نگاه کلی
دررفتگی آسیب دیدگی در مفصل است - محلی که دو یا چند استخوان به هم می پیوندند - که در آن انتهای استخوان ها از موقعیت طبیعی خود خارج می شوند. این آسیب دردناک مفصل را به طور موقت تغییر شکل داده و بی حرکت می کند.
دررفتگی بیشتر در شانه ها و انگشتان دیده می شود اما جاهای دیگر شامل آرنج، زانو و باسن می بوشد. اگر مشکوک به دررفتگی هستید، سریع به پزشک مراجعه کنید تا پزشک آن را جا بیاندازد.
در صورت درمان صحیح، بیشتر دررفتگی ها پس از چند هفته استراحت و توانبخشی به عملکرد طبیعی خود برمی گردند. با این حال، برخی از مفاصل، مانند شانه، ممکن است خطر دررفتگی مکرر را افزایش دهند.
علائم
مفصل دررفته می تواند علائم زیر را داشته باشد :
- به وضوح تغییر شکل داده یا از جای خود خارج شود
- متورم یا بی رنگ شود
- به شدت دردناک شود
- عدم تحرک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تشخیص شکستگی استخوان از دررفتگی استخوان ممکن است دشوار باشد. برای هر دو نوع آسیب، فوراً باید به پزشک مراجعه کرد. در صورت امکان، در حالی که منتظر نوبت هستید، روی محل آسیب دیده یخ قرار دهید و آن را بی حرکت نگه دارید.
علل بیماری
دررفتگی می تواند در ورزش های برخوردی، مانند فوتبال و هاکی و در ورزش هایی که زمین خوردن معمول است، مانند اسکی، ژیمناستیک و والیبال رخ دهد. بسکتبالیست ها و بازیکنان فوتبال معمولاً با ضربه تصادفی توپ، زمین یا بازیکن دیگر مفاصل انگشتان و دستان خود را از بین ببرند.
ضربه شدید به مفصل در هنگام تصادف وسایل نقلیه موتوری و فرود آمدن روی بازو هنگام سقوط از دیگر دلایل شایع می باشد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتور ها)
عوامل خطرساز برای دررفتگی مفصل عبارتند از:
حساسیت به سقوط. اگر فرد از بازو برای مهار ضربه استفاده کند یا روی یک قسمت از بدن مانند مفصل ران یا شانه خود فرود بیاید، احتمال دررفتگی مفصل افزایش می یابد.
وراثت. برخی از افراد با رباط هایی متولد می شوند که نسبت به افراد دیگر آزادتر و بیشتر مستعد آسیب هستند.
فعالیت های ورزشی. در رفتگی های زیادی هنگام ورزشهای پرتحرک یا برخوردی مانند ژیمناستیک، کشتی، بسکتبال و فوتبال رخ می دهد.
تصادفات وسایل نقلیه موتوری. تصادف ها شایعترین علت دررفتگی مفصل ران می باشند، خصوصاً برای افرادی که کمربند ایمنی نمی بندند.
عوارض بیماری
عوارض دررفتگی مفصل می تواند شامل موارد زیر باشد:
پارگی عضلات، رباط ها و تاندون ها که مفصل آسیب دیده را تقویت می کنند
آسیب عصب یا رگ های خونی در مفصل یا اطراف آن
در صورت دررفتگی شدید یا دررفتگی مکرر، فرد مستعد آسیب دیدگی مجدد می باشد
با افزایش سن، آرتروز در مفصل آسیب دیده ایجاد می شود
کشش یا پارگی رباط ها یا تاندون هایی که از مفصل آسیب دیده حمایت می کنند و یا به اعصاب یا رگ های خونی اطراف مفصل آسیب می رسانند، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم این بافت ها باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
برای کمک به جلوگیری از دررفتگی عوامل زیر موثر هستند:
برای جلوگیری از سقوط، اقدامات احتیاطی را انجام دهید. چشمان خود را به طور منظم بررسی کنید. از پزشک یا پزشک داروخانه بپرسید که دارویی که مصرف می کنید ممکن است باعث سرگیجه شما شود یا خیر. مطمئن باشید که خانه شما از نور خوبی برخوردار است و خطرات احتمالی را از مناطقی که پیاده روی می کنید برطرف کنید.
هنگام ورزش های برخوردی از تجهیزات محافظتی استفاده کنید.
تشخیص
علاوه بر معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است موارد زیر را نیز تجویز کند :
اسکن ساده. از اسکن برای تأیید دررفتگی استفاده می شود.همچنین ممکن است نیاز به بررسی شکستگی استخوان یا آسیب دیگری باشد.
ام آر آی. می تواند به پزشک کمک کند تا آسیب ساختارهای بافت نرم اطراف مفصل دررفته را بررسی کند.
درمان
درمان دررفتگی به محل و شدت آسیب بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جا انداختن. پزشک ممکن است حرکت های ملایمی را برای کمک به بازگشت استخوان ها در وضعیت خود انجام دهد. بسته به میزان درد و تورم، ممکن است قبل از این کار فرد به بی حس کننده موضعی یا حتی بیهوشی عمومی نیاز داشته باشد.
عدم تحرک. بعد از اینکه استخوان ها دوباره به وضعیت خود رسیدند، ممکن است پزشک چندین هفته مفصل را با آتل یا اسلینگ بی حرکت کند. مدت استفاده از آتل یا اسلینگ به مفصل درگیر و میزان آسیب به اعصاب، رگهای خونی و بافت های پشتیبانی کننده بستگی دارد.
عمل جراحی. اگر پزشک نتواند استخوان را جا بیاندازد یا عروق خونی، اعصاب و رباط ها آسیب دیده باشند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. در صورت دررفتگی مکرر به خصوص در شانه، ممکن است جراحی نیز لازم باشد.
توانبخشی. پس از برداشته شدن آتل یا اسلینگ، یک برنامه توانبخشی تدریجی شروع می شود که برای بازگرداندن دامنه حرکت و قدرت مفصل طراحی شده است.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای کمک به کاهش درد و تسریع بهبودی پس از درمان، این مراحل را امتحان کنید:
به مفصل دررفته خود استراحت دهید. عملی که باعث آسیب دیدگی شما شده است را تکرار نکنید و سعی کنید از حرکات دردناک جلوگیری کنید.
کمپرس سرد و گرم قرار دهید. قرار دادن یخ روی مفصل آسیب دیده به کاهش التهاب و درد کمک می کند. هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه از یک بسته سرد استفاده کنید. برای یکی دو روز اول سعی کنید این کار را هر چند ساعت یک بار در طول روز انجام دهید. بعد از دو یا سه روز، وقتی درد و التهاب بهبود یافت، بسته های گرم ممکن است به شل شدن عضلات سفت و دردناک کمک کند. استفاده از کمپرس گرم را به 20 دقیقه محدود کنید.
مسکن مصرف کنید. داروهای بدون نسخه، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن (الو) یا استامینوفن (تایلنول) می توانند به تسکین درد کمک کنند.
دامنه حرکت را در مفصل خود حفظ کنید. بعد از یکی دو روز، برخی تمرینات نرم را طبق دستور پزشک یا فیزیوتراپ انجام دهید تا به حفظ دامنه حرکت در مفصل آسیب دیده کمک کند. کم تحرکی می تواند باعث سفتی مفاصل شود.