نگاه کلی
درد سیاتیک به دردی گفته می شود که در امتداد مسیر عصب سیاتیک ایجاد می شود و سپس به پایین کمر و باسن می رسد و از طریق باسن هر دو پا را نیز درگیر می کند.
سیاتیک معمولاً زمانی اتفاق می افتد که فتق دیسک، خار استخوان در ستون فقرات یا تنگ شدن ستون فقرات(تنگی نخاع) بخشی از عصب را فشرده کند.سیاتیک موجب التهاب، درد و کمی بی حسی در پای آسیب دیده می شود.
اگرچه درد همراه با سیاتیک می تواند شدید باشد اما در بیشتر موارد و در طول چند هفته با درمان های غیر جراحی از بین می رود.افرادی که به سیاتیک شدید که همراه با ضعف در پا و تغییرات روده یا مثانه است مبتلا هستند، ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنند.
علائم
مشخصه سیاتیک، درد در ستون فقرات تحتانی(کمر) است که به باسن و پشت ساق پا نیز سرایت می کند.این درد در هرنقطه از مسیر عصبی وجود دارد و فرد را آزار خواهد داد اما بیشتر از همه در نواحی مانند پایین کمر تا باسن، پشت ران و ساق پا، حس می شود.
درد ناشی از سیاتیک می تواند بسیار متفاوت باشد.از یک درد خفیف یا یک احساس سوزش تا یک درد طاقت فرسا.گاهی اوقات این درد مانند لرزش یا برق گرفتگی احساس می شود و هنگام سرفه یا عطسه نیز تشدید می شود.همچنین نشستن طولانی مدت می تواند علائم را تشدید کند.سیاتیک معمولاً فقط یک طرف از بدن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
برخی از افراد در پای آسیب دیده خود علائمی مانند بی حسی، گزگز یا ضعف عضلانی را حس می کنند.همچنین ممکن است یک قسمت از پا درد داشته باشد و قسمت دیگر آن بی حس باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
سیاتیک خفیف معمولاً و با گذشت زمان از بین خواهد رفت.درصورتی که علائم بیشتر از ۱ هفته طول کشیدند و به تدریج تشدید شده اند و همچنین در صورت وقوع موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد ناگهانی و شدید در کمر یا پا و وجود بی حسی و ضعف عضلانی در پاها
- این درد به دلیل آسیب دیدگی شدید مانند تصادف هنگام رانندگی ایجاد شده باشد
- مشکل کنترل روده یا مثانه
علل بیماری
درد سیاتیک معمولاً هنگامی اتفاق می افتد که عصب سیاتیک توسط فتق دیسک در ستون فقرات یا رشد بیش از حد استخوان(خار استخوان) در مهره ها، تحت فشار قرار گرفته است.این عصب به ندرت توسط تومور فشرده می شود یا به دلیل وجود بیماری مانند دیابت، آسیب می بیند.
عوامل خطرساز(ریسک فاکتورها)
عوامل خطرساز برای سیاتیک عبارتند از:
سن.تغییرات مربوط به سن در ستون فقرات مانند فتق دیسک و خار استخوان، شایع ترین دلایل سیاتیک هستند.
چاقی.با افزایش فشار بر روی ستون فقرات، وزن اضافی بدن می تواند در تغییرات ستون فقرات که باعث تحریک سیاتیک می شوند، نقش داشته باشد.
شغل.شغلی که شما را مجبور به نشستن طولانی مدت، حمل بارهای سنگین یا رانندگی با یک وسیله نقلیه موتوری برای مدت طولانی می کند ممکن است در سیاتیک نقش داشته باشد ، اما هیچ مدرک قطعی در این مورد وجود ندارد.
نشستن طولانی مدت. افرادی که به مدت طولانی می نشینند یا سبک زندگی کم تحرک دارند ، بیشتر از افراد فعال دچار سیاتیک می شوند
دیابت. این بیماری که بر نحوه استفاده از قند خون در بدن تأثیر می گذارد ، خطر ایجاد سیاتیک را افزایش خواهد داد.
عوارض بیماری
اگرچه بیشتر افراد به طور کامل پس از ابتلا به سیاتیک بهبود می یابند ، اما اغلب اوقات بدون درمان ، سیاتیک می تواند باعث آسیب دائمی عصب شود. در صورت مشاهده موارد زیر ، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- از دست دادن حس در پای آسیب دیده
- ضعف در پای آسیب دیده
- از بین رفتن عملکرد روده یا مثانه
پیشگیری از بروز بیماری
پیشگیری از بروز سیاتیک همیشه امکان پذیر نیست و ممکن است این بیماری عود کند. موارد زیر می تواند در محافظت از کمر نقش اساسی داشته باشد:
تمرین کردن منظم. برای قوی نگه داشتن کمر ، توجه ویژه ای به عضلات اصلی - عضلات شکم و کمر که برای قرارگیری در حالت مناسب بسیار حائز اهمیت هستند، داشته باشید. از پزشک خود بخواهید تمرینات ورزشی خاصی را معرفی کند.
هنگام نشستن حالت بدنی مناسبی داشته باشید. یک صندلی با پشتیبانی مناسب از کمر ، بازوها و پایه چرخان انتخاب کنید. در نظر بگیرید که بالش یا حوله رول شده را در قسمت کوچک پشت خود قرار دهید تا منحنی طبیعی آن حفظ شود. زانوها و پهلوها را سطح خود نگه دارید.
از توانایی های بدنتان به خوبی استفاده کنید. اگر مدت طولانی ایستاده اید ، هر از چندگاهی یک پا را روی چهارپایه یا جعبه کوچک قرار دهید. وقتی جسمی سنگین را بلند می کنید ، بگذارید اندام تحتانی شما کار را انجام دهد. مستقیم به بالا و پایین حرکت کنید. پشت خود را صاف نگه دارید و فقط از زانو خم شوید. بار را نزدیک به بدن خود نگه دارید. از بلند کردن و چرخاندت همزمان خودداری کنید. اگر جسمی سنگین است ، یک بالابر پیدا کنید.
تشخیص
در طول معاینه فیزیکی ، پزشک ممکن است قدرت عضلات و رفلکس های فرد را بررسی کند. به عنوان مثال ، ممکن است از شما خواسته شود که روی انگشتان پا یا پاشنه خود راه بروید ، از حالت چمباتمه بلند شوید و در حالی که به پشت دراز می کشید ، پاهای خود را یکی یکی بلند کنید. درد ناشی از سیاتیک معمولاً در طی این فعالیتها بدتر خواهد شد.
تصویربرداری
بسیاری از افراد دیسک یا خار استخوان دارند که در اشعه ایکس و سایر آزمایش های تصویربرداری ظاهر می شوند اما هیچ علامتی ندارند. بنابراین پزشکان معمولاً انجام این آزمایش ها را توصیه نمی کنند مگر اینکه درد شما شدید باشد یا در عرض چند هفته بهبود نیابد.
رادیوگرافی. با رادیوگرافی و کمک اشعه ایکس می توان از ستون فقرات که ممکن است رشد بیش از حد استخوان (خار استخوان) داشته باشد و بر روی یک عصب فشار وارد کند، عکس برداری کرد.
MRI. در این روش از آهنربای قدرتمند و امواج رادیویی برای تولید تصاویر مقطعی از پشت، استفاده می شود.ام آر آی می تواند تصاویری از استخوان و بافت های نرم مانند فتق دیسک تولید کند. در طول آزمایش ، شما روی میزی دراز می کشید که به داخل دستگاه ام آر آی حرکت می کند.
CT اسکن. هنگامی که از CT اسکن برای تصویربرداری از ستون فقرات استفاده می شود ، ممکن است قبل از عکس برداری با اشعه ایکس ، یک ماده حاجب به کانال نخاع تزریق شود - روشی که میلوگرام CT نامیده می شود. سپس این رنگ در اطراف نخاع و اعصاب نخاعی به گردش در می آید و در نتیجه اسکن به رنگ سفید دیده می شود.
الکترومیوگرافی. در این آزمایش تکانه های الکتریکی تولید شده توسط اعصاب و پاسخ های عضلات نسبت به آنها را اندازه گیری می کنند. این آزمایش می تواند فشرده شدن عصب ناشی از فتق دیسک یا باریک شدن کانال نخاع (تنگی نخاع) را تأیید کند.
درمان
در صورتی که با انجام اقدامات خود مراقبتی بهبودی حاصل نشد ، پزشک برخی از روشهای درمانی زیر را توصیه خواهد کرد:
داروها
انواع داروهایی که ممکن است برای درد سیاتیک تجویز شوند عبارتند از:
- ضد التهاب ها
- شل کننده های عضلانی
- مسکن های افیونی
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- داروهای ضد تشنج
فیزیوتراپی
پس از بهبود پیدا کردن درد شدید ، پزشک یا یک فیزیوتراپیست می تواند یک برنامه توان بخشی برای جلوگیری از آسیب های بعدی طراحی کند. این برنامه معمولاً شامل تمریناتی برای اصلاح وضعیت بدن ، تقویت عضلات پشتی و بهبود انعطاف پذیری می باشد.
تزریق استروئید
در بعضی موارد ، پزشک ممکن است تزریق داروی کورتیکواستروئید را در اطراف ریشه عصب آسیب دیده توصیه کند. کورتیکواستروئیدها با سرکوب التهاب در اطراف عصب تحریک شده ، به کاهش درد کمک می کنند. اثرات آن معمولاً در طی چند ماه از بین می رود. تعداد تزریقات استروئیدی که می توانید انجام دهید محدود است زیرا خطر عوارض جانبی جدی هنگام تزریق به شدت افزایش می یابد.
عمل جراحی
این گزینه معمولاً مختص مواردی است که عصب فشرده شده باعث ضعف قابل توجه ، از دست دادن کنترل روده یا مثانه یا درد شدید شود که با استفاده از سایر روشهای درمانی نیز بهبود پیدا نمی کنند و بدتر نیز می شوند. جراحان می توانند خار استخوان یا بخشی از دیسک فتق را که بر روی عصب فشرده فشار می آورد ، بردارند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
سیاتیک در بیشتر افراد به اقدامات خودمراقبتی پاسخ می دهد. اگرچه حدود یک روز استراحت باعث تسکین می شود ، اما بی تحرکی طولانی مدت علائم و نشانه ها را بدتر می کند.
سایر درمان های مراقبت از خود که ممکن است به شما کمک کنند عبارتند از:
کمپرس های سرد. در ابتدا چندین بار در روز یک کمپرس سرد را روی ناحیه دردناک، قرار دهید.از کیسه یخ یا بسته نخود فرنگی منجمد که در حوله تمیز بسته بندی شده استفاده کنید.
کمپرس های گرم .پس از دو تا سه روز ، در نواحی آسیب دیده، کمپرس گرم قرار دهید. می توانید از چراغ حرارتی یا پد گرمایشی نیز استفاده کنید. اگر همچنان درد دارید، کمپرس های گرم و سرد را متناوب امتحان کنید.
ورزش های کششی. ورزش های کششی برای کمر کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید و به کاهش فشرده سازی ریشه عصب نیز کمک می کند. در هنگام انجام حرکات کششی از تکان خوردن یا چرخیدن خودداری کنید و سعی کنید کشش را حداقل به مدت 30 ثانیه حفظ کنید.
داروهای بدون نسخه. مسکن ها مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم گاهی برای درد سیاتیک مفید هستند.
درمان های جایگزین
روش های درمانی جایگزین که معمولاً برای کمردرد استفاده می شوند عبارتند از:
طب سوزنی. در طب سوزنی ، پزشک سوزن های نازک و مخصوص را در نقاط خاص بدن وارد پوست می کند. برخی مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی می تواند به کمردرد کمک کند ، در حالی که به عقیده برخی دیگر هیچ فایده ای ندارد. اگر تصمیم دارید طب سوزنی را امتحان کنید ، پزشکی را انتخاب کنید که مطمئن باشید به شکل صحیح آموزش دیده است.
کایروپراکتیک( فن ماساژ و جا به جا کردن ستون فقرات). از روشهای متخصصان تراپی درمانی است كه برای درمان محدودیت تحرك نخاعی استفاده می كنند. هدف این روش حرکت مجدد ستون فقرات و در نتیجه بهبود عملکرد و کاهش درد است. جا به جا کردن ستون فقرات به اندازه درمان های استاندارد کمردرد موثر و بی خطر است ، اما ممکن است برای درد ناشی از اشعه مناسب نباشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
همه افراد مبتلا به سیاتیک، به مراقبت های پزشکی نیاز ندارند.در صورتی که علائمتان شدید است یا بیش از یک ماه است که ادامه دارد ، به پزشک خود مراجعه نمایید.
آنچه می توانید انجام دهید
تمامی علائم و زمان شروع آنها را یادداشت کنید .
اطلاعات پزشکی و کلیدی خود مانند نام همه بیماری هایی که به آنها مبتلا هستید و نام داروها ، ویتامینها یا مکمل های مصرفی را یادداشت نمایید.
به حوادث یا جراحات اخیر که ممکن است به کمرتان آسیب برساند توجه کنید.
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. شخصی که شما را همراهی می کند می تواند به شما کمک کند آنچه را که پزشک به شما گفته است به خاطر بسپارید.
سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید.
برخی از سوالات اساسی که باید در رابطه با کمردرد از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
به احتمال زیاد علت کمردرد من چیست؟
آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
آیا به آزمایش های تشخیصی نیاز دارم؟
چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
اگر دارویی را توصیه می کنید ، عوارض جانبی احتمالی چیست؟
برای چه مدت نیاز به مصرف دارو دارم؟
آیا من نیاز به جراحی دارم؟ به چه دلیل؟
آیا محدودیت هایی وجود دارد که لازم باشد آنها را رعایت کنم؟
چه اقدامات خود مراقبتی را باید انجام دهم؟
برای جلوگیری از عود مجدد علائم چه کاری می توانم انجام دهم؟
علاوه بر این سوالات ، در پرسیدن هرگونه سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی از سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
آیا بی حسی یا ضعف در پاها دارید؟
آیا برخی از بیماری ها یا فعالیت ها، درد شما را بهتر یا بدتر می کند؟
درد شما چقدر محدود کننده است؟
آیا کارهای بدنی سنگینی انجام می دهید؟
آیا به طور منظم ورزش می کنید؟ چه نوع ورزشی؟
چه روش های درمانی یا اقدامات مراقبت از خود را امتحان کرده اید؟ آیا کمکی کرده است؟