نگاه کلی
زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات(راش های پوستی) دردناک می شود. اگرچه زونا می تواند در هر نقطه از بدن شما وجود داشته باشد ، اما بیشتر اوقات به صورت یک نوار تاول زده در سمت چپ یا راست بدن دیده می شود
زونا ناشی از ویروس واریسلا زوستر است مشابه ویروسی که باعث آبله مرغان می شود. بعد از ابتلا به آبله مرغان ، ویروس در بافت عصبی نزدیک نخاع و مغز شما غیرفعال است. سالها بعد ، ویروس ممکن است به صورت زونا دوباره فعال شود.
زونا یک بیماری کشنده نیست ، اما میتواند بسیار طاقت فرسا باشد.
واکسن می تواند باعث کاهش احتمال ابتلا شود و درمان زود هنگام می تواند منجر به کم شدن عفونت زونا شود و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
شایع ترین عارضه این بیماری ،نورالژی پس از عمل زایمان است که پس از پاک شدن تاول های شما مدت طولانی باعث درد زونا می شود.
علائم
علائم و نشانه های زونا معمولاً فقط در قسمت کوچکی از یک طرف بدن شما دیده میشوند. این علائم و نشانه ها شامل موارد زیر می باشد:
- درد ، سوزش ، بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- حساسیت به لمس
- بثورات قرمز که چند روز پس از درد شروع می شود
- تاول های پر از مایعات که باز می شوند و پوسته پوسته می شوند
- خارش
برخی از افراد نیز موارد زیر را تجربه می کنند:
- تب
- سردرد
- حساسیت به نور
- خستگی
درد معمولاً اولین علامت زونا است و برای بعضی ها می تواند شدید باشد.
بسته به محل درد ، گاهی اوقات با مشکلات در قلبی ، ریوی یا کلیه ها اشتباه گرفته شود.
برخی از افراد بدون هیچ گونه عارضه پوستی دچار درد زونا می شوند.
به طور معمول ، بثورات زونا به صورت یک نوار تاول ایجاد می شود که به سمت چپ یا راست تنه متصل میشود. گاهی اوقات بثورات زونا در اطراف یک چشم یا در یک طرف گردن یا صورت رخ می دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشکوکی به آلودگی زونا ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید ، به ویژه در شرایط زیر:
- درد و بثورات در نزدیکی چشم ایجاد شود. در صورت عدم درمان ، این عفونت می تواند منجر به آسیب دائمی چشم شود.
- در سن 60 سال یا بالاتر ، زیرا سن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عوارض را افزایش می دهد.
- شما یا شخصی در خانواده خود دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستید (به دلیل سرطان ، داروها یا بیماری مزمن).
- بثورات پوستی گسترده و دردناک است.
علل بیماری
زونا ناشی از ویروس واریسلا زوستر است،همان ویروسی که باعث آبله مرغان می شود. هرکسی که آبله مرغان داشته باشد ممکن است دچار زونا شود. بعد از بهبودی از آبله مرغان ، ویروس وارد سیستم عصبی شده و غیر فعال میماند.
در نهایت ، ممکن است دوباره فعال شده و از طریق مسیرهای عصبی به پوست منتقل شودو بیماری ایجاد کند. اما ، همه مبتلایان به آبله مرغان دچار زونا نخواهند شد.
دلیل زونا مشخص نیست. اما احتمالا به دلیل کاهش ایمنی در برابر عفونت ها با افزایش سن باشد. زونا در بزرگسالان مسن و در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر دیده می شود.
واریسلا زوستر به گروهی از ویروس هایی به نام ویروس تبخال است که باعث تبخال و تبخال دستگاه تناسلی می شوند.
به همین دلیل ، زونا به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می شود. اما عامل ویروسی که باعث آبله مرغان و زونا می شود ، همان ویروسی نیست که عامل تبخال یا تبخال دستگاه تناسلی است چون این ها از راه امیزش جنسی منتقل میشوند
آیا ناقل هستید؟
فرد مبتلا به زونا می تواند ویروس واریسلا-زوستر را به هرکسی که از آبله مرغان در امان نباشد انتقال دهد و معمولاً از طریق تماس مستقیم با زخم های باز بثورات(راش های پوستی) رخ می دهد.
پس از آلوده شدن ،فرد دچار آبله مرغان میشود و ناقل زونا نمیباشد.
آبله مرغان می تواند برای برخی از افراد خطرناک باشد. تا زمانی که تاول های زونا برطرف نشوند ، شما فرد ناقل هستید و باید از تماس فیزیکی با کسی که هنوز آبله مرغان نداشته یا واکسن آبله مرغان دریافت نکرده و به ویژه با افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند ، زنان باردار و نوزادان خودداری کنید.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
هرکسی که تاکنون به آبله مرغان مبتلا شده باشد می تواند به زونا مبتلا شود. بیشتر بزرگسالان در ایالات متحده قبل از انجام واکسیناسیون معمول کودکان که اکنون از آبله مرغان محافظت می کند ، در کودکی دچار آبله مرغان شده اند.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالاتر از 50 سال. بیماری زونا بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می شود.
- داشتن بیماری های خاص. بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کنند ، مانند HIV / AIDS و سرطان ، می تواند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.
- تحت درمان های سرطان بودن: پرتودرمانی یا شیمی درمانی می تواند مقاومت بدن را در برابر بیماری ها کاهش داده و باعث ایجاد زونا شود.
- مصرف داروهای خاص. داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی طراحی شده اند می توانند خطر زونا را افزایش دهند و همچنین استفاده طولانی مدت از استروئیدها مانند پردنیزون.
عوارض بیماری
عوارض ناشی از زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نورالژی پس از هرپس: برای برخی از افراد ، درد زونا مدت ها پس از پاک شدن تاول ها ادامه دارد. این بیماری به عنوان نورالژی پس از هرپس شناخته می شود و هنگامی اتفاق می افتد که فیبرهای عصبی آسیب دیده پیام های اشتباه و بیش از حد درد را از پوست به مغز شما ارسال بکنند.
- کاهش بینایی. زونا در چشم یا اطراف آن (زونا چشمی) می تواند باعث عفونت های دردناک چشم شود که میتواند منجر به کاهش بینایی شود.
- مشکلات عصبی. بسته به اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته باشد ، زونا می تواند باعث التهاب مغز (انسفالیت) ، فلج صورت یا مشکلات شنوایی یا تعادل شود.
- عفونت های پوستی. اگر تاول های زونا به درستی درمان نشوند ، میتوانند به عفونت های باکتریایی پوستی تبدیل شود.
پیشگیری از بروز بیماری
واکسن زونا می تواند به پیشگیری از زونا کمک کند.
دو گزینه برای دریافت واکسن زونا وجود دارد: شینگریکس و زوستاواکس.
در ایالات متحده ، شینگریکس در سال 2017 توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تأیید شد و نسبت به زوستاواکس ترجیح داده می شود.
مطالعات نشان می دهد که شینگریکس بیش از پنج سال در برابر زونا محافظت می کند. شینگریکس یک واکسن غیر زنده است که از یک جز ویروس ساخته شده است.
این دارو در دو دوز تجویز می شود و دو تا شش ماه میان دو دوز تکرار می شود.
شینگریکس برای افراد 50 سال به بالا تأیید شده و توصیه می شود ، حتی کسانی که قبلاً زوستاواکس دریافت کرده اند یا زونا داشته اند.
ثابت شده است که زوستاواکس حدود 5 سال در برابر زونا محافظت می کند. این یک واکسن زنده است که به صورت تک نوبتی و معمولاً در بازو تزریق می شود
زوستاواکس برای افراد 60 سال به بالا توصیه می شود. اما از ژوئیه سال 2020 دیگر در ایالات متحده فروخته نمی شود ، سایر کشورها همچنان ممکن است از آن استفاده کنند.
رایج ترین عوارض جانبی هر دو واکسن زونا ، قرمزی ، درد ، حساسیت به لمس ، تورم و خارش در محل تزریق و سردرد است.
واکسن زونا تضمین نمی کند که به زونا مبتلا نشوید. اما این واکسن احتمالاً روند و شدت بیماری را کاهش می دهد و خطر ابتلا به نورالژی پس از هرپس را کاهش می دهد.
واکسن زونا فقط به عنوان یک استراتژی پیشگیرانه استفاده می شود.
و برای استفاد کسانی که به این بیماری مبتلا هستند مناسب نیست. با پزشک خود درمورد انتخاب واکسن مناسب مشورت کنید
تشخیص
زونا معمولاً براساس سابقه درد در یک طرف بدن شما همراه با بثورات و تاول های قابل مشاهده تشخیص داده می شود.
پزشک شما همچنین میتواند از طریق کشت بافت یا کشت تاول برای برسی در آزمایشگاه استفاده کند.
درمان
هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد ، اما درمان فوری با داروهای ضد ویروسی تجویز شده می تواند باعث تسریع در بهبودی و کاهش خطر ابتلا به عوارض شود.
این داروها عبارتند از:
- آسیکلوویر (زوویراکس)
- فامسیکلویر
- والاسیکلوویر (والترکس)
زونا می تواند درد شدیدی ایجاد کند ، بنابراین پزشک داروهای زیر را تجویز میکند:
- پچ موضعی کپسایسین (قطنزا)
- داروهای ضدتشنج ، مانند گاباپنتین (نورونتین)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای ، مانند آمی تریپتیلین
- عوامل بی حسی ، مانند لیدوکائین ، از طریق کرم ، ژل ، اسپری یا چسب پوستی تجویز میشوند
- داروهایی که حاوی مواد مخدر هستند ، مانند کدئین
- تزریق شامل کورتیکواستروئیدها و بی حس کننده های موضعی
زونا به طور کلی بین دو تا شش هفته طول می کشد. بیشتر افراد فقط یک بار دچار زونا می شوند ، اما امکان دارد دو یا چند بار به آن مبتلا شوند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
حمام آب سرد یا استفاده از کمپرس خنک و مرطوب روی تاول ها به تسکین خارش و درد کمک میکند. و در صورت امکان سعی کنید میزان استرس خود را کاهش دهید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
برخی افراد دچار علائم خفیف زونا هستند اما برای درمان به پزشک مراجه نمیکنند. از طرف دیگر ، علائم شدید میتواند منجر به مراجعه به اورژانس شود.
آن چه می توانید انجام دهید
لیستی از موارد زیر تهیه کنید
- علائم خود را بنویسید
- اطلاعات سوابق پزشکی در گذشته و حال
- سوابق پزشکی اعضای خانواده
- نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
با تهیه لیستی از سوالات پیش نوشته شده باعث استفاده صحیح از زمان خود در طول معاینه میشوید و اگر وقت شما محدود است سوالات خود را اولویت بندی کنید
برخی سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
- علت ایجاد علائم من چیست؟
- طول مدت بیماری من چقدر است؟
- چه عواملی باعث ایجاد زونا شده است؟ امکان ابتلای مجدد وجود دارد؟
- چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟ چقدر زود احساس بهبودی پیدا می کنم؟
- درصورت عدم بهبودی باید چه کاری انجام دهم؟
چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک بثورات شما را بررسی می کند و سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از:
- علائم از چه زمانی آغاز شدند؟
- چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
- آیا تاکنون آبله مرغان داشته اید؟