر منیزیم را روزانه چند بار روی زخم تان بمالید.
• از مصرف غذاهای خشک، ترش یا ادویه دار که می توانند باعث تحریک و درد بیشتر شوند خودداری کنید.
• روی برفک دهان یخ بگذارید براده های یخ را روی زخم ها قرار دهید تا به آرامی زخم ها را برطرف کنید.
• دندان های خود را به آرامی مسواک بزنید ، با استفاده از یک مسواک نرم و خمیر دندان بدون ماده کف کننده مانند بیوتن یا Sensodyne ProNamel
آمادگی برای ملاقات با پزشک
پزشک یا دندانپزشک شما می تواند زخم برفک را بر اساس شکل ظاهری تشخیص دهد. در اینجا برخی از اطلاعات کمک کننده جهت کسب آمادگی برای مراجعه به پزشک آورده شده است.
قبل ازمراجعه به پزشک خود لیستی از موارد زیررا تهیه کنید:
• علائم خود، از جمله زمان شروع آنها و چگونگی تغییر یا بدتر شدن آنها با گذشت زمان
• تمامی داروهای مصرفی، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین ها یا سایر مکمل ها و دوزهای آنها
• هرگونه شرایط پزشکی دیگر، جهت بررسی اینکه آیا با علائم شما ارتباط دارد یا خیر
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله تغییرات اخیر یا عوامل استرس زای عاطفی در زندگی شما
• سوالاتی که می توانید از پزشک یا دندانپزشک بپرسید تا ویزیت شما را کارآمدتر کند
در ذیل چند سوال اساسی آورده شده است:
• آیا من دچار زخم برفک هستم؟
• اگر چنین است، چه عواملی می توانند در پیشرفت آن نقش داشته باشند؟ در غیر این صورت ، چه عاملی دیگری می تواند باشد؟
• آیا به آزمایش هایی نیاز دارم؟
• در صورت وجود، چه روش درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• چه اقدامات خود مراقبتی جهت تسکین علائم خود می توانم انجام دهم؟
• آیا برای تسریع در بهبودی می توان کاری انجام داد؟
• چه مدت انتظار می رود تا علائم من بهبود یابند؟
• آیا می توانم برای جلوگیری از عود بیماری کاری انجام دهم؟
در هنگام مراجعه به پزشک از پرسیدن سوالات دیگردریغ نکنید.
از پزشک یا دندانپزشک چه انتظاری می رود
آماده ی پاسخگویی به سوالات پزشک یا دندانپزشک خود باشید، از جمله سوالات زیر:
• علائم شما چیست؟
• چه زمانی این علائم را اولین بار مشاهده کردید؟
• شدت درد شما چقدر است؟
• آیا در گذشته زخم های مشابهی داشته اید؟ اگر چنین است، آیا متوجه چیز به خصوصی که باعث تحریک آنها بشود، شده اید؟
• آیا در گذشته برای زخم های مشابه تحت درمان قرار گرفته اید؟ اگر چنین است، چه درمانی موثرتر بوده؟
• آیا اخیراً به دندانپزشکی مراجعه کرده اید؟
• آیا اخیراً استرس قابل توجه یا تغییرات عمده زندگی را تجربه کرده اید؟
• رژیم روزانه معمول شما چیست؟
• آیا سایر بیماری ها در شما تشخیص داده شده است؟
• چه داروهایی را مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین ها، گیاهی و سایر مکمل ها؟
• آیا در خانوادگ سابقه برفک دهان را دارید؟