نگاه کلی
هرپس تناسلی عفونت شایعی است که توسط ویروس سیمپلکس هرپس (HSV) ایجاد می شود. تماس جنسی راه اصلی انتشار ویروس است. بعد از عفونت اولیه، ویروس در بدن خفته می ماند و می تواند چندین بار در سال فعال شود.
هرپس تناسلی باعث درد، خارش و زخم در ناحیه تناسلی می شود. اما ممکن است هیچ علائمی از آن نباشد. در صورت آلودگی، حتی اگر هیچ زخم قابل مشاهده ای وجود نداشت، اما مسری می باشد.
هیچ درمانی برای هرپس تناسلی وجود ندارد، اما داروها علائم و خطر ابتلا به دیگران را کاهش می دهند. کاندوم به جلوگیری از شیوع عفونت هرپس تناسلی کمک می کند.
علائم
بیشتر افراد آلوده به HSV نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند زیرا هیچ علائمی ندارند یا علائم آنها بسیار خفیف است.
در صورت وجود ویروس، علائم حدود 2 تا 12 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس آغاز می شوند. علائم هرپس تناسلی شامل موارد زیر می باشند:
• درد یا خارش. تا زمانی که عفونت برطرف نشود، در ناحیه تناسلی احساس درد و حساسیت وجود خواهد داشت.
• برجستگی های قرمز کوچک یا تاول های سفید ریز. این موارد چند روز تا چند هفته پس از عفونت ظاهر می شوند.
• زخم. این مورد در هنگام پارگی و خروج محتویات تاول ها یا خونریزی آنها ایجاد شود. وجود زخم، ادرار را دردناک می کند.
• اثر زخم. با بهبود زخم، حالت پوسته به وجود می آید.
طی بروز اولیه، علائم مشابه آنفولانزا مانند تورم غدد لنفاوی در کشاله ران، سر درد، درد عضلانی و تب به وجود می آیند.
تفاوت در محل علائم
زخم ها در محلی که عفونت به بدن وارد می شود، ظاهر می شوند. با لمس زخم و سپس مالش یا خراشیدن قسمت دیگری از بدن، از جمله چشم، عفونت گسترش داده می شود.
قسمت هایی از بدن زنان و مردان که زخم می شوند:
• باسن و ران
• مقعد
• دهان
• میزراه (مجرای ادرار)
قسمت هایی از بدن زنان که زخم می شوند:
• ناحیه واژن
• دستگاه تناسلی خارجی
• دهانه رحم
قسمت هایی از بدن مردان که زخم می شوند:
• آلت تناسلی
• کیسه بیضه
عود بیماری
روند بیماری هرپس تناسلی برای هر فرد متفاوت است. علائم، سال ها تکرار خواهند شد و از بین می روند و مجدداً باز خواهند گشت. بعضی افراد هر ساله قسمت های زیادی از بدنشان درگیر می شود. با این حال، برای بسیاری افراد، با گذشت زمان شیوع آن کمتر می شود.
طی بازگشت علائم، کمی قبل از ظاهر شدن زخم ها، موارد زیر احساس می شوند:
• سوزش، گزگز و خارش در جایی که عفونت برای اولین بار وارد بدن شده است
• درد کمر، باسن و پاها
با این حال، بازگشت مجدد علائم به طور کلی کمتر از شیوع اولیه دردناک می باشد و زخم ها با سرعت بیشتری بهبود می یابند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر فرد مشکوک به هرپس تناسلی یا هر عفونت منتقله جنسی باشد، باید به پزشک مراجعه کند.
علل بیماری
دو نوع عفونت HSV باعث هرپس تناسلی می شوند:
• HSV-1. این نوع باعث ایجاد تبخال یا تاول در اطراف دهان می شود. HSV-1 اغلب از طریق تماس پوست به پوست پخش می شود، اگرچه در ناحیه تناسلی حین رابطه دهانی منتقل می شود. بازگشت این نوع، کمتر از عفونت HSV-2 می باشد.
• HSV-2. این نوع باعث تبخال دستگاه تناسلی می شود. ویروس از طریق تماس جنسی و تماس پوست با پوست گسترش می یابد. HSV-2 بسیار شایع و مسری است، چه فرد زخم باز داشته باشد چه نداشته باشد.
از آنجا که ویروس در خارج از بدن به سرعت از بین می رود، تقریباً غیر ممکن است که از طریق تماس با توالت، حوله یا اشیاء دیگر که توسط فرد آلوده استفاده می شود، عفونت ایجاد شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
در شرایط زیر احتمال ابتلا به تبخال دستگاه تناسلی افزایش می یابد:
• زن بودن. زنان بیشتر از مردان به تبخال دستگاه تناسلی مبتلا می شوند. ویروس از مردان به زنان از طریق جنسی به راحتی منتقل می شود.
• داشتن چند شریک جنسی. هر شریک جنسی اضافی، خطر ابتلا به ویروس عامل تبخال دستگاه تناسلی را افزایش می دهد.
عوارض بیماری
عوارض مرتبط با تبخال دستگاه تناسلی شامل موارد زیر می شوند:
• سایر عفونت های مقاربتی. داشتن زخم های دستگاه تناسلی خطر انتقال یا ابتلا به سایر عفونت های مقاربتی از جمله ایدز را افزایش می دهد.
• عفونت نوزاد. نوزادانی که از مادران آلوده متولد می شوند، طی مراحل زایمان در معرض ویروس قرار می گیرند. این امر منجر به آسیب مغزی، نابینایی یا مرگ نوزاد تازه متولد شده می شود.
• مشکلات مثانه. در برخی موارد، زخم های مرتبط با تبخال دستگاه تناسلی باعث التهاب اطراف میزراه می شوند. تورم، میزراه را برای چند روز می بندد و برای تخلیه مثانه به قرار دادن کاتتر نیاز می باشد.
• مننژیت. در موارد نادر، عفونت HSV منجر به التهاب غشاها و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز و نخاع می شود.
• التهاب رکتوم (پروکتیت). تبخال دستگاه تناسلی منجر به التهاب رکتوم به ویژه در مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند، می شود.
پیشگیری از بروز بیماری
روش های پیشگیری از تبخال دستگاه تناسلی همان روش هایی هستند که برای جلوگیری از سایر عفونت های مقاربتی ارائه می دهند: خودداری از فعالیت جنسی و محدود کردن تماس جنسی به شخصی بدون عفونت. توضیح کامل این موارد در زیر آورده شده است:
• در هر تماس جنسی از کاندوم لاتکس استفاده شود و تنها یک شریک جنسی وجود داشته باشد
• در صورت شیوع هرپس در ناحیه تناسلی یا هر جای دیگر از مقاربت خودداری شود.
اقدامات احتیاطی در بارداری
خانم بارداری که مبتلا به تبخال دستگاه تناسلی می باشد، با پزشک صحبت کند و درخواست تجویز آزمایش را از او داشته باشد.
پزشک برای جلوگیری از شیوع در زمان زایمان، داروهای ضد ویروس تبخال را در اواخر بارداری تجویز می کند. اگر احتمال شیوع بیماری هنگام زایمان وجود داشته باشد، پزشک سزارین را برای کاهش خطر انتقال ویروس به کودک، تجویز می کند.
تشخیص
پزشک تبخال دستگاه تناسلی را بر اساس معاینه فیزیکی و نتایج برخی آزمایش ها، تشخیص می دهد:
• کشت ویروسی. این آزمایش شامل نمونه برداری یا تراشیدن زخم ها برای بررسی در آزمایشگاه می باشد.
• تست واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR). PCR برای کپی کردن DNA انجام می شود که از نمونه خون، بافت زخم یا مایع نخاع استفاده می شود. سپس DNA را آزمایش می کنند تا وجود و نوع HSV مشخص شود.
• آزمایش خون. این آزمایش نمونه ای از خون را برای وجود آنتی بادی های HSV جهت تشخیص عفوت تبخال در گذشته تجزیه و تحلیل می کند.
درمان
هیچ درمانی برای تبخال دستگاه تناسلی وجود ندارد. درمان با داروهای ضد ویروسی تجویز شده ممکن است:
• در هنگام شیوع اولیه، زخم ها زودتر بهبود یابند
• شدت و مدت زمان علائم را در شیوع مجدد کاهش دهد
• دفعات بازگشت را کاهش دهد
• احتمال انتقال ویروس تبخال به دیگری را به حداقل برساند
داروهای ضد ویروسی مورد استفاده برای تبخال دستگاه تناسلی عبارتند از:
• آسیکلوویر
• والاسیکلوویر
پزشک دارو را فقط در صورت بروز علائم شیوع و یا مصرف داروی خاص روزانه، حتی در صورت عدم وجود علائم شیوع، تجویز می کند. این داروها به خوبی تحمل می شوند و عوارض جانبی کمی دارند.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
کشف مبتلا بودن به تبخال دستگاه تناسلی باعث خجالت، شرم و عصبانیت درکنار سایر احساسات می شود. در صورت شک کردن به همسر از نظر انتقال عفونت، کینه به وجود می آید یا ترس طرد شدن توسط شریک فعلی یا شرکای آینده به سراغ فرد می آید.
چیزی که احساس می شود طبیعی است. در اینجا روش های سالم برای کنار آمدن با تبخال دستگاه تناسلی وجود دارد:
• ارتباط برقرار کردن با شریک جنسی. فرد باید در مورد احساساتش صادق باشد. به شریک زندگی اعتماد کند و آنچه را که شریکش به او می گوید باور داشته باشد. فرد نباید هرگز سرزنش شود. تبخال دستگاه تناسلی می تواند سال ها در بدن خفته بماند، بنابراین تعیین زمان آلوده شدن دشوار است.
• آموزش خود. با پزشک یا مشاور صحبت شود تا فرد یاد بگیرد چگونه با این شرایط زندگی کند و احتمال انتقال آلودگی به دیگران را به حداقل برساند. در مورد روش های درمانی و نحوه مدیریت شیوع بیماری اطلاعات کسب شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت ابتلا به تبخال دستگاه تناسلی یا سایر عفونت های مقاربتی، باید به پزشک یا متخصص زنان مراجعه شود.
آن چه می توانید انجام دهید
قبل قرار ملاقات پاسخ سوالات زیر تهیه شوند:
• علائم چه چیزهایی هستند؟ از چه زمانی شروع شده اند؟
• آیا یک شریک جنسی وجود داشته است یا چند شریک؟
• آیا تا به حال عفونت آمیزشی تشخیص داده شده است؟
• آیا به طور منظم از کاندوم استفاده شده است؟
• چه داروها یا مکمل هایی به طور منظم مصرف می شدند؟
برخی سوالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شوند شامل موارد زیر می باشند:
• به چه آزمایش هایی نیاز می باشد؟
• آیا باید برای سایرعفونت های مقاربتی آزمایش انجام شود؟
• آیا شریک زندگی هم باید مورد آزمایش قرار گیرد؟
• آیا در طول درمان باید از انجام فعالیت های جنسی پرهیز شود؟
• چگونه می توان از آلوده شدن شریک زندگی جلوگیری کرد؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک چندین سؤال خواهد پرسید، مانند:
• آیا درد لگن وجود دارد؟
• آیا هنگام ادرار، درد وجود دارد؟
• آیا زخم یا ترشح غیر معمول مشاهده شده است؟