نگاه کلی
بیماری لایم بیماری است که در نتیجه چهار نوع باکتری ایجاد می شود.بورلیا بورگدورفری ، بورلیا مایونی از عامل بیماری لایم در آمریکا محسوب می شود در حالی که در اروپا و آسیا عمده ترین علت ایجاد بیماری لایم بورلیا افزلی و بورلیا گارنی می باشد.
همینطور شایع ترین علت انتقال بیماری از طریق کنه در این مناطق می باشد ، بیماری لایم با گزش یک کنه پا سیاه آلوده منتقل می شود ، که معمولاً به عنوان کنه گوزن شناخته می شود.
در صورت زندگی یا گذراندن وقت در مناطق علف دار و پر جنگل که در آن کنه های حامل بیماری لایم زندگی می کنند ، به احتمال زیاد به بیماری لایم مبتلا می شوید. رعایت اقدامات احتیاطی در مناطق آلوده به کنه بسیار حائز اهمیت است.
علائم
علائم و نشانه های بیماری لایم متفاوت است. آنها معمولاً به صورت مرحله ای ظاهر می شوند ، اما مراحل می توانند با هم تداخل داشته باشند.
علائم اولیه
توده های قرمز و کوچک اغلب در بخش هایی که نیش کنه در آن وجود دارد ایجاد می شود که ظرف چند روز از بین می رود. این علائم بعد از نیش کنه طبیعی است و نمی تواند نشانی از بیماری لایم باشد.
با این حال ، این علائم و نشانه ها می توانند ظرف یک ماه پس از آلوده شدن بروز کنند:
- عارضه پوستی. از سه تا سی روز بعد از آلوده شدن با نیش کنه، نواحی قرمز گسترش می یابند. برخی اوقات مرکز عارضه پوستی رنگ روشن تری دارد. ممکن است این عارضه های پوستی در طی روزها گسترش می یابد و اندازه آن به 12 اینچ (30 سانتی متر) برسد. این عارضه ها معمولا خارش ندارد و با درد همراه نمی باشد.
این عارضه های پوستی یکی از مشخصه های بارز بیماری لایم می باشد، اگرچه در همه افراد مبتلا به لایم، عارضه پوستی ایجاد نمی شود. برخی از افراد در بیش از یک مکان از بدن خود دچار این عارضه می شوند.
- سایر علائم. تب، لرز، خستگی، بدن درد، سردرد، خشکی و گرفتگی گردن و تورم غدد لنفاوی می تواند همراه با این عارضه ایجاد شود.
علائم دیگر
در صورت عدم درمان ، علائم و نشانه های جدیدی از لایم در طی هفته ها تا ماه های بعدی ظاهر می شود. که شامل:
- اریتما میگرنس (عارضه پوستی در حال گسترش). عارضه های پوستی در مناطق دیگر بدن ظاهر می شود.
- درد مفصل. دردهای مفصلی و تورم روی زانوها تأثیر دارد ، اما درد می تواند از یک مفصل به مفصل دیگر متفاوت باشد.
- مشکلات عصبی. هفته ها ، ماه ها یا حتی سال ها بعد از عفونت، ممکن است فرد دچار التهاب غشای اطراف مغز (مننژیت)، فلج موقت یک طرف صورت (فلج بل)، بی حسی، ضعف اندام ها و اختلال در حرکت عضلات شود.
علائمی با شیوع کمتر
چندین هفته پس از عفونت ، برخی از افراد به عارضه های زیر مبتلا می شوند:
- مشکلات قلبی ، مانند ضربان قلب نامنظم
- التهاب چشم
- التهاب کبد (هپاتیت)
- خستگی شدید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت نیش زده شدن توسط کنه و بروز علائم فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
تنها نیش تعداد اندکی از کنه ها منجر به ایجاد بیماری لایم می شود. هر چه کنه مدت بیشتری روی پوست بماند احتمال ابتلا به بیماری لایم در فرد افزایش می یابد. اگر کنه کمتر از 36 تا 48 ساعت به پوست بچسبد احتمال آلوده شدن به بیماری لایم ضعیف تر است.
اگر فکر می کنید گزیده شده اید و دارای علائم بیماری لایم می باشید. به خصوص اگر در فضاهایی که بیماری لایم در آن شایع می باشد، زندگی می کنید فوراً با پزشک تماس بگیرید. درمان بیماری لایم در صورتی که به موقع آغاز شود بسیار موثر خواهد بود.
حتی اگر علائم از بین رفت، باز هم به پزشک مراجعه کنید.
مراجعه مجدد به پزشک بسیار حائز اهمیت است زیرا فقدان علائم به این معنی نیست که بیماری از بین رفته است. در صورتی که بیماری لایم درمان نشود در طول ماه ها تا سال ها بعد از عفونت می تواند به سایر بخش های بدن منتقل شود و سبب بروز مشکلاتی مانند آرتریت و مشکلاتی در سیستم عصبی شود. کنه ها هم چنین می توانند به انتقال سایر بیماری ها مانند تب بابیزیوز و تب کنه کلرادو کمک کنند.
علل بیماری
در ایالات متحده ، بیماری لایم توسط باکتری های بورلیا بورگدوفری و بورلیا مایونی ایجاد می شود که عمدتا توسط کنه های پا سیاه یا گوزنی حمل می شود. کنه های قهوه ای جوان اغلب به کوچکی یک دانه خشخاش هستند ، که تشخیص آنها را تقریباً غیرممکن می کند.
برای آلوده شدن به بیماری لایم باید توسط کنه آلوده نیش زده شوید. باکتری از طریق نیش وارد پوست می شود و در نهایت مسیری به سمت جریان خون می یابد.
در اغلب موارد برای انتقال بیماری لایم ، کنه باید به مدت 36 تا 48 ساعت روی پوست بماند. اگر متوجه شدید جای نیش متورم است ممکن است زمان کافی برای انتقال باکتری وجود داشته باشد. برداشتن سریع کنه می تواند در پیشگیری از عفونت موثر باشد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
محل زندگی یا تعطیلات می تواند احتمال ابتلا به بیماری لایم را تحت تأثیر قرار دهد. کار و فعالیت های خارج از منزل که از آن لذت می برید نیز موثر می باشد. شایعترین عوامل خطرساز بیماری لایم عبارتند از:
- وقت گذراندن در مناطق جنگلی یا چمنزار. در ایالات متحده ، کنه های گوزن بیشتر در مناطق بسیار جنگلی شمال شرقی و غرب میانه یافت می شوند. کودکانی که زمان زیادی را در فضای باز در این مناطق می گذرانند در معرض خطر هستند. بزرگسالان با مشاغل آزاد نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
- لباس نامناسب. کنه ها به راحتی به پوست برهنه متصل می شوند. اگر در منطقه ای هستید که کنه در آن رایج است ، با پوشیدن آستین بلند و شلوار بلند از خود و فرزندانتان محافظت کنید. اجازه ندهید حیوانات خانگی در علف های هرز و علف های بلند سرگردان شوند.
- حذف سریع و مناسب کنه ها. اگر کنه به مدت 36 تا 48 ساعت یا بیشتر روی پوست بماند ، باکتری های ناشی از گزش کنه می توانند وارد جریان خون شوند. اگر ظرف دو روز کنه را بردارید ، خطر ابتلا به بیماری لایم کاهش می یابد.
عوارض بیماری
در صورتی که بیماری لایم درمان نشود می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- التهاب مزمن مفصل (آرتریت لایم) ، به ویژه در زانو
- علائم عصبی ، مانند فلج صورت و نوروپاتی
- نقایص شناختی ، مانند اختلال در حافظه
- بی نظمی ریتم قلب
پیشگیری از بروز بیماری
بهترین راه پیشگیری از بیماری لایم پرهیز از مناطقی است که کنه های گوزن در آن زندگی می کنند ، به خصوص مناطق جنگلی و بوته ای و علف های بلند. با رعایت برخی اقدامات احتیاطی ساده می توانید خطر ابتلا به بیماری لایم را کاهش دهید:
- سرپوش گذاشتن. هنگام حضور در مناطق جنگلی یا علفی ، از کفش ، شلوار بلند که در جوراب هایتان فرو رفته است ، پیراهن آستین بلند ، کلاه و دستکش استفاده کنید. سعی کنید در مسیر حرکت کنید و از قدم زدن در میان بوته های کم ارتفاع و چمن های طولانی خودداری کنید. حیوانات خانگی را در محیط محافظت شده نگه داری کنید.
- از مواد دافع حشرات استفاده کنید. مواد ضد دافع حشرات را با غلظت 20٪ یا بالاتر به پوست خود بمالید. والدین باید این اقدامات احتیاطی را برای فرزندان انجام دهند و از دست ، چشم و دهان آنها محافظت کنند.
به خاطر داشته باشید که مواد دفع کننده شیمیایی می توانند سمی باشند ، بنابراین با دقت دستورالعمل ها را دنبال کنید. محصولات را با پرمترین به لباس بمالید یا لباس مناسب خریداری کنید.
- تمام تلاش خود را برای ضد عفونی کردن محوطه انجام دهید. مناطق زندگی کنه را پاکسازی کنید. چمن را مرتباً اصلاح کنید. چوب ها را به طور مرتب در مناطق خشک و آفتابی قرار دهید تا جوندگان ناقل کنه نزدیک محل سکونت نباشند.
- لباس ، خود ، فرزندان و حیوانات خانگی خود را از نظر وجود کنه كنترل كنید. به خصوص پس از گذراندن وقت در مناطق جنگلی یا علفی هوشیار باشید. کنه های گوزن اغلب از سر یک سنجاق بزرگتر نیستند ، بنابراین مشاهده آنها راحت نمی باشد مگر اینکه با دقت جستجو کنید.
دوش گرفتن به محض ورود به خانه کمک کننده می باشد. کنه ها اغلب قبل از اینکه به پوست بچسبند ، ساعتها روی پوست باقی می مانند. دوش گرفتن و استفاده از پارچه تمیز، کنه هایی که هنوز متصل نشده اند را از بین می برد.
- تصور نکنید که ایمن هستید. احتمال ابتلای مجدد به این بیماری وجود دارد.
- در اسرع وقت با موچین کنه را بردارید. کنه را به آرامی از نزدیک سر یا دهان آن بگیرید. کنه را فشار ندهید و له نکنید ، بلکه با احتیاط و ثابت بکشید. هنگامی که کل کنه را برداشتید ، آن را با قرار دادن در الکل یا شستشوی آن در توالت ، دور بریزید و ضد عفونی کننده را در محل گزش قرار دهید.
تشخیص
علائم قابل مشاهده بیماری لایم اختصاصی نمی باشد و اغلب در سایر بیماری ها نیز این علائم وجود دارد؛ بنابراین تشخیص آن می تواند دشوار باشد. کنه هایی که بیماری لایم را منتقل می کنند می توانند هم زمان سایر بیماری ها را نیز انتقال دهند.
در صورت عدم بروز عارضه های پوستی مشخصه بیماری لایم ، پزشک در رابطه با سابقه پزشکی شخص مانند این که آیا در تابستان در فضای بیرون مانند جایی که بیماری لایم در آن شایع می باشد بوده اید، سوال می کند و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد.
تست های آزمایشگاهی آنتی بادی هایی را شناسایی می کند که به تایید تشخیص کمک می کند. این تست ها چند هفته بعد از عفونت ،بعد از این که بدن برای ساخت آنتی بادی ها زمان کافی داشته باشد قابل استفاده هستند. این تست ها عبارتند از:
تست الایزا. این تست اغلب برای تشخیص بیماری لایم انجام می شود. این تست آنتی بادی هایی را علیه بورلیا بورگدورفری مشخص می کند. اما از آن جایی که می تواند نتایج مثبت کاذب در پی داشته باشد به عنوان تنها پایه تشخیصی استفاده نمی شود. این تست در طول مراحل اولیه بیماری لایم می تواند مثبت باشد. اما وجود اریتما مهاجر در برخی افراد به خصوص آن ها که در مناطقی که بیماری لایم در آن شایع است زندگی می کنند برای تشخیص کافی خواهد بود.
تست وسترن بلات. در صورت مثبت شدن تست الایزا ، برای تایید تشخیص ، تست وسترن بلات انجام می شود. وسترن بلات می تواند آنتی بادی هایی را علیه چندین پروتئین بورلیا بورگدورفری مشخص کند.
درمان
برای درمان بیماری لایم از آنتی بیوتیک استفاده می شود. به طور کلی ، هرچه درمان زودتر آغاز شود بهبودی سریعتر و کاملتر خواهد بود.
آنتی بیوتیک ها
- آنتی بیوتیک خوراکی. این داروها درمان استاندارد بیماری لایم در مراحل اولیه است. این داروها معمولاً شامل داکسی سایکلین برای بزرگسالان و کودکان بالای 8 سال ، آموکسی سیلین یا سفوروکسیم برای بزرگسالان ، کودکان خردسال و زنان باردار یا شیرده می باشند.
یک دوره 14 تا 21 روزه آنتی بیوتیک معمولاً توصیه می شود ، اما برخی مطالعات نشان می دهد دوره های 10 تا 14 روزه به همان اندازه موثر می باشند.
- آنتی بیوتیک های داخل وریدی. اگر بیماری شامل سیستم عصبی مرکزی باشد ، پزشک درمان با آنتی بیوتیک وریدی را به مدت 14 تا 28 روز توصیه می کند. که در از بین بردن عفونت موثر است ، اگرچه مدتی طول می کشد تا علائم بهبود بخشد.
آنتی بیوتیک های داخل وریدی می توانند عوارض جانبی مختلفی از جمله کاهش تعداد گلبول های سفید خون ، اسهال خفیف تا شدید یا عفونت با ارگانیسم های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک و غیر مرتبط با لایم ایجاد کنند.
تعداد کمی از افراد پس از درمان، هم چنان علائمی مانند درد عضلانی و خستگی دارند. علت ادامه این علائم که به سندرم بیماری لایم پس از درمان معروف است ، ناشناخته است و درمان با آنتی بیوتیک بیشتر کمکی نمی کند.
برخی از متخصصان معتقدند که افراد خاصی که به بیماری لایم مبتلا می شوند ، مستعد ابتلا به یک واکنش خود ایمنی که در علائم آنها نقش دارد هستند. اما هم چنان تحقیقات بیشتری لازم است.
درمان جایگزین
آنتی بیوتیک ها تنها درمان اثبات شده برای بیماری لایم هستند. برخی از افراد که دارای علائم و نشانه های غیرقابل توجیه یا بیماری مزمن می باشند، ممکن است باور کنند که به بیماری لایم مبتلا هستند حتی اگر این بیماری تشخیص داده نشود. انواع مختلفی از روش های درمانی جایگزین وجود دارد که افراد مبتلا به بیماری لایم یا افرادی که فکر می کنند به بیماری لایم مبتلا هستند برای تسکین از آنها استفاده می کنند.
متأسفانه ، این درمان ها یا با شواهد علمی اثبات نشده اند یا آزمایش نشده اند. در بسیاری از موارد ، آنها می توانند مضر ، حتی کشنده باشند. در صورت بررسی هر روش درمانی جایگزین برای بیماری لایم ، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً ابتدا فرد با مراجعه به پزشک خانواده یا یک پزشک عمومی شروع خواهد کرد و سپس در صورت نیاز به یک روماتولوژیست ، متخصص بیماری های عفونی یا متخصص دیگری ارجاع داده خواهد شد.
در اینجا برخی از اطلاعات جهت کمک برای اولین معاینه آورده شده.
آن چه می توانید انجام دهید
اگر می دانید که توسط کنه گاز گرفته شده اید یا زمانی را در منطقه معروف به مکان زندگی کنه اید ، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائم و زمان شروع آنها
- نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
- سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را به همراه داشته باشید تا کمک کند اطلاعات دریافتی را به خاطر بسپارید.
برخی از سوالات اساسی که باید در مورد بیماری لایم از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت ایجاد علائم من چیست؟
- علل احتمالی چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین اقدام درمانی چیست؟
- چه گزینه های درمانی وجود دارد؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که من باید از آنها پیروی کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً چندین سوال از فرد می پرسد ، از جمله:
- آیا علائم مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- شدت علائم چقدر است؟
- چه مواردی ، علائم را بهبود می بخشد؟
- چه علتی ، علائم را بدتر می کند؟