نگاه کلی
بلفاریت، التهاب پوست پلک چشم می باشد.بلفاریت معمولا بخشی از پلک چشم که مژه‌ها می‌رویند را درگیر می‌کند و به هر دو پلک آسیب میزند.این عارضه عموماً زمانی بروز می‌کند که غدد چربی واقع در نزدیکی پایه مژه‌ها مسدود می‌شوند. این اختلال منجر به تحریک و قرمزی چشم می شود.همچنین چندین بیماری و اختلال مختلف می‌توانند منجر به بلفاریت شوند.
بلفاریت اغلب اختلالی مزمن بوده و درمان آن دشوار است. بلفاریت میتواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد. اما این بیماری معمولاً باعث ایجاد آسیب دایمی به بینایی نمی شود و مُسری نیز نیست.
علائم
علائم و نشانه های بلفاریت معمولاً در صبح شدت می یابد. که عبارتند از:
- آبریزش از چشمان
- قرمزی چشم
- احساس وجود جسم خارجی ، سوزش یا درد در چشم
- چرب بودن اطراف چشم
- خارش پلک ها
- قرمزی و تورم پلک ها
- پوسته پوسته شدن اطراف چشم
- چسبندگی مژه ها
- چسبیدن پلک
- پلک زدن مکرر
- حساسیت به نور
- تاری دید که معمولاً با چشمک زدن بهبود می یابد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز علایم و نشانههایی که علیرغم رعایت بهداشت از بین نمیروند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
علت دقیق بلفاریت هنوز مشخص نمی باشد. در برخی موارد، این عارضه میتواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. با این حال، یک یا چند مورد از عوامل زیر عامل ایجاد بلفاریت می باشند:
- درماتیت سبورئیک - شوره سر و ابروها
- عفونت
- غدد چربی در پلک ها مسدود یا از کار افتاده باشد
- روزاسه - یک بیماری پوستی است که با قرمزی صورت مشخص می شود.
- آلرژی ، از جمله واکنش های آلرژیک به داروهای چشم ، محلول های لنز تماسی یا آرایش چشم.
- کنه یا شپش مژه
- خشکی چشم
عوارض بیماری
در صورت مشاهده بلفاریت ، احتمال ابتلا به موارد زیر نیز وجود دارد:
مشکلات مژه. بلفاریت میتواند باعث افتادگی، رشد نادرست و از بین رفتن رنگ مژه‌ها شود.
مشکلات پوستی پلک. در صورت ابتلای طولانی‌مدت به بلفاریت، ممکن است روی پلک‌ها زخم شود یا اینکه لبه‌های پلک به سمت داخل یا خارج برگردند.
پارگی بیش از حد یا خشکی چشم. ترشحات غیرطبیعی چربی و سایر مواد مانند پوسته به همراه شوره‌ی پلک‌ها میتواند در لایه‌ی اشکی که از محلول آب، چربی و مخاط تشکیل شده است جمع می شود.
لایه‌ی اشکی غیرطبیعی مانع مرطوب نگه داشتن پلک‌ها می‌شود. این مشکل میتواند چشم را تحریک کرده و باعث بروز علائم خشکی چشم یا ترشح بیش از حد اشک شود.
گل مژه. عفونتی است که در نزدیکی پایه‌ی مژه‌ها به وجود می‌آید. که نتیجه آن ایجاد توده‌ای دردناک در لبه‌ی پلک می باشد. گل‌مژه معمولا بیشتر روی سطح پلک دیده می‌شود.
- برآمدگی پلک. این عارضه در صورت انسداد یكی از غدد كوچك لبه‌ی پلک و پشت مژه‌ها به وجود می‌آید. این انسداد باعث التهاب غده شده و باعث تورم و قرمزی پلک می‌شود. برآمدگی پلک میتواند کاملا برطرف شود یا به برآمدگی ای سفت و توده‌ای متورم تبدیل شود
چشم صورتی مزمن. بلفاریت میتواند منجر به دوره‌های مکرر چشم صورتی یا ورم ملتحمه شود.
خراشیدگی یا زخم قرنیه. سوزش مداوم ناشی از پلک‌های ملتهب و یا رشد نادرست مژه‌ها (که گاهی در جهت داخلی به سمت کره چشم می‌رویند) میتواند موجب درد قرنیه‌ی چشم شود. عدم ترشح کافی اشک هم میتواند به بروز «عفونت قرنیه» منجر شود.
تشخیص
آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص بلفاریت عبارتند از:
معاینه چشم. چشم پزشک با استفاده از یک دستگاه مخصوص بزرگ‌نمایی، پلک و چشم‌ها را معاینه می کند.
نمونه‌گیری با سوآپ. در موارد خاص، پزشک از سوآپ برای نمونه برداری از مواد چرب یا پوسته‌ای که روی پلک تجمع پیدا کرده‌اند استفاده می کند. پزشک سپس از این نمونه‌ها برای شناسایی باکتری‌ها، قارچ‌ها یا عوامل آلرژی زا استفاده می‌کند.
درمان
اقدامات مراقبتی، مانند شستن چشم ها و استفاده از کمپرس گرم ، برای این بیماری معمولا کارساز می باشد ،در صورت کافی نبودن اقدامات خود مراقبتی ، پزشک درمان های تجویزی را پیشنهاد می کند ، از جمله:
تجویز داروهایی برای رفع عفونت. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند منجر به تسکین علائم و رفع عفونت های ناشی از باکتری های پلک شوند. داروهای آنتی‌بیوتیک در اشکال مختلفی از جمله قطره چشم، کرم و پماد تجویز می‌شوند. در صورت عدم تاثیرگذاری به آنتی بیوتیک های موضعی ، ممکن است پزشک یک آنتی بیوتیک خوراکی پیشنهاد کند.
- داروهایی برای کنترل التهاب. به طورکلی در افرادی که به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند، برای کاهش التهاب از قطره های چشمی یا پمادهای استروئیدی استفاده می شود. پزشک می تواند داروهای آنتی بیوتیکی و ضد التهاب تجویز کند.
- داروهایی که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند. سیکلوسپورین موضعی موجب تسکین برخی علائم و نشانه های بلفاریت می شود.
- درمان بیماری های زمینه ای. بلفاریت ناشی از درماتیت سبورئیک ، روزاسه یا سایر بیماری ها با درمان بیماری های زمینه ای کنترل می شود.
سایر گزینه های درمانی ، مانند استفاده از اشعه شدید نور میتواند غدد را از بین ببرد.در این زمینه مطالعه های بیشتری مورد نیاز است.
بلفاریت بندرت به طور کامل از بین می رود. حتی با درمان موفقیت آمیز ، این بیماری اغلب مزمن است و نیاز به توجه روزانه با اسکراب دارد. با این حال اگر به درمان پاسخ داده نشود، مژه‌ها کاملا از بین روند یا بلفاریت تنها روی یک چشم تاثیر بگذار، ممکن است نشانه‌ی سرطان پلک باشد.
روش زندگی و درمان های خانگی
اقدامات خود مراقبتی می توانند تنها درمانی باشند که در بیشتر موارد برای درمان مورد نیاز است.
چشمان خود را روزانه تمیز کنید
چنانچه مبتلا به بلفاریت هستید، در صورت داشتن علائم روزانه دو تا چهار بار و بعد از برطرف شدن علائم یک یا دو بار در روز ، این مراقبت‌ها را انجام دهید:
یک کمپرس گرم را برای چند دقیقه روی چشم بسته مالش دهید تا رسوبات پوستی روی پلک‌ها شل شود.
با یک دستمال تمیز یا انگشت، پلک‌ها را به آرامی ماساژ دهید.
از یک دستمال تمیز یا قطره چکانی با آب گرم و چند قطره شامپو بچه یا محلول پاک‌کننده چشم ، برای از پاک کردن مواد چرب و پوسته های روی مژه‌ها استفاده کنید. سعی کنید برای هر چشم از یک پارچه‌ی جداگانه استفاده کنید.
در برخی مواقع، بهتر است که در تمیز کردن لبه‌ی پلک‌ها و پایه‌ی مژه‌ها دقت بیشتری داشته باشید. برای این کار، پلک‌های خود را به آرامی باز کرده، و از پارچه‌ای تمیز برای مالش پایه‌ی مژه‌ها استفاده کنید. با این کار، مانع از آسیب قرنیه می‌شوید.
در رابطه با استفاده از پمادهای موضعی آنتی‌بیوتیک بعد از تمیز کردن پلک‌ها، بهتر است که با پزشک معالج خود مشورت کنید.
پلک‌های خود را با آب گرم بشویید و به آرامی با یک حوله تمیز خشک کنید.
در صورت باقی ماندن اثرات التهاب پلک ، بهتر است از آرایش چشم خودداری کنید. استفاده از مواد آرایشی میتواند تمیز نگه داشتن و زدودن مواد زائد از روی پلک و مژه‌ها را سخت‌تر کند. همچنین این امکان وجود دارد که مواد آرایشی موجب بازگشت باکتری‌ها شده و باعث بروز یک واکنش آلرژیک شوند.
چشمان خود را مرطوب کنید
می‌توانید از اشک مصنوعی که به‌صورت بدون نسخه قابل تهیه است، برای برطرف کردن خشکی چشم استفاده کنید.
شوره و کنه ها را کنترل کنید
اگر دچار شوره‌ی سر هستید ، بهتر است که با مشورت پزشک معالج خود از یک شامپوی مناسب ضدشوره استفاده کنید. استفاده از شامپو ضد شوره میتواند علائم و نشانه‌های بلفاریت را برطرف کند.
همچنین استفاده روزانه از شامپوی روغن درخت چای بر روی پلک‌ها میتواند به برطرف شدن این عارضه کمک کند. هفته‌ای یکبار پلک‌های خود را به آرامی با شامپوی روغن درخت چای ۵۰ درصدی شستشو دهید. چنانچه این علائم پس از ۶ هفته برطرف نشدند، به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت تحریک پوست یا چشم بر اثر مصرف شامپوی روغن درخت چای بهتر است از مصرف دوباره ی آن خودداری کنید.
درمان جایگزین
هیچ روش درمانی جایگزینی برای تسکین علائم بلفاریت اثبات نشده است. با این حال ، یک رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 یا مکمل های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 میتواند به بلفاریت مرتبط با آکنه روزاسه کمک کند. اسیدهای چرب امگا 3 در غذاهایی مانند ماهی آزاد ، ماهی تن ، ماهی قزل آلا ، بذر کتان و گردو یافت می شود. مطالعات بیشتری در این خصوص مورد نیاز می باشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت نگرانی از علائم خود به پزشک عمومی مراجعه کنید. اما چنانچه پزشک مشکوک به بیماری‌ها یا عوارض جدی پلک مانند بلفاریت باشد، ممکن است که شما را به یک متخصص چشم (بینایی‌سنج یا چشم پزشک) ارجاع دهد.
ممکن است پزشک در رابطه با بیماری های زمینه‌ای، زمان شروع و شدت علائم و همچنین داروها، مکمل‌ها و ویتامین‌های مصرفی به همراه میزان مصرف (دوز) هر کدام از شخص سوال کند.
آنچه می توانید انجام دهید
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم خود را بنویسید، حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند.
- نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
- سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید.
سوالاتی که باید در رابطه با بلفاریت ، از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
علت ایجاد علائم من چیست؟
دلایل احتمالی دیگر این علائم چیست؟
چه بیماری های دیگری می تواند این مشکل را ایجاد کند؟
به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
آیا می توانم از لنزهای تماسی استفاده کنم؟
آیا باید از لنزهای تماسی و کیف حمل خود مراقبت ویژه ای داشته باشم؟
آیا می توانم آرایش چشم خود را ادامه دهم؟
آیا به ویزیت مجدد احتیاج دارم؟ چه زمانی؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً از شخص سوالاتی مانند این موارد را می پرسد:
آیا علائم برگشت دارند یا دائمی هستند؟
آیا علائم در صبح بدتر است یا در اواخر روز؟
آیا از لنز استفاده کرده اید؟
آیا اخیراً برند لوازم آرایشی خود را تغییر داده اید؟
آیا اخیراً برند های صابون یا شامپو را تغییر داده اید؟
آیا چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
چه چیزی باعث بدتر شدن علائم می شود؟
آیا یکی از نزدیکان شما اخیراً دچار عفونت چشم شده است؟
آیا تا به حال بیماری چشمی ، جراحی چشم یا آسیب دیدگی داشته اید؟
آیا دچار بیماری دیگری می باشید؟
در این بین چه کاری می توان انجام داد
قبل از معاینه پزشک می توانید برای کاهش تحریک ،چشمان خود را شست و شو دهید .
تا پنج دقیقه پارچه گرم را روی پلک های بسته خود قرار دهید.
پلک های بسته خود را به آرامی با محلول رقیق شامپوی کودک مالش دهید. از دستمال تمیز یا انگشتان تمیز استفاده کنید. ممکن است به چند دقیقه مالش ملایم و بالا گرفتن پلک ها برای مالیده شدن آن در امتداد حاشیه مژه نیاز باشد.
چشمان خود را کاملاً با آب گرم بشویید.
از استفاده از هر چیزی مانند آرایش چشم و لنزهای تماسی که باعث تحریک چشم می شود خودداری کنید.