نگاه کلی
روزئولا یک عفونت خفیف است که معمولاً در کودکان و در سن ۲ سالگی رخ می دهد.این بیماری گاهی اوقات بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.روزئولا یک بیماری بسیار رایج است و بیشتر کودکان در دوران مهد کودک به آن مبتلا می شوند.
دو سویه رایج از ویروس های هرپس باعث ایجاد بیماری روزئولا می شوند.این بیماری باعث ایجاد تب و راش (بثورات پوستی) می شود.
این بیماری دربرخی از کودکان به قدری خفیف است که هیچ گونه علامت و نشانه ای در آنها ظاهر نمی شود اما برخی دیگر از آنها بیماری سرشار از علائم و نشانه ها را تجربه خواهند کرد.
روزئولا معمولاً بیماری خطرناکی نیست اما به ندرت باعث ایجاد تب های بسیار شدید خواهد شد. روش های درمانی روزئولا عبارتند از: استراحت کردن، مصرف مایعات و داروها برای کاهش تب.
علائم
در صورت قرارگرفتن فرزندتان در کنار فردی مبتلا به روزئولا پس از یک الی دو هفته علائم و نشانه های بیماری در کودک تان نیز ظاهر خواهد شد اما در صورت ظاهر نشدن هیچ گونه علامت و نشانه ای، امکان دارد که کودک به یک روزئولا بسیار خفیف مبتلا شده باشد.
علائم و نشانه های روزئولا عبارتند از:
تب. روزئولا معمولاً با یک تب بالا و ناگهانی-اغلب بالاتر از ۱۰۳ درجه فارنهاست(۳۹.۴ درجه سانتیگراد) شروع می شود.همچنین برخی از کودکان علائم دیگری مانند گلو درد، آبریزش بینی، سرفه همراه با تب و تورم در گره های انفاوی همراه با تب را نیز تجربه خواهند کرد.این تب معمولاً ۳ تا ۵ روز به طول می انجامد.
راش. در اکثر اوقات(اما نه همیشه) به محض فروکش کردن تب، راش ظاهر می شود.راش از تعداد زیادی نقطه ها و لکه های صورتی رنگ، تشکیل شده است. این نقاط به تدریج پهن و برخی از آنان نیز برجسته می شوند.در اطراف برخی از این نقاط حلقه های سفید رنگی ایجاد می شود.راش ها معمولاً از قفسه سینه، ناحیه پشت و شکمی شروع می شوند و به گردن و بازوها سرایت می کنند و همچنین گاهی اوقات صورت و پاها را نیز درگیر می کنند. راش باعث ایجاد احساس خارش و ناراحتی خواهد شد و چندین ساعت تا چندین روز طول می کشد تا بطور کامل محو شوند.
سایر علائم و نشانه های روزئولا عبارتند از:
تحریک پذیری در نوزادان و کودکان
اسهال خفیف
کاهش اشتها
تورم در پلک ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بالا بودن تب در کودک، تشنج ایجاد می شود.البته خطر ایجاد تشنج در هنگام تب کردن کودک از بین می رود.اگر فرزندتان بدون دلیل خاصی دچار تشنج شد، به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
تب کودک بالاتر از ۱۰۳ درجه فارنهایت(۳۹.۴ درجه سانتیگراد) است.
بیش از ۷ روز است که کودک تب دارد و در بدنش جوش های قرمزی ایجاد شده است.
راش ها پس از گذشت سه روز، بهبود نیافته اند.
در صورتیکه سیستم ایمنی دچار نقص بوده و اخیراً در تماس با فرد مبتلا به روزئولا قرار گرفته باشید، می بایست با پزشکتان تماس بگیرید.همچنین ممکن است که نیاز به کنترل عفونت احتمالی داشته باشید.این بیماری در بزرگسالان شدید تر از کودکان است.
علل بیماری
رایج ترین علت ایجاد بیماری روزئولا ویروس انسانی هرپس ۶ است.البته ویروس هرپس انسانی ۷ نیز در ایجاد این بیماری اثرگزار است.روزئولا مانند سایر بیماری های ویروسی برای مثال سرما خوردگی یک بیماری مسری است که از طریق تماس با ترشحات تنفسی و بزاق شخص بیمار، منتقل می شود.برای مثال اگر کودک سالمی از فنجان یک کودک مبتلا به روزئولا استفاده کند، خود نیز مبتلا به این بیماری خواهد شد.
حتی اگر هیچ راشی هم ایجاد نشود روزئولا همچنان یک بیماری مسری است.با این تفاسیر این بیماری حتی هنگامی که کودک تنها دچار تب شده و هیچ گونه جوش قرمزی در بدنش ایجاد نشده است، نیز قابل سرایت است.
برخلاف آبله مرغان و سایر بیماری های ویروسی دوران کودکی که به سرعت گسترش می یابند، روزئولا به ندرت منجر به ایجاد وقفه در سراسر جامعه می شود.این عفونت می تواند در هرزمانی از سال اتفاق بیفتد.
عوامل خطرساز(ریسک فاکتورها)
هرچه روزهای بیشتری از تولد نوزاد گذشته باشد، به دلیل اینکه بدنش هنوز نتوانسته است علیه بسیاری از ویروس ها آنتی بادی های مورد نیاز را بسازد، بیشتر در معرض خطرات بیماری روزئولا قرار خواهد گرفت.زمانیکه جنین در رحم مادر است آنتی بادی هایی را از او دریافت می کند که این امر از او در برابر عفونت های مختلف مانند روزئولا، محافظت خواهد کرد.اما با گذشت زمان این ایمنی کاهش پیدا خواهد کرد.رایج ترین سن ابتلا نوزادان به بیماری روزئولا ۶ الی ۱۵ ماهگی است.
عوارض بیماری
تشنج در کودکان
گاهی اوقات کودکان مبتلا به رزوئولا به دلیل افزایش سریع دمای بدن، دچار تشنج می شوند.در صورت وقوع این اتفاق، کودک به مدت چند ثانیه الی چند دقیقه هوشیاری اش را از دست می دهد و دست ها، پاها و سرش به شدت شروع به لرزیدن می کنند.همچنین ممکن است که به صورت موقت اختیار دفع ادرار و مدفوعش را نیز از دست بدهد.
اگر کودکتان دچار تشنج شود، به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
اگرچه تشنج ناشی از تب در کودکان خردسال بسیار ترسناک به نظر می رسد اما بیشتر آنها عمر کوتاهی دارند و به ندرت به کوکان آسیب می رسانند.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
بیماری روزئولا یکی از بزرگترین نگرانی های افرادی که دارای نقص در سیستم ایمنی هستند مانند اشخاصی که اخیرا جراحی پیوند مغز و استخوان و یا سایر اعضای بدن را انجام داده اند، می باشد.این افراد ممکن است پس از جراحی به روزئولا مبتلا شوند یا به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی شان عفونت های قبلی مجدداً عود کنند و بازگردند.
به دلیل اینکه سیستم ایمنی این افراد مقاومت سابقش را در برابر ویروس ها از دست داده است، فرد بصورت مداوم به عفونت های مختلفی مبتلا می شود.همچنین این افراد بسیار بیشتر از سایرین در معرض عوارض ناشی از عفونت مانند ذات الریه یا آماس مغز (التهاب مرگبار مغز) قرار می گیرند.
پیشگیری از بروز بیماری
به دلیل اینکه هیچ واکسنی وجود ندارد که از بروز بیماری روزئولا پیشگیری کند، بهترین روش پیشگیری از این بیماری عدم قرارگیری فرزندتان در کنار کودکان مبتلا به روزئولا می باشد.اگر فرزندتان به این بیماری مبتلا شده است، از او در خانه و دور از سایر کودکان نگهداری کنید تا تب او از بین برود.
در بیشتر افراد آنتی بادی های روزئولا در گذر زمان و پیش از سن ورود به مدرسه، تولید می شود و از آنها در برابر ابتلا به عفونت برای بار دوم محافظت می کند.در هر صورت اگر یکی از اعضای خانواده به روزئولا مبتلا شود، برای پیشگیری از ابتلا سایر افراد خانواده که در برابر این بیماری ایمن نشده اند، می بایست تمام اعضای خانواده بصورت مکرر دست هایشان را بشویند.
بزرگسالانی که در دوران کودکی شان هرگز به روزئولا مبتلا نشده اند، ممکن است که در آینده به این بیماری مبتلا شوند البته روزئولا در بزرگسالان خفیف است.همچنین بزرگسالان آلوده می توانند این بیماری را به کودکان نیز منتقل کنند.
تشخیص
تشخیص بیماری روزئولا به دلیل اینکه شباهت بسیار زیادی به سایر بیماری های دوران کودکی دارد، می تواند دشوار باشد.اگر کودکتان تب دارد و هیچ گونه علائمی از سرما خوردگی، عفونت گوش، گلو درد یا سایر موارد شایع را ندارد، پزشک ممکن است صبر کند تا ببیند که راش های مختص بیماری روزئولا در کودک ظاهر می شوند یا خیر.همچنین ممکن است که از شما بخواهد تا هنگام مراقبت از فرزندتان هنگامی که تب دارد، در بدن او به دنبال راش بگردید.بنابر این پزشک با دیدن راش های مشخص ناشی از بیماری روزئولا بر پوست کودک یا در برخی موارد آزمایش خونی که در آن وجود آنتی بادی های ویروس روزئولا تشخیص داده می شود، به وجود این بیماری پی خواهد برد.
درمان
اغلب کودکان یک هفته پس از اولین تب ناشی از روزئولا، بطور کامل بهبود پیدا می کنند.همچنین بنابر توصیه پزشک می توانید از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن(تایلنول و غیره) یا ایبوپروفن(آدویل، موترین و غیره) برای کاهش تب کودک خود استفاده کنید.
در دادن آسپیرین به کودکان و نوجوانان، بسیار محتاطانه عمل کنید.مصرف آسپیرین تنها در کودکان بالای ۳ سال توصیه می شود.همچنین در کودکان و نوجوانانی که به تازگی از بیماری آبله مرغان و علائم شبه آنفولانزا، رهایی یافته اند، مصرف این دارو هرگز توصیه نمی شود.علت موارد مذکور این است که مصرف آسپیرین می تواند باعث ایجاد بیماری سندرم ری (بیماری نادر اما خطرناک و کشنده در برخی از کودکان) شود.
درمان خاصی برای بیماری روزئولا وجود ندارد.البته برخی از پزشکان ممکن است که داروهای ضدویروسی گانسیکلوویر(سیتوون) را برای درمان عفونت در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، تجویز کنند.آنتی بیوتیک ها در درمان بیماری های ویروسی مانند روزئولا تاثیری ندارند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
مانند تمامی بیماری های ویروسی،روزئولا نیز بصورت خود به خودی از بین خواهد رفت. به محض فروکش کردن تب، کودک احساس بهبودی خواهد کرد،اگرچه تب داشتن یک امر بسیار ناخوشایند برای کودک است.برای درمان تب کودک در منزل، پزشک موارد زیر را توصیه می کند:
نوشیدن مقدار بسیار زیاد مایعات.کودک تان را به منظور پیشگیری از کم آبی، تشویق به نوشیدن مقدار بسیار زیادی مایعات مانند آب، لیموناد زنجبیلی، نوشیدنی گازدار لیمو، سوپ رقیق، محلول های الکترولیت آبرسان(مانند پدیالیت و غیره) یا نوشیدنی های ورزشی مانند گاتورید یا پاورید، کنید. برای از بین بردن گاز مایعات گازدار، آنها را تکان دهید یا بهم بزنید.مصرف نوشیدنی های گازدار موجب تجمع گاز در روده کودک و آروغ زدن او می شود.
استحمام با ابر حمام(بدون وان یا دوش).یک اسفنج ولرم یا یک لیف خنک را بر روی سر کودکتان قرار دهید، اینگونه می توانید ناراحتی ناشی از تب را در فرزندتان تسکین دهید.کودک هرگز نباید از یخ، آب سرد، کولر و آبتنی با آب سرد استفاده کند. این موارد باعث ایجاد لرز ناخواسته در کودکان می شود.
هیچ درمان خاصی برای التهاب و راش ناشی از روزئولا وجود ندارد و راش ها پس از مدت کوتاهی و بصورت خود به خودی محو خواهند شد.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
بیماری روزئولا موجب می شود تا فرزندتان مجبور شود که به مدت چند روز در خانه بماند و استراحت کند.سعی کنید در این مدت همراه با فرزندتان فعالیت هایی را انجام دهید که برای هر دویتان لذت بخش باشد.اگر شاغل هستید و می بایست که به محل کارتان بازگردید، از والدینتان یا سایر اقوام یا دوستانتان درخواست کنید تا کنار فرزندتان بمانند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت ایجاد علائمی مانند ایجاد راش های پوستی و از بین نرفتن آنها طی چندین روز یا تب بالا تر از ۱۰۲ درجه فارنهایت(۳۹.۴ درجه سانتیگراد) به مدت بیشتر از یک هفته، در فرزندتان، از پزشک او وقت بگیرید.
در این جا اطلاعاتی آورده شده است که به آمادگی برای ملاقات با پزشک کمک می کند و همچنین می آموزید که چه انتظاراتی باید از پزشکتان داشته باشید:
اطلاعاتی که از قبل می بایست جمع آوری کنید
علائم و نشانه های کودکتان را یادداشت نمایید.همچنین بنویسید که هر یک از آنها چه مدت زمانی به طول انجامیده اند.
اطلاعات پزشکی و کلیدی فرزندتان را یادداشت نمایید.که شامل بیماری هایی که کودکتان به آنها مبتلا بوده است و درمان شده اند و نام تمامی داروهای بدون نسخه و با نسخه ای که اخیراً مصرف می کرده است، می باشد.
هرگونه منابع احتمالی عفونت را یادداشت کنید.مانند سایر فرزندانتان که از قبل علائم روزئولا مانند تب و راش و التهابات پوستی را تجربه کرده اند.
سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت نمایید.تهیه کردن لیستی از سوالات به شما کمک خواهد کرد تا زمان بیشتری را با پزشک فرزندتان، سپری کنید.
سوالات زیر، سوالات اساسی هستند که حتماً باید از پزشک پرسیده شوند اما اگر سوالات دیگری غیر از این سوالات دارید، حتماً آنها را نیز از پزشک کودکتان بپرسید:
محتمل ترین دلیل ایجاد علائم و نشانه های کودک من چیست؟
آیا دلایل دیگری نیز وجود دارد؟
آیا باید خودم تب کودکم را درمان کنم؟
داروهای بدون نسخه و امنی که برای کودک من پیشنهاد می کنید چه هستند؟
برای بهتر شدن فرزندم چه کارهای دیگری می توانم انجام دهم؟
به نظر شما چه زمانی علائم فرزند من بهبود پیدا می کنند؟
آیا بیماری فرزند من مسری است؟برای چه مدتی؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک تعدادی از سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
علائم و نشانه های فرزندتان چه هستند؟
چه زمانی متوجه آنها شدید؟
علائم فرزندتان در طول زمان بهبود یافتند یا بدتر شدند؟
آیا اخیراً فرزندتان با سایر کودکانی که تب یا التهاب پوستی و راش داشتند، در ارتباط بود؟
آیا کودکتان تب دارد؟تبش چند درجه است؟
آیا فرزندتان به اسهال نیز مبتلا شده است؟
آیا فرزندتان غذا و نوشیدنی می خورد؟
آیا از درمان های خانگی استفاده کردید؟توانستند کمک تان کنند؟
آیا نوزادتان اخیراً به بیماری های دیگری نیز مبتلا شده است؟
آیا نوزادتان اخیراً داروهای جدیدی را مصرف کرده است؟
آیا فرزندتان تا به حال در مراکز مراقبت از کودکان حضور داشته است؟
چه نگرانی های دیگری دارید؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
پیش از ملاقات با پزشک فرزندتان را تشویق به استراحت و مصرف مقادیر زیاد مایعات بکنید.ممکن است با کمک یک اسفنج حمام مرطوب و کمپرس خنک، بتوانید تب کودک را پایین بیاورید.از پزشک بپرسید که آیا داروهای بدون نسخه کاهنده تب برای او امن هستند یا خیر.