نگاه کلی
دوربینی (هایپروپیا) عارضه بینایی رایجی است که طی آن اجسام در فاصله دور به وضوح اما در فاصله نزدیکتر تار دیده می شوند.
درجه و شدت دوربینی بر روی توانایی تمرکز اثر می گذارد. افراد مبتلا به دوربینی شدید، فقط قادر به دیدن اشیایی اند که در فاصله خیلی زیادی از آنها قرار گرفته اند ولی آن هایی که دوربینی خفیف تری دارند اشیا نزدیک تر را نیز تا حدی می بینند.
معمولاً دوربینی عارضه ای مادرزادی بوده و در خانواده ها به شکل ارثی منتقل می شود، و به راحتی توسط عینک ها و لنزهای طبی قابل اصلاح می باشد. جراحی نیز راه درمانی دیگری برای بهبودی این عارضه است.
علائم
دوربینی ممکن است که با علائم زیر همراه باشد:
• اجسام در فاصله نزدیک، تار دیده می شوند
• برای واضح دیدن می بایست چشم ها را نیمه باز نگه داشت
• خستگی چشم ها (سوزش چشم و درد ناحیه اطراف آن)
• ناراحتی چشم ها و سر درد، پس از انجام فعالیت هایی مانند مطالعه، نوشتن، کار با کامپیوتر یا نقاشی، برای مدت طولانی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر درجه و شدت دوربینی چشم ها به حدی رسیده که مانع از انجام درست وظایف شده و یا مانع از لذت بردن از فعالیت ها می شود، باید به چشم پزشک مراجعه کرد. پزشک درجه دوربینی چشم ها را تعیین کرده و راهکارهایی را برای اصلاح وضعیت بینایی ارائه می دهد.
از آنجا که همیشه به آسانی به مشکلات بینایی پی برده نمی شود، انجمن چشم پزشکی آمریکا توصیه می کند تا فواصل زمانی معاینه چشم ها به صورت ذیل باشد:
بزرگسالان
اگر فرد در معرض خطر ابتلا به بعضی از بیماری های چشمی مثل آب سیاه (گلوکوما) باشد، باید با آغاز 40 سالگی، هر یک یا دو سال یکبار تحت معاینه دقیق چشم ها قرار گیرد.
در صورتی که از عینک یا لنز استفاده نمی کنید، هیچ علامتی نیز از بیماری های چشمی نداشته و در خطر کمی برای ابتلا به بیماری های پیش رونده چشم مانند آب سیاه می باشید، طبق فواصل زمانی زیر برای معاینه چشم اقدام کنید:
• یک معاینه اولیه در ۴۰ سالگی
• هر دو یا ۴ سال یک بار بین سنین ۴۰ تا ۵۴ سال
• هر یک یا سه سال یک بار بین سنین ۵۵ تا ۶۴ سال
• هر یک یا دو سال یک بار از شروع سن ۶۵ سال
در موارد استفاده از لنز یا عینک یا ابتلا به بیماری هایی که روی سلامت چشم ها اثر می گذارند (مانند دیابت)، چشم ها باید در فواصل منظمی که پزشک دستور می دهد تحت معاینه قرار گیرند. اگر متوجه تغییراتی در بینایی خود شدید، در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کنید. تاری دید می تواند نشان دهنده ی لزوم تغییر تجویز یا بروز مشکل دیگری باشد.
کودکان و نوجوانان
کودکان باید در سنین و فواصل زمانی زیر توسط یک متخصص اطفال، یک چشم پزشک یا یک بینایی سنج (اپتومتریست) برای غربالگری بیماری های چشمی و انجام تست های بینایی معاینه شوند:
• ۶ ماهگی
• ۳ سالگی
• قبل از کلاس اول و هر دو سال یک بار در دوران مدرسه، در طی معاینات دوران کودکی یا معاینات و غربالگری هایی که در مدرسه انجام می شود.
علل بیماری
دو قسمت از چشم، بازتاب نور از اجسام را متمرکز می کنند.
• قرنیه. سطح شفاف و گنبدی شکلی در جلوی چشم می باشد.
• عدسی. ساختاری شفاف به شکل و اندازه ای شبیه به اسمارتیز دارد.
در ساختار طبیعی چشم، هر یک از این عناصر کانونی، مانند مرمر انحنایی کاملا صیقلی دارند. انحنای قرنیه یا عدسی، باعث انکسار (شکست) یکسان تمامی نورهای وارد شده به داخل چشم شده و تصویری در پشت چشم و دقیقاً بر روی شبکیه ایجاد می کند.
یکی از عیوب انکساری
اگر سطح قرنیه یا عدسی صیقلی نبوده و انحنای یکسانی نداشته باشد، پرتوهای نور به درستی شکسته نمی شوند و در نتیجه عیوب انکساری به وجود می آید.
دوربینی زمانی ایجاد می شود که قطر کرة چشم کمتر از حد طبیعی و یا انحنای قرنیه کمتر از حد معمول باشد. دوربینی دقیقاً برعکس نزدیک بینی است.
سایر عیوب انکساری
علاوه بر دوربینی، سایر عیوب انکساری عبارتند از:
• نزدیک بینی(میوپیا). در نزدیک بینی قطر کرة چشم بزرگتر از حد طبیعی و یا انحنای قرنیه بیش از اندازه می باشد. در این حالت، نور به جای تمرکز بر روی شبکیه، در جلوی آن متمرکز می شود و در نتیجه اجسام دور تار دیده می شوند.
• آستیگماتیسم. در آستیگماتیسم انحنای سطوح قرنیه یا عدسی همسان نبوده و قسمتی از آن انحنای بیشتر یا کمتری دارد. در آستیگماتیسم درمان نشده، تاری دید ایجاد می شود.
عوارض بیماری
دوربینی می تواند با مشکلات زیادی همراه شود از جمله:
• انحراف چشمی. دوربینی در برخی کودکان می تواند باعث انحراف چشم ها نیز بشود. عینک های مخصوص اصلاح دوربینی می توانند این مشکل را نیز حل کنند.
• کاهش کیفیت زندگی. عدم اصلاح دوربینی باعث می شود تا افراد نتوانند کارهای خود را آن گونه که مایل هستند انجام دهند. به علاوه محدودیت بینایی لذت انجام فعالیت های روزمره را کاهش می دهد.
• خستگی چشم ها. دوربینی می تواند باعث شود تا فرد برای دیدن اشیا چشم های خود را نیمه باز نگه دارد که همین امر موجب خستگی چشم و سردرد می شود
• به خطر افتادن امنیت فردی. اختلالات درمان نشده بینایی می تواند امنیت خود و دیگران را به خطر بیاندازد. این موضوع حین رانندگی یا کار با ابزار آلات سنگین یا خطرناک بسیار جدی می شود.
• بار مالی. هزینه بیماری مزمنی مثل دوربینی به هزینه های لنزهای اصلاحی، معاینات چشمی ودرمان های پزشکی اضافه می شود.
تشخیص
با معاینه دقیق چشم که به صورت ارزیابی نحوه شکست نور و سلامت کلی چشم می باشد، می توان دوربینی را تشخیص داد.
در ارزیابی نحوه شکست نور، مشکلات بینایی مثل نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم یا پیرچشمی را مشخص می شود. چشم پزشک از ابزار و وسایل مختلفی استفاده کرده و برای بررسی قدرت بینایی در نزدیک و دور از بیمار می خواهد تا به عدسی های مختلفی نگاه کند.
چشم پزشک به منظور گشاد شدن مردمک چشم درون آن قطره ای می ریزد تا بتواند چشم ها را معاینه کند. این کار باعث می شود تا برای چند ساعت پس از معاینه حساسیت چشم ها به نور افزایش یابد. اتساع مردمک چشم، چشم پزشک را قادر می سازد تا ابعاد وسیع تری از درون چشم را دیده و ارزیابی کند.
درمان
هدف از درمان دوربینی متمرکز ساختن نور بر روی شبکیه از طریق استفاده از لنز ها یا عدسی های اصلاح کننده یا جراحی های انکساری می باشد.
تجویز لنز یا عینک
از آن جا که عدسی چشم در جوانی به اندازه ای انعطاف پذیر است که بتواند این عارضه را جبران کند، به همین دلیل ضرورتی ندارد که همه نوجوانان تحت درمان قرار گیرند. بسته به درجه و شدت دوربینی ممکن است برای اصلاح بینایی به لنز یا عینک نیاز باشد. این ضرورت به خصوص همزمان با افزایش سن و کمتر شدن توان انعطاف عدسی های داخل چشم احساس می شود.
عدسی های طبی با تأثیر متقابل بر روی کاهش انحنای قرنیه و یا کم شدن قطر کره چشم می توانند دوربینی را اصلاح کنند. انواع عدسی هایی که توسط پزشک تجویز می شوند عبارتند از:
• عینک های طبی. این روشی کاملاً ایمن و ساده برای تقویت ضعف های بینایی ناشی از دوربینی می باشد. عینک ها در انواع بسیار وسیعی وجود دارند و شامل عینک های ساده، دو کانونی، سه کانونی و تدریجی چند کانونی می باشند.
• لنز های طبی. این لنزها دقیقا بر روی چشم قرار می گیرند و در طرح ها و جنس های گوناگونی مانند نرم، سخت، کروی نفوذپذیر به گاز، توریک، چند کانونی ومونوویژن (تک چشم) در دسترس می باشند. چشم پزشک مزایا و معایب این لنزها و همچنین این که کدام یک از آنها مناسب تر است را برای بیمار توضیح خواهد داد.
جراحی های انکساری
اگرچه بیشتر این جراحی ها برای درمان نزدیک بینی استفاده می شوند اما قابلیت درمان موارد خفیف تا متوسط دوربینی را نیز دارند. جراحی با تغییر انحنای قرنیه، دوربینی را درمان می کند. انواع روش های جراحی های انکساری عبارتند از:
• جراحی لیزر در ضخامت قرنیه چشم (لیزیک). در این روش، جراح لایه ای داخل قرنیه شکل داده و سپس با استفاده از لیزر انحنای قرنیه را تنظیم می کند تا دوربینی را اصلاح کند. بهبودی پس از لیزیک معمولا بسیار سریع تر از سایر جراحی های قرنیه اتفاق افتاده و ناراحتی کمتری نیز ایجاد می کند.
• جراحی لیزر در قرنیه برداری(کراتکتومی)لایه ساپ اپیتلیال(لازک). جراح یک سوراخ بسیار نازک لولایی شکل در پوشش بیرونی و محافظ(اپیتلیوم)قرنیه ایجاد می کند.او از لیزر برای تغییرشکل دادن لایه بیرونی قرنیه و تغییر در انحنای آن استفاده می کند و سپس اپیتلیوم را به حالت اولیه اش بازمی گرداند
• کراتکتومی(قرنیه برداری) نوری. این روش شبیه به لازک است،تنها تفاوت در این است که در این روش جراح لایه اپیتلیوم را بطور کامل برمی دارد سپس از لیزر برای تغییرشکل دادن قرنیه استفاده می کند.جراح اپیتلیوم را به حالت اول برنمی گرداند بلکه خود اپیتلیوم به طور طبیعی به گونه ای که با شکل جدید قرنیه سازگاری داشته باشد، دوباره رشد خواهد کرد.درباره عوارض جانبی احتمالی که ممکن است پس از عمل های جراحی پیش بیاید با پزشک صحبت کنید.
سبک زندگی و درمان های خانگی
از بروز دوربینی نمی توان جلوگیری کرد، ولی با توجه به موارد زیر می توان از چشم ها و بینایی محافظت کرد:
• معاینه منظم چشم ها. حتی اگر بینایی خوبی هم دارید، به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کنید.
• کنترل بیماری های مزمن. عدم کنترل و درمان بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون بالا می تواند بر روی بینایی اثر منفی بگذارد.
• محافظت از چشم ها در برابر نور خورشید. از عینک های آفتابی که مانع ورود اشعه ماوراءبنفش به چشمان می شوند استفاده کنید.
• مراقبت در مقابل آسیب به چشم ها. از عینک های محافظ چشم زمانی که مشغول انجام فعالیت هایی مانند ورزش، چمن زنی، نقاشی یا سایر فعالیت هایی که دود های سمی تولید می کنند، هستید استفاده کنید.
• خوردن غذا های سالم. سعی کنید که ازسبزیجات و میوه ها به مقدار خیلی زیادی استفاده کنید.همچنین ماهی را در رژیم غذاییتان جای بدهید زیرا ماهی به دلیل داشتن امگا۳ واسید های چرب برای بینایی مفید است خصوصا ماهی تن یا سالمون.
• نکشیدن سیگار. کشیدن سیگارعلاوه بر اینکه برای سایر قسمت های بدن مضراست،تاثیرات منفی و مخرب زیادی برروی بینایی نیز دارد.
• استفاده کردن از لنزهای طبی مناسب. لنزهای مناسب، بینایی تان را بهبود می بخشند و معاینه منظم چشم این اطمینان را ایجاد می کند که لنز تجویز شده مناسب چشم هایتان بوده است .
• استفاده کردن از نور مناسب. برای بهتر دیدن ، چراغ های بیشتری را روشن کنید یا شدت نور را افزایش دهید.
• جلوگیری از خستگی چشم. از فاصله دور به رایانه نگاه کنید یا در فعالیت هایی مانند مطالعه هر ۲۰دقیقه به مدت ۲۰ثانیه از کتاب ۲۰ فوت(۶متر) فاصله بگیرید.
اگرهریک از علائم زیر را دیدید سریعا به پزشک مراجعه کنید:از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم که می تواند همراه با درد باشد یا نباشد، تاری ناگهانی چشم،دوبینی،دیدن تشعشعات و نقطه های سیاه و هاله هایی اطراف چراغ ها . این موارد نشان دهنده مشکلات سلامتی و عارضه های بینایی هستند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
۳نوع متخصص برای بیماری های چشمی وجود دارد:
• چشم پزشک. یک چشم پزشک، متخصص چشم با مدرک دکترای پزشکی است.چشم پزشکان آموزش دیده اند تا چشم را بطور کامل معاینه کنند،لنزهای طبی مناسب هر شخص را تجویز کنند،عارضه های رایج و پیچیده چشمی را تشخیص بدهند و سپس آنها را درمان کنند و در صورت نیازعمل های جراحی را انجام دهد.
• بینایی سنج . یک بینایی سنج مدرک دکترای بینایی سنجی دارد.بینایی سنج ها آموزش دیده اند تا چشم را بطور کامل معاینه کنند،لنزهای طبی مناسب هر شخص را تجویز کنند و عارضه ها و بیماری های رایج چشمی را تشخیص بدهدند و سپس آنها را درمان کنند.
• عینک ساز. یک عینک ساز متخصصی هست که به مراجعه کنندگان کمک می کند تا با توجه به نسخه تجویز شده توسط چشم پزشک یا بینایی سنج،لنز یا عینک مناسب چشمشان را انتخاب کنند.بعضی از ایالت ها مجوزهای لازم را به عینک سازها می دهند اما آنها برای تشخیص و درمان بیماری های چشمی آموزش ندیده اند.
در ادامه اطلاعاتی آورده شده که به آماده شدن برای ملاقات با پزشک کمک می کند. آنچه می توانید انجام دهید.
• اگر در گذشته از عینک های طبی استفاده می کردید، ههنگام مراجعه به پزشک آنها را همراه با خود ببرید. زیرا پزشک دستگاهی دارد که با کمک آن می تواند نوع عینک را تشخیص دهد.اگر از لنز استفاده می کنید هنگام مراجعه به پزشک جعبه خالی آنرا همراه با خود ببرید.
• درباره علائمتان با پزشک صحبت کنید. مثلا مشکلاتی که در هنگام مطالعه یا هنگام رانندگی در شب دارید و به او بگویید که این مشکلات دقیقا از چه زمانی شروع شدند.
• یک لیست از تمامی داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید (همراه با دزشان) را بنویسید.
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید .
• برای دوربینی این سوالات عبارتند از:
• چه زمانی نیاز به استفاده از لنزهای طبی دارم؟
• فوائد و ضررهای استفاده از عینک چیست؟
• فوائد و ضررهای استفاده از لنز چیست؟
• هر چند وقت به چند وقت نیاز به معاینه دارم؟
• آیا درمان های دائمی تر مانند جراحی گزینه مناسبی برای من هست؟
• آیا بروشور یا سایر مطالب چاب شده ای هست که بتوانم از آنها استفاده کنم؟
• چه وبسایتی را معرفی می کنید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
احتمالا پزشک سوالات زیر را از شما می پرسد:
• شدت علائم شما در چه حد است؟
• زمانی که برای دیدن اشیا چشم هایتان را نیمه باز نگه می دارید و یا اشیا را دور یا نزدیک می کنید، این احساس را دارید که بهتر می توانید آنها را ببینید؟
• آیا سایراعضای خانوادتان از لنزهای طبی استفاده می کنند؟و آیا اطلاع دارید که مشکلات بینایی آنها از چه زمانی شروع شدند؟
• از چه زمانی شروع به استفاده از لنز یا عینک کردید؟
• آیا مشکلات سلامتی جدی مانند دیابت دارید؟
• آیا اخیرا از دارو،مکمل یا گیاهان دارویی استفاده کرده اید؟