نگاه کلی
تب یونجه، که رینیت آلرژیک نیز نامیده می شود، علائم و نشانه هایی شبیه سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، خارش چشم، احتقان، عطسه و فشار سینوس ایجاد می کند. اما تب یونجه بر خلاف سرماخوردگی، توسط ویروس ایجاد نمی شود. تب یونجه در اثر واکنش آلرژیک به مواد حساسیت زا در فضای باز یا محیط داخلی، مانند گرده، گرد و غبار، پوسته های ریز پوست و بزاق ریخته شده توسط گربه ها، سگ ها و سایر حیوانات دارای خز یا پر (شوره موی حیوان خانگی) ایجاد می شود.
تب یونجه علاوه بر ایجاد آسیب به فرد، موجب اختلال در عملکرد فرد در محل کار یا مدرسه و به طور کلی زندگی می شود. اما نیازی نیست که علائم آزار دهنده را تحمل کنید. می توانید جلوگیری از عوامل محرک را بیاموزید و درمان مناسب را جویا شوید.
علائم
علائم و نشانه های تب یونجه می تواند شامل موارد زیر باشد:
آبریزش و گرفتگی بینی
آبریزش، خارش، قرمزی چشم (ورم ملتحمه آلرژیک)
عطسه کردن
سرفه کردن
خارش بینی، سقف دهان یا گلو
پوست متورم، کبودرنگ شدن زیر چشم (آلرژی چشم کبود)
آبریزش از عقب بینی به سمت گلو
خستگی
عوامل فصلی
علائم و نشانه های تب یونجه ممکن است در یک زمان خاص از سال شروع یا تشدید شوند. محرک ها عبارتند از:
گرده درختان که به طور معمول در اوایل بهار پراکنده می شود.
گرده چمن، که در اواخر بهار و تابستان رایج است.
گرده گیاه راگید، که در پاییز معمول است.
گرد و غبار، سوسک و شوره حیوانات خانگی می تواند در طول سال آزار دهنده باشد (چند ساله). علائم ناشی از شوره سر ممکن است در زمستان، هنگام بسته شدن فضای خانه ها، تشدید شود.
اسپورهای قارچ ها و کپک های داخلی و خارجی هر دو به صورت فصلی و چند ساله در نظر گرفته می شوند.
تب یونجه یا سرماخوردگی؟
علائم و نشانه ها می توانند مشابه باشند، بنابراین تشخیص این بیماری دشوار است.
| وضعیت | علائم | زمان شروع | استمرار |
| تب یونجه | آبریزش بینی با ترشحات آبکی ؛ بدون تب | بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا | تا زمانی که در معرض مواد حساسیت زا باشید |
| سرماخوردگی | آبریزش بینی با ترشحات زرد آبکی یا غلیظ. بدن درد ،تب درجه پایین | یک تا سه روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرماخوردگی | سه تا هفت روز |
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در این موارد به پزشک مراجعه کنید:
عدم توانایی در تسکین علائم تب یونجه
عدم تسکین وضعیت توسط داروهای آلرژی یا ایجاد عوارض جانبی آزار دهنده توسط دارو
تشدید علائم تب یونجه توسط بیماری دیگر مانند پولیپ بینی، آسم یا عفونت های مکرر سینوسی
بسیاری از افراد - به ویژه کودکان - به علائم تب یونجه عادت می کنند، بنابراین تا زمانی که علائم شدید نشوند ممکن است به دنبال درمان نباشند. اما درمان مناسب موجب تسکین خواهد شد.
علل بیماری
هنگام ابتلا به تب یونجه، سیستم ایمنی بدن ماده ی بی خطر موجود در هوا را مضر تشخیص می دهد. سپس سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی برای این ماده بی خطر تولید می کند. در صورت تماس مجدد با این ماده، آنتی بادی های تولید شده به سیستم ایمنی بدن سیگنال می دهند تا مواد شیمیایی مانند هیستامین را در جریان خون آزاد کند، که این امر موجب واکنشی با ایجاد علائم و نشانه های تب یونجه می شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
موارد زیر می تواند خطر ابتلا به تب یونجه را افزایش دهد:
سایر آلرژی ها و آسم
ابتلا به درماتیت آتوپیک (اگزما)
سابقه ابتلای خویشاوند خونی (مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر) به آلرژی یا آسم
زندگی یا کار در محیطی که فرد را به طور مداوم در معرض مواد حساسیت زا قرار می دهد - مانند شوره موی حیوانات یا گرد و غبار
استعمال دخانیات مادر در اولین سال زایمان
عوارض بیماری
مشکلاتی که ممکن است با تب یونجه همراه باشد عبارتند از:
کاهش کیفیت زندگی. تب یونجه در لذت بردن از فعالیت ها تداخل ایجاد می کند و بازده فرد را کمتر می کند. برای بسیاری از افراد، علائم تب یونجه منجر به عدم حضور در محل کار یا مدرسه می شود.
خواب ناکافی. علائم تب یونجه می تواند منجر به بیداری یا دشواری در خواب شود که خستگی و بی حالی شود.
تشدید آسم. تب یونجه می توند علائم و نشانه های آسم مانند سرفه و خس خس را تشدید کند.
سینوزیت. احتقان طولانی مدت سینوس به دلیل تب یونجه ممکن است حساسیت به سینوزیت (یک عفونت یا التهاب غشایی که روی سینوس ها قرار دارد) را افزایش دهد.
عفونت گوش. تب یونجه اغلب در کودکان، عاملی برای ایجاد عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) می باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلا به تب یونجه وجود ندارد. در صورت ابتلا به تب یونجه بهترین کار فاصله گرفتن از مواد حساسیت زایی می باشد که موجب بروز علائم می شوند. قبل از قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا، طبق تجویز پزشک از داروهای ضد آلرژی استفاده کنید.
تشخیص
پزشک با معاینه بدنی و دریافت شرح حال پزشکی احتمالاً یک یا دو آزمایش های زیر را تجویز کند:
آزمایش خراش پوست. بعد از ایجاد آلرژی توسط مقدار کمی ماده حساسیت زا به پوست بازو یا قسمت فوقانی کمر، واکنش آلرژیک بروز خواهد کرد. در صورت وجود حساسیت، در محل قرار گرفتن ماده حساسیت زا، برجستگی (کهیر) ایجاد می شود. متخصصان آلرژی معمولاً برای انجام آزمایش های پوستی آلرژی از بهترین تجهیزات برخوردار هستند.
آزمایش خون آلرژی. نمونه خون برای اندازه گیری پاسخ سیستم ایمنی بدن به ماده حساسیت زای خاص به آزمایشگاه ارسال می شود. این آزمایش که آزمایش رادیو آلرگو سوربنت (RAST) نیز نامیده می شود، میزان آنتی بادی های ایجاد کننده آلرژی در جریان خون را که به عنوان آنتی بادی های ایمونوگلوبولین E (IgE) شناخته می شود، اندازه گیری می کند.
درمان
بهتر است مدت زمان قرارگیری در معرض مواد ایجاد کننده تب یونجه محدود شود. در صورت شدید نبودن تب یونجه ، داروهای بدون نسخه ، می توانند برای تسکین علائم کافی باشند. برای علائم شدید، به داروهای با نسخه نیاز می باشد.
بسیاری از افراد با ترکیبی از داروهای آلرژی بهترین تسکین را پیدا می کنند. برای یافتن بهترین درمان، لازم است چند مورد را امتحان کنید.
در صورت ابتلا کودک به تب یونجه ، در رابطه با روش درمانی با پزشک مشورت کنید. زیرا همه داروها برای استفاده در کودکان تأیید نشده اند. بنابراین برچسب ها را با دقت مطالعه کنید.
داروهای تب یونجه عبارتند از:
کورتیکواستروئیدهای بینی. این اسپری های تجویز شده بینی به پیشگیری و درمان التهاب، خارش و آبریزش بینی ناشی از تب یونجه کمک می کنند. این اسپری ها برای بسیاری از افراد موثرترین داروهای تب یونجه هستند و اغلب اولین نوع دارویی هستند که تجویز می شوند.
به عنوان مثال می توان به مومتازون (نازونکس) و بودزوناید (رینوکورت) که هر دو با نسخه پزشک در دسترس هستند، و فلوتیکازون (تسکین آلرژی فلوناز )، بودزوناید (آلرژی رینوکورت) و تریامسینولون ( نازال کورت حساسیت 24 ساعته) بدون نسخه اشاره کرد. تجویز اسپری بینی آزلاستین و فلوتیکازون (دیمیستا) ترکیبی از آنتی هیستامین و استروئید می باشد.
کورتیکواستروئیدهای بینی ،درمانی بی خطر و طولانی مدت برای اکثر افراد ایجاد می کنند. عوارض جانبی این دارو می تواند شامل بو یا مزه نامطبوع و تحریک بینی باشد. عوارض جانبی استروئید به طور نادر ایجاد می شوند.
آنتی هسیتامین ها. این داروها اغلب به صورت قرص موجود می باشند. با این حال، اسپری های بینی و قطره های چشم آنتی هیستامین نیز وجود دارد. آنتی هیستامین ها می توانند به خارش، عطسه و آبریزش بینی کمک کنند اما تأثیر کمتری در احتقان دارند. این داروها به جلوگیری از ترشح ماده شیمیایی ایجاد کننده علائم توسط سیستم ایمنی بدن طی واکنش آلرژیک (هیستامین) می پردازند.
قرص های بدون نسخه شامل لوراتادین (کلاریتین، آلاورت)، ستیریزین (آلرژی آلمانی) و فکسوفنادین (آلرژی آلگرا) می باشند. اسپری های بینی تجویزی آنتی هیستامین آزلاستین و اولوپاتادین می توانند علائم بینی را تسکین دهند. قطره چشمی آنتی هیستامین مانند کتوتیفن فومارات به تسکین خارش و تحریک چشم ناشی از تب یونجه کمک می کند.
مواد ضد احتقان. این داروها در شربت های بدون نسخه و با نسخه، قرص ها و اسپری های بینی موجود می باشند. ضد احتقان های خوراکی بدون نسخه شامل سودوافدرین (سودافد، افرینول و غیره) هستند. اسپری های بینی شامل هیدروکلراید فنیل افرین و اکسی متازولین می باشند.
ضد احتقان خوراکی می تواند عوارض جانبی زیادی از جمله افزایش فشار خون، بی خوابی، تحریک پذیری و سردرد ایجاد کند.از استفاده از بیش از دو یا سه روز از اسپری ضد احتقان بینی به صورت همزمان خودداری کنید زیرا در صورت استفاده مداوم می تواند علائم را تشدید کند (احتقان مجدد).
سدیم کرومولین. این دارو به صورت اسپری بینی بدون نسخه موجود می باشد که باید چندین مرتبه در روز استفاده شود. همچنین قطره ی چشمی با نسخه ی آن نیز در دسترس می باشد. این دارو با جلوگیری از ترشح هیستامین به رفع علائم تب یونجه کمک می کند. در صورت شروع استفاده از آن، قبل از بروز علائم ، بسیار موثر می باشد، کرومولین سدیم اثرات جانبی جدی ندارد.
اصلاح کننده لکوترین. مونته لوکاست قرص تجویزی می باشد که برای جلوگیری از عملکرد لوکوترین ها - مواد شیمیایی سیستم ایمنی بدن که باعث بروز علائم آلرژی مانند تولید بیش از حد مخاط می شوند - مصرف می شود. این داروها به خصوص در درمان آسم ناشی از آلرژی مؤثر می باشند. این دارو بیشتر برای شرایطی نظیر قابل تحمل نبودن اسپری بینی یا ابتلا به آسم خفیف استفاده می شود.
مونته لوکاست می تواند سردرد ایجاد کند.همچنین این دارو در موارد نادر، با واکنش های روانشناختی مانند تحریک، پرخاشگری، توهم، افسردگی و تفکر خودکشی همراه است. در صورت مشاهده هرگونه واکنش غیرمعمول روانشناختی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
ایپراتروپیوم بینی. ایپراتروپیوم که به صورت اسپری بینی تجویز می شود، با جلوگیری از تولید مایعات اضافی از غدد موجود در بینی، به رفع آبریزش شدید بینی کمک می کند.عطسه یا تخلیه خلط برای درمان احتقان مؤثر نمی باشد.
عوارض جانبی خفیف این دارو شامل خشکی بینی، خون دماغ و گلو درد می باشد و بندرت، عوارض جانبی شدیدتری، مانند تاری دید، سرگیجه و دفع ادرار ایجاد می شود. این دارو برای افراد مبتلا به گلوکوم یا مردان مبتلا به هیپرپلازی پروستات تجویز نمی شود.
کورتیکواستروئیدهای خوراکی. گاهی برای تسکین علائم شدید آلرژی از قرص های کورتیکواستروئید مانند پردنیزون استفاده می شود. از آنجا که استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می تواند عوارض جانبی جدی مانند آب مروارید، پوکی استخوان و ضعف عضلانی ایجاد کند، بنابراین این دارو معمولاً فقط برای مدت کوتاهی تجویز می شود.
سایر درمان های تب یونجه عبارتند از:
واکسن آلرژی (ایمونوتراپی). در صورت عدم تسکین علائم تب یونجه با داروها یا بروز عوارض جانبی زیاد ، ممکن است پزشک واکسن آلرژی (درمان با ایمنی درمانی یا حساسیت زدایی) را تجویز کند. در این درمان، طی 3 تا 5 سال به طور منظم مقادیر بسیار کمی از مواد آلرژی زا تزریق خواهد شد. هدف از این امر عادت دادن بدن نسبت به مواد حساسیت زایی که موجب بروز علائم می شوند و کاهش نیاز بدن به داروها می باشد.
در صورت حساسیت به شوره موی گربه، گرد و غبار یا گرده های تولید شده توسط درختان، چمن ها یا علف های هرز، ایمن درمانی می تواند بسیار موثر باشد. ایمن درمانی در کودکان، می تواند از بروز آسم جلوگیری کند.
قرص های آلرژی زیرزبانی. می توان به جای دریافت واکسن آلرژی ، از قرص های حاوی مقادیر کمی آلرژن به صورت روزانه استفاده کرد.
شستشوی سینوس ها. شستن مجاری بینی با محلول نمکی استریل روشی سریع، ارزان و موثر برای رفع گرفتگی بینی می باشد. با شستشوی بینی می توان مخاط و مواد حساسیت زا را از بینی خارج نمود.
بهترین راه استفاده از نتی پات -بطری کوچکی برای شستشوی سینوس ها و بینی- می باشد. برای تشکیل محلول آبی نمکی، از آب مقطر استریل، جوشانده و خنک یا فیلتر شده با استفاده از فیلتر با منافذی با اندازه 1 میکرون یا کمتر استفاده کنید. همچنین پس از هربار استفاده، از شستشوی دستگاه شستشو با آب مقطر استریل، جوشانده و خنک شده یا فیلتر شده و خشک شدن آن غافل نشوید.
سبک زندگی و درمان های خانگی
اجتناب از مواد آلرژی زا به طور کامل امکان پذیر نمی باشد، اما می توان با محدود کردن مدت زمان قرارگیری در معرض این مواد علائم را کاهش داد. در صورت اطلاع از حساسیت، می توانید از عوامل تحریک کننده دوری کنید.
گرده یا کپک
در فصل حضور گرده ،درها و پنجره ها را ببندید.
لباس را در خارج از فضای خانه آویزان نکنید - گرده گل می تواند به ملحفه و حوله بچسبد.
از تهویه مطبوع در خانه و اتومبیل استفاده کنید.
از فیلتر درجه بندی آلرژی در سیستم تهویه منزل استفاده کنید و مرتباً آن را تعویض کنید.
از فعالیت زود هنگام صبح در فضای باز که میزان گرده افشانی زیاد می باشد، خودداری کنید.
در روزهایی با هوای خشک و با وزش باد در خانه بمانید.
برای کاهش رطوبت محیط داخلی از رطوبت گیر استفاده کنید.
از فیلتر ذرات معلق در هوا (HEPA) با بازده بالا در اتاق خواب و سایر اتاق هایی که زمان زیادی را در آنها می گذرانید استفاده کنید.
از کوتاه کردن چمن و جمع کردن برگ ها خودداری کنید.
هنگام نظافت منزل یا باغبانی از ماسک گرد و غبار استفاده کنید.
گرد و غبار
از روکش های ضد حساسیت برای تشک ها، تخت خواب و بالش ها استفاده کنید.
ملافه ها و پتوها را در آب گرم با دمای حداقل 130 درجه فارنهایت (54 درجه سانتیگراد) بشویید.
برای کاهش رطوبت محیط از دستگاه رطوبت گیر یا تهویه هوا استفاده کنید.
فرش ها را به صورت هفتگی با جارو برقی مجهز به فیلتر ذرات کوچک یا HEPA جارو بکشید.
از اسپری های حشره کش که برای از بین بردن ریزگردها (سموم کش) در محیط داخلی روی فرش، مبلمان و ملافه طراحی شده است استفاده کنید.
اگر نسبت به گرد و غبار حساسیت زیادی دارید، موکت های اتاق خواب را حذف کنید.
سوسک
ترک و شکاف ها را مسدود کنید.
شیر آب و لوله های نشتی را تعمیر کنید.
روزانه ظروف و سطل زباله های خالی را بشویید.
خرده های غذا را از پیشخوان و کف محیط جارو کنید.
مواد غذایی، از جمله غذای حیوانات خانگی را در ظروف در بسته نگهداری کنید.
از روش های اختصاصی نابودی آفات استفاده کنید.
شوره موی حیوان خانگی
در صورت امکان حیوانات خانگی را از فضای داخلی خانه دور نگه دارید.
در صورت امکان هفته ای دو بار سگ را استحمام کنید. فواید حمام کردن گربه ها ثابت نشده است. حیوانات خانگی را از اتاق خواب و مبلمان دور نگه دارید.
درمان جایگزین
گرچه شواهد زیادی در مورد چگونگی کارایی روش های درمانی جایگزین وجود ندارد، اما تعدادی از افراد آنها را برای تب یونجه آزمایش می کنند. این روش ها شامل موارد زیر می باشند:
داروهای گیاهی و مکمل ها. عصاره گل درختچه می تواند به جلوگیری از علائم آلرژی فصلی کمک کند. برای امتحان این محصول از نوع بدون PA آن که مواد سمی از آن خارج شده اند استفاده کنید.
برخی شواهد از تأثیر گذاری اسپیرولینا و تینوسپورا کوردیفولیا سخن به میان آورده اند. گرچه فواید آنها مشخص نیست، اما سایر داروهای گیاهی شامل فلفل دلمه ای، عسل، ویتامین C و روغن ماهی برای آلرژی فصلی مفید می باشند.
طب سوزنی. برخی از افراد بر تأثیر گذاری طب سوزنی بر روی علائم آلرژی فصلی باور دارند. شواهد محدودی در مورد تأثیر این روش های درمانی و آسیب های ناشی از این مواد وجود دارد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً درمان را با مراجعه به پزشک خانواده یا پزشک عمومی شروع کنید. با این حال ممکن است به متخصص آلرژی یا سایر متخصصین ارجاع داده شوید.
در اینجا برخی اطلاعات برای کمک به آمادگی برای ملاقات آورده شده است:
یادداشت علائم، اعم از زمان بروز آنها و عوامل تحریک کننده. حتی علائمی که با تب یونجه در ارتباط نمی باشند.
یادداشت تغییرات اخیر زندگی، مانند نقل مکان به خانه ای جدید یا منطقه ای جدید از کشور.
تهیه لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی.
همراه داشتن یکی از اعضای خانواده یا دوستان. جهت به خاطر سپاری اطلاعات تبادل شده.
یادداشت سؤالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
برخی سؤالاتی که در مورد تب یونجه باید بپرسید عبارتند از:
علت ایجاد علائم چیست؟
به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
آیا شرایط فعلی به خودی خود برطرف می شود؟
بهترین اقدام چیست؟
چه روش های دیگری را می توانید پیشنهاد دهید؟
در صورت وجود سایر عارضه های سلامتی، چگونه آن ها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
در پرسیدن هر سؤالی که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً سوالاتی مانند موارد زیر خواهد پرسید:
علائم از چه زمانی شروع شد؟
آیا علائم مداوم هستند یا گذرا؟
شدت علائم چقدر است؟
چه چیزی سبب تحریک علائم می شود؟
چه چیزی سبب بهبودی علائم می شود؟
آیا فردی از نزدیکان (مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر) مبتلا به تب یونجه یا آلرژی دیگری می باشند؟
آیا این علائم در کار، مدرسه یا خواب تداخل ایجاد می کند؟
کاری که می توانید در این بین انجام دهید
در صورت عدم مراجعه به پزشک داروهای بدون نسخه می توانند در کاهش علائم کمک کننده باشند. تعدادی از داروها شامل قرص، مایعات، اسپری های بینی و قطره های چشمی که ممکن است به تسکین علائم تب یونجه کمک کنند موجود می باشند.