نگاه کلی
بیماری لژیونر، شکل شدید ذات الریه - التهاب ریه، که معمولاً در اثر عفونت ایجاد می شود – می باشد و توسط نوعی باکتری به نام لژیونلا ایجاد می شود.
بیشتر مردم با استنشاق باکتری لژیونلا از آب یا خاک به این بیماری مبتلا می شوند. افراد مسن، افراد سیگاری و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
باکتری لژیونلا همچنین باعث تب پونتیاک که یک بیماری خفیف تر اما شبیه به آنفولانزا است نیز می شود. تب پونتیاک معمولاً خود به خود از بین می رود درصورتی که بیماری لژیونر درمان نشده می تواند به مرگ نیز منجر شود. اگرچه درمان سریع با آنتی بیوتیک ها معمولاً بیماری لژیونرها را درمان می کند اما برخی از افراد پس از درمان همچنان با مشکل مواجه هستند.
علائم
بیماری لژیونر معمولاً ۲ تا ۱۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری لژیونلا ایجاد می شود و اغلب با علائم و نشانه های زیر همراه است:
- سردرد
- دردهای عضلانی
- تب ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر
همچنین ممکن است در روز دوم یا سوم نیز علائم و نشانه‌های زیر، بروز کند:
- سرفه ای که ممکن است همراه با مخاط و گاهی اوقات خون باشد
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
- سردرگمی یا سایر تغییرات ذهنی
اگرچه بیماری لژیونر عمدتاً ریه ها را درگیر می کند اما گاهی اوقات می تواند منجر به ایجاد عفونت در زخم ها و سایر نواحی بدن از جمله قلب نیز شود.
نوع خفیف بیماری لژیونر - معروف به تب پونتیاک - می تواند باعث تب، لرز، سردرد و درد عضلانی شود.البته تب پونتیاک ریه‌های فرد را آلوده نمی‌کند و علائم آن نیز معمولاً در عرض دو تا پنج روز از بین می‌روند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
درصورتی که فکر می کنید در معرض باکتری لژیونلا قرار گرفته اید حتماً به پزشک مراجعه نمایید زیرا تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری به کوتاه شدن دوره نقاهت و جلوگیری از عوارض جدی آن کمک خواهد کرد. درمان فوری برای افراد در معرض خطر مانند افراد سیگاری یا افراد مسن، بسیار حائز اهمیت می باشد.
علل بیماری
باکتری لژیونلا پنوموفیلا عامل ایجاد بیشتر موارد بیماری لژیونر می باشد. این باکتری در فضای باز در خاک و آب زنده می ماند اما به ندرت منجر به عفونت می شود. با این حال، باکتری لژیونلا می تواند در سیستم های آبی ساخته شده توسط انسان مانند دستگاه های تهویه مطبوع نیز تکثیر شود.
اگرچه امکان ابتلا به بیماری لژیونراز آب لوله کشی خانه ها نیز وجود دارد اما بیشتر شیوع بیماری در ساختمان های بزرگ رخ داده است.این امر ممکن است به این علت باشد که سیستم های پیچیده به باکتری ها اجازه رشد و انتشار آسان تر را می دهند. همچنین واحدهای تهویه مطبوع منزل و خودرو از آب برای سرمایش استفاده نمی کنند.
نحوه انتقال عفونت
بیشتر مردم با برخورد با قطرات آب میکروسکوپی حاوی باکتری لژیونلا در هنگام استفاده از دوش، شیر آب یا آب موجود در سیستم تهویه در یک ساختمان بزرگ به این بیماری مبتلا می شوند.همچنین شیوع بیماری با موارد زیر نیز ارتباط دارد:
- استفاده از وان و جکوزی که آب ناسالمی دارد
- برج های خنک کننده در سیستم های تهویه مطبوع
- مخازن آب گرم و بخاری
- آبنماهای تزئینی
- استخرهای شنا
- استخرهای زایمان
- آب آشامیدنی
عفونت علاوه بر برخورد با قطرات آب می تواند از راه های دیگری از جمله موارد زیر نیز منتقل شود:
تنفس.زمانی اتفاق می‌افتد که مایعات به طور تصادفی معمولاً به دلیل سرفه یا خفگی هنگام نوشیدن،وارد ریه‌های فرد می شوند. همچنین درصورت ورود آب حاوی باکتری لژیونلا یه دستاگاه تنفسی نیز می توان به بیماری لژیونر مبتلا شد.
خاک. برخی از افراد پس از کار در باغ یا استفاده از خاک گلدان آلوده به بیماری لژیونر مبتلا شده اند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
همه افرادی که در معرض باکتری لژیونلا قرار می گیرند به این بیماری مبتلا نمی شوند مگر موارد زیر:
کشیدن سیگار. سیگار به ریه ها آسیب می رساند و افراد را مستعد ابتلا به انواع عفونت های ریوی می سازد.
سیستم ایمنی ضعیف.سیستم ایمنی ضعیف نتیجه بیماری هایی مانند HIV (ایدز) یا مصرف برخی از داروها مخصوصاً کورتیکواستروئیدها و داروهایی که برای جلوگیری از رد عضو پس از پیوند مصرف می شود، می باشد.
ابتلا به یک بیماری مزمن ریوی یا بیماری های جدی دیگر. این بیماری ها شامل آمفیزم، دیابت، بیماری کلیوی یا سرطان می باشد.
افرادی که ۵۰ سال یا بیشتر سن دارند.
بیماری لژیونر می تواند در بیمارستان ها و خانه های سالمندان، مکان هایی که میکروب ها به راحتی پخش می شوند و افراد آنجا نیز در برابر عفونت آسیب پذیر هستند نیز مشکل ساز شود.
عوارض بیماری
بیماری لژیونر می تواند منجر به عوارضی مرگبار از جمله موارد زیر شود:
نارسایی تنفسی. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که ریه‌ها نتوانند اکسیژن کافی برای بدن فراهم کنند یا نتوانند دی اکسید کربن را به اندازه کافی از خون خارج نمایند.
شوک سپتیک. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که افت شدید و ناگهانی فشار خون باعث کاهش جریان خون به اندام های حیاتی مخصوصاً کلیه ها و مغز شود. قلب در این عارضه سعی می کند این کاهش جریان خون را با افزایش حجم خون پمپاژ شده جبران کند اما این فشار اضافی در نهایت قلب را ضعیف کرده و حتی منجر به کاهش بیشتر جریان خون نیز خواهد شد.
نارسایی حاد کلیوی. کلیه ها در این عارضه توانایی خود برای فیلتر کردن مواد زائد از خون را به طور ناگهانی از دست می دهند. از کار افتادن کلیه ها نیز منجر به تجمع سطوح خطرناک مایعات و مواد زائد در بدن می شود.
بیماری لژیونر در صورت عدم درمان به موقع می تواند کشنده باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
شیوع بیماری لژیونر قابل پیشگیری است اما نیاز به سیستم های مدیریت آب در ساختمان ها دارد به گونه ای که اطمینان حاصل شود که آب به طور منظم مورد نظارت قرار گرفته و تمیز می شود.
برای کاهش ریسک شخصی، از سیگار کشیدن خودداری کنید.
تشخیص
بیماری لژیونر مشابه سایر انواع ذات الریه است.پزشک برای کمک به شناسایی سریع وجود باکتری لژیونلا ممکن است از آزمایشی که ادرار را از نظر آنتی ژن های لژیونلا - مواد خارجی که پاسخ سیستم ایمنی را تحریک می کنند- بررسی می کند، استفاده کند. سایر آزمایش ها نیز شامل موارد زیر می باشند:
آزمایش خون و ادرار
رادیوگرافی از قفسه سینه که البته بیماری لژیونر را تایید نمی کند اما می تواند میزان عفونت را در ریه ها را نشان دهد.
آزمایش بر روی نمونه ای از خلط یا بافت ریه فرد بیمار
درمان
بیماری لژیونر با آنتی بیوتیک درمان می شود. هرچه درمان زودتر شروع شود، احتمال بروز عوارض جدی آن نیز کمتر خواهد شد. در بسیاری از موارد، درمان نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. البته تب پونتیاک بدون درمان و بصورت خود به خود از بین می رود و مشکلی ایجاد نمی کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً ابتدا به پزشک خانوادگی خود مراجعه خواهید کرد. در برخی از موارد، ممکن است به پزشک متخصص در درمان بیماری‌های ریوی یا بیماری‌های عفونی، ارجاع داده شوید و یا ممکن است به شما توصیه شود که به بخش اورژانس مراجعه کنید.
آنچه می توانید انجام دهید
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
اطلاعات کلیدی در مورد بیماری تان از جمله علائم و زمان شروع آنها. دمای بدن خود را نیز ثبت کنید.
اطلاعات شخصی که به بیماری مرتبط است از جمله بستری‌های اخیر در بیمارستان و اینکه آیا اخیراً سفر کرده‌اید و کجا اقامت داشته اید.
تمام داروها، ویتامین ها و سایر مکمل های مصرفی تان همراه با دوز آنها.
سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را نیز همراه با خود ببرید تا درصورت لزوم به شما کمک کند تا اطلاعاتی را که پزشک ارائه می دهد به خاطر بسپارید.
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- چه عاملی احتمالاً باعث علائم من شده است؟
- علل احتمالی دیگر چیست؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- بهترین اقدام چیست؟
- من به بیماری های دیگری نیز مبتلا هستم. این بیماری چه تاثیری بر آنها خواهد گذاشت؟
- آیا می توان از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کرد؟ اگر نه، چند روز بستری خواهم شد؟
همچنین چنانچه هر سوال دیگری برایتان پیش آمد در پرسیدن آن تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً از شما تعدادی سؤال از جمله موارد زیر خواهد پرسید:
- آیا علائم تان مداوم هستند؟
- آیا علائم تان از زمان شروع تشدید شده اند؟
- به نظر می رسد چه چیزی علائم شما را بهبود می بخشد؟
- به نظر می رسد چه چیزی علائم شما را بدتر می کند؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت خود، نکات زیر را رعایت کنید:
- سیگار نکشید و در اطراف دود آن نیز نباشید.
- از مصرف نوشیدنی های الکل دار خودداری نمایید.
- از رفتن به محل کار یا مدرسه خودداری نمایید و تا جایی که می توانید استراحت کنید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید.
اگر قبل از مراجعه به پزشک احساس بیماری کردید به اورژانس مراجعه کنید.