نگاه کلی
در بیماری هاشیموتو سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید (غده ای که در زیرگردن و پایین سیب آدم قراردارد) حمله می کند.
غده تیروئید بخشی از سیستم غدد درون ریز می باشد که با تولید هورمون بسیاری از عملکردهای بدن را هماهنگ می کند.
التهاب ناشی از بیماری هاشیموتو ، که به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتیک مزمن نیز شناخته می شود، اغلب منجر به کم کاری غده تیروئید می شود. بیماری هاشیموتو شایع ترین علت کم کاری تیروئید است. این بیماری در درجه اول زنان میانسال را درگیر می کند اما می تواند در مردان و زنان در هر سنی و حتی در کودکان نیز مشاهده شود.
پزشکان برای کمک به تشخیص بیماری هاشیموتو عملکرد تیروئید را آزمایش می کنند. درمان بیماری هاشیموتو با جایگزینی هورمون تیروئید به راحتی انجام می شود.
علائم
در ابتدا امکان دارد علائم یا نشانه های بیماری هاشیموتو قابل مشاهده نباشد، یا ممکن است تورم خفیفی در ناحیه قدام گردن (گواتر) مشاهده شود. بیماری هاشیموتو به طور معمول طی سال ها به آرامی پیشرفت می کند و باعث آسیب مزمن تیروئید و در نتیجه افت سطح هورمون تیروئیدی در خون شده و علائمی مشابه کم کاری تیروئید ایجاد می کند.
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید عبارتند از:
- احساس خستگی
- افزایش حساسیت به سرما
- یبوست
- پوست رنگ پریده و خشک
- صورت پف کرده (ورم صورت)
- ناخن های شکننده
- ریزش مو
- بزرگ شدن زبان
- افزایش وزن بدون دلیل
- درد، خشکی عضلات
- درد و خشکی مفاصل
- ضعف عضلانی
- خونریزی زیاد یا طولانی مدت طی قاعدگی
- افسردگی
- ضعف حافظه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز این علائم و نشانه ها به پزشک مراجعه کنید:
- خستگی بدون دلیل مشخص
- پوست خشک
- صورت رنگ پریده و پف کرده
- یبوست
همچنین در صورت وجود موارد زیر لازم است که برای آزمایش دوره ای عملکرد تیروئید به پزشک خود مراجعه کنید.
- عمل جراحی تیروئید داشته اید
- درمان با ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید
- پرتودرمانی در ناحیه سر، گردن یا بالای سینه
اگر کلسترول خون بالا باشد، با پزشک خود در مورد اینکه آیا کم کاری تیروئید می تواند دلیل این حالت باشد یا خیر مشورت کنید.
همچنین در صورت هورمون درمانی برای کم کاری تیروئید ناشی از بیماری هاشیموتو ،جهت برسی مجدد هرچندوقت یکبار به پزشک مراجعه نمایید.
اطمینان از دریافت دوز صحیح دارو اهمیت زیادی دارد زیرا با گذشت زمان این مقدار می تواند تغییر کند.
علل بیماری
بیماری هاشیموتو نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی ایجاد می کند که به غده تیروئید آسیب می رسانند.
پزشکان هنوز علت حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید را نمیدانند البته برخی دانشمندان عقیده دارند نوعی ویروس یا باکتری این پاسخ را تحریک می کند، در حالی که برخی دیگر به وجود نقض ژنتیکی معتقد هستند.
ترکیبی از عواملی از جمله وراثت ، جنسیت و سن می تواند در خطر ابتلا به این بیماری موثر باشند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
این عوامل ممکن است در خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو نقش داشته باشند:
- جنسیت. احتمال ابتلای زنان به این بیماری بالاتر است.
- سن. بیماری هاشیموتو می تواند در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در سنین میانسالی بروز می کند.
- وراثت. اگر دیگران در خانواده به بیماری تیروئید یا سایر بیماری های خود ایمنی مبتلا باشند ، در معرض خطر بیشتری برای بیماری هاشیموتو قرار دارید.
- بیماری های خود ایمنی. وجود یک بیماری خود ایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید ، دیابت نوع 1 یا لوپوس ، خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو را افزایش می دهد.
- قرارگیری در معرض تشعشع. افرادی که در معرض تابش زیاد محیط قرار دارند بیشتر در معرض بیماری هاشیموتو هستند.
عوارض بیماری
درصورت عدم درمان کاری تیروئید ناشی از بیماری هاشیموتو امکان بروز بیماری های زیر وجود دارد:
- گواتر. تحریک مداوم تیروئید برای ترشح هورمون های بیشتر ممکن است باعث بزرگ شدن غده شود ، این بیماری به عنوان گواتر شناخته می شود. کم کاری تیروئید یکی از علل شایع گواتر است. به طور کلی ناراحت کننده نیست ، اما یک گواتر بزرگ می تواند در ظاهر فرد تأثیر بگذارد و میتواند در بلع یا تنفس اختلال ایجاد کند.
- مشکلات قلبی. بیماری هاشیموتو همچنین میتواند با افزایش خطر بیماری های قلبی همراه باشد ، در درجه اول به این دلیل که سطح بالای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) - کلسترول "بد" - می تواند در افرادی که غده تیروئید کم کار دارند رخ دهد. در صورت عدم درمان ، کم کاری تیروئید می تواند منجر به بزرگ شدن قلب و احتمالاً نارسایی قلبی شود.
- بهداشت روان. امکان بروز افسردگی در اوایل بیماری هاشیموتو وجود دارد و با گذشت زمان شدیدتر می شود. بیماری هاشیموتو همچنین می تواند باعث کاهش میل جنسی در مردان و زنان شود و منجر به کند شدن عملکرد ذهنی شود.
- میکسدما. این بیماری نادر ولی خطرناک می تواند به دلیل کم کاری شدید تیروئید در طولانی مدت و در نتیجه عدم درمان آن ایجاد شود. علائم و نشانه های آن به صورت خواب آلودگی و به دنبال آن، رخوت عمیق و بیهوشی می باشد.
کمای میکسدما امکان دارد در اثر قرارگیری در معرض سرما، مصرف داروی آرامبخش، عفونت یا سایر استرس ها در بدن ایجاد شود. میکسدما به درمان فوری پزشکی نیاز دارد.
- نقص های مادرزادی. نوزادانی که از مادران مبتلا به بیماری هاشیموتو به دنیا می آیند نسبت به نوزادانی که از مادران سالم متولد می شوند خطر نقص مادرزادی بیشتری دارند. مدت هاست که پزشکان می دانند این کودکان بیشتر در معرض مشکلات فکری و رشدی قرار دارند.
بین نقایص مادران مبتلا به این بیماری و نقایص هنگام تولد، مانند شکاف کام ارتباط وجود دارد.
همچنین ارتباطی بین بارداری هایپوتیروئید و مشکلات قلبی، مغزی و کلیوی در نوزادان وجود دارد در نتیجه اگر قصد بارداری دارید یا در اوایل بارداری هستید، حتما وضعیت و سلامت تیروئید را بررسی کنید.
تشخیص
به طور کلی، اگر بیش از حد احساس خستگی یا سستی، خشکی پوست می کنید یا دچار یبوست و گرفتگی صدا یا مشکلات تیروئیدی قبلی یا گواتر می باشید، پزشک می تواند آزمایش بیماری هاشیموتو را انجام دهد.
تشخیص بیماری هاشیموتو براساس علائم و نشانه های شخص و نتایج آزمایش خون می باشد که میزان هورمون تیروئید و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) تولید شده در غده هیپوفیز را اندازه گیری می کند.
این آزمایش ها شامل موارد زیر است:
- آزمایش هورمونی. آزمایش خون می تواند میزان هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید و هیپوفیز را تعیین کند. اگر تیروئید کم کار باشد ، سطح هورمون تیروئید پایین است. در همان زمان ، سطح TSH افزایش می یابد زیرا غده هیپوفیز سعی در تحریک غده تیروئید برای تولید بیشتر هورمون تیروئید دارد.
- آزمایش آنتی بادی. از آنجا که بیماری هاشیموتو نوعی بیماری خود ایمنی است ، علت آن تولید پادتن های غیرطبیعی می باشد. آزمایش خون وجود آنتی بادی علیه پراکسیداز تیروئید (آنتی بادی TPO) را تایید خواهد کرد ، این آنزیم به طور معمول در غده تیروئید یافت می شود و نقش مهمی در تولید هورمون های تیروئیدی دارد.
اما آزمایش آنتی بادی TPO در همه افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو مثبت نیست. بسیاری از افراد دارای آنتی بادی TPO هستند ، اما گواتر ، کم کاری تیروئید یا سایر مشکلات ندارند.
در گذشته ، پزشکان تا زمانی که علائم نسبتاً پیشرفته شدند قادر به تشخیص کم کاری تیروئید، شاخص اصلی بیماری هاشیموتو نبودند ، اما با استفاده از آزمایش حساس TSH ، پزشکان می توانند اختلالات تیروئید را خیلی زودتر ، اغلب قبل از اینکه علائم ایجاد شوند ، تشخیص دهند.
از آنجا که آزمایش TSH بهترین آزمایش غربالگری است ، پزشک احتمالاً ابتدا TSH را بررسی می کند و در صورت لزوم آزمایش هورمون تیروئید را انجام می دهد. آزمایش های TSH همچنین نقش مهمی در کنترل کم کاری تیروئید دارند. این آزمایش ها همچنین به پزشک کمک می کند دوز مناسب دارو را تعیین کند.
درمان
درمان بیماری هاشیموتو شامل استفاده از داروها می باشد. اگر شواهدی از کمبود هورمون وجود نداشته باشد و تیروئید به طور طبیعی فعالیت کند پزشکان صبر میکنند و منتظر دیگر مشاهدات خود از بیماری می شوند.
اگر به دارو نیاز داشته باشید ، احتمال مصرف دائمی این داروها وجود دارد.
هورمون های مصنوعی
اگر بیماری هاشیموتو باعث کمبود هورمون تیروئید شود ، امکان دارد به درمان جایگزین با هورمون تیروئید نیاز داشته باشید. که معمولاً شامل استفاده روزمره از هورمون مصنوعی تیروئید، لووتیروکسین (لووکسیل ، سینتروئید و غیره) می باشد.
لووتیروکسین مصنوعی شباهت زیادی به هورمون طبیعی ساخته شده توسط غده تیروئید دارد. داروی خوراکی، سطح هورمون کافی را بازیابی می کند و همه علائم کم کاری تیروئید را برطرف می نماید.
نظارت بر مقدار مصرف
برای تعیین دوز مناسب لووتیروکسین در ابتدا ، پزشک به طور کلی سطح TSH را پس از شش تا هشت هفته درمان و بعد از تغییر هر دوز ، دوباره بررسی می کند.
پس از مشخص شدن دوز نرمال کننده آزمایش های تیروئید ، پزشک احتمالاً هر 12 ماه سطح TSH را بررسی می کند زیرا ممکن است دوز مورد نیاز تغییر کند.
مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید می تواند پوکی استخوان را وخیم تر کند یا خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. درمان بیش از حد با لووتیروکسین همچنین می تواند باعث اختلالات ریتم قلب (آریتمی) شود.
اگر به بیماری عروق کرونر یا کم کاری تیروئید شدید مبتلا هستید، پزشک با مقدار کمتری از دارو درمان را شروع می کند و به تدریج مقدار مصرف را افزایش می دهد. جایگزینی هورمون پیشرونده به قلب اجازه می دهد تا با افزایش متابولیسم سازگار شود.
لووتیروکسین در صورت استفاده در دوز مناسب تقریباً هیچ عارضه جانبی ایجاد نمی کند و نسبتاً ارزان است. اگر شرکت دارویی را تغییر دادید ، به پزشک خود اطلاع دهید تا مطمئن شوید که هنوز دوز مناسب را دریافت می کنید.
همچنین ، دارو را به طور منظم مصرف کرده و مصرف دارو را قطع نکنید. زیرا ممکن است علائم و نشانه های بیماری به تدریج بازگردد
اثر سایر مواد و داروها
برخی از داروها ، مکمل ها و برخی غذاها بر توانایی بدن در جذب لووتیروکسین تأثیر دارند. با این حال، مصرف لووتیروکسین چهار ساعت قبل یا بعد از سایر داروها می تواند این مشکل را برطرف کند. اگر مقادیر زیادی محصولات سویا مصرف می کنید یا از رژیم غذایی سرشار از فیبر پیروی کرده و یا مواد زیر را مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید:
- مکمل های آهن، از جمله مولتی ویتامین های حاوی آهن
- کلستیرامین (پروالیت)، دارویی است که برای کاهش سطح کلسترول خون استفاده می شود
- هیدروکسید آلومینیوم که در برخی از آنتی اسیدها وجود دارد
- سوکرالفات
- مکمل های کلسیم
آیا ترکیب کردن هورمون ها لازم است؟
لووتیروکسین شکل مصنوعی T-4 طبیعی است. T-4 در بدن به T-3 تبدیل می شود. در حالی که اکثر افراد فقط با لووتیروکسین با موفقیت درمان می شوند ، برخی از افراد در مورد لووتیروکسین کاملاً نرمال واکنش نشان نمیدهند.
محققان بررسی کرده اند که تنظیم درمان استاندارد کم کاری تیروئید برای جایگزینی مقداری از T-4 با مقدار کمی T-3 می تواند فوایدی داشته باشد. اما ، اکثر مطالعات مشخص کرده اند که افزودن T-3 هیچ مزیتی نسبت به درمان با T-4 به تنهایی ندارد.
برخی شواهد نشان می دهد که T-3 می تواند برای زیرمجموعه خاصی از افراد ، مانند افرادی که تیروئید را با جراحی برداشته اند ، سودمند باشد. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
T-3 را می توان به تنهایی به عنوان لیوتیرونین (سیتومل) یا در ترکیب با T-4 تجویز کرد. مصرف ترکیبی از T-4 و T-3 منجر به تولید مقادیر بالاتر از حد نرمال T-3 می شود ، خصوصاً بلافاصله پس از مصرف دارو می تواند باعث افزایش ضربان قلب ، اضطراب و مشکل در خواب شود.
اما ، برای کسانی که تنها به اندازه کافی T-4 در بدنشان ترشح نشده است ، افزودن لیوتیرونین به درمان استاندارد لووتیروکسین برای یک آزمایش سه تا شش ماهه مدت زمان مناسبی است تا اثر بخشی این ترکیب مشخص شود.
درمان های جایگزین
داروی مناسب جهت درمان بیماری هاشیموتو فرم مصنوعی تیروکسین (T-4) (لووتیروکسین) می باشد ،
با این حال، عصاره هایی وجود دارد که حاوی هورمون تیروئیدی است که از غدد تیروئید خوک ها گرفته شده است. این محصولات شامل آرمور تیروئید می باشد که حاوی لووتیروکسین و تری یدوتیرونین (T-3) می باشند.
پزشکان نگرانی هایی در مورد عصاره های هورمون تیروئید مانند Armor Thyroid دارند ، از جمله:
- تعادل T-4 و T-3 در انسان.
- مقدار دقیق T-4 و T-3 در هر گروه از یک محصول می تواند متفاوت باشد ، و می تواند منجر به سطح غیر قابل پیش بینی این هورمون ها در خون شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شخص احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده درمان را شروع خواهد کرد. پزشک می تواند شخص را به متخصص غدد ارجاع دهد.
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شخص در آمادگی برای ویزیت پزشک و اطلاعات مورد نیاز آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
از هرگونه محدودیت قبل از ملاقات پزشک آگاه باشید. درزمان تعیین وقت ملاقات از محدودیت های قبلی خود اطلاع کسب کنید.
- علائمی که تجربه می کنید را یادداشت کنید ، حتی علائمی که ارتباطی با این بیماری ندارند. مانند ، احساس فراموشی یا تغییراتی در شکل ظاهری ، مانند افزایش وزن بدون دلیل یا تغییر در پوست .
- اطلاعات شخصی مهم، ، از جمله هر گونه تغییر در چرخه قاعدگی و میل جنسی خود را بنویسید. در صورت تغییر میل جنسی ، به پزشک اطلاع دهید.
- نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید را یادداشت کنید.
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را به همراه داشته باشید تا در بخاطر سپردن اطلاعات پزشک به شما کمک کند.
سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
لیستی از سوالات همراه خود داشته باشید تا بتوانید از وقت خود با پزشک خود نهایت استفاده را ببرید. برای بیماری هاشیموتو، برخی از سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت علائم چیست؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- آیا این وضعیت موقتی است یا طولانی مدت؟
- چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- چه مدت نیاز به مصرف دارو دارم؟
- چه عوارض جانبی را از داروهای پیشنهادی تجربه خواهم کرد؟
- نحوه نظارت بردرمان چگونه است؟
- آیا عوارض طولانی مدت دارد؟
- آیا لازم است رژیم خود را تغییر دهم؟
- آیا ورزش کمک خواهد کرد؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
- بچه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً چندین سوال از شما می پرسد ، مانند:
- علائم چیست و اولین بار چه زمانی متوجه آنها شدید؟
- علائم با گذشت زمان چگونه تغییر کرده است؟
- آیا تغییراتی در سطح انرژی یا خلق و خوی خود مشاهده کرده اید؟
- آیا دچار تغییرات ظاهری از جمله افزایش وزن یا خشکی پوست شده اید؟
- آیا صدای شما تغییر کرده است؟
- آیا دفع مدفوع تغییر کرده است؟ چطور؟
- آیا درد عضله یا مفصل دارید؟ درچه قسمت هایی؟
- آیا تغییری در حساسیت خود به سرما مشاهده کرده اید؟
- آیا بیش از حد معمول فراموشکار شده اید؟
- آیا تمایل به رابطه جنسی کاهش یافته است؟ یا اگر مراجع زن می باشد، چرخه قاعدگی تغییر کرده است؟
- آیا تحت معالجه هستید یا اخیراً به دلیل سایر بیماری ها تحت درمان قرار گرفته اید؟
- آیا هیچ یک از اعضای خانواده به بیماری تیروئید مبتلا هستند؟