نگاه کلی
عفونت سالمونلا (سالمونلوزیس) یک بیماری شایع باکتریایی است که بر سیستم گوارشی اثر می‌گذارد. باکتریهای سالمونلا معمولا در روده‌های انسان و حیوان زندگی می‌کنند و از طریق مدفوع خارج می‌شوند. اکثر افراد از طریق آب یا غذای آلوده دچار عفونت می‌شوند. معمولا افراد مبتلا به عفونت سالمونلا هیچ علامتی ندارند. سایرین هم دچار اسهال، تب و دردهای شکمی بین ۸ تا ۷۲ ساعت پس از ابتلا می‌شوند. اکثر افراد سالم در عرض چند روز بدون هیچ درمان خاصی بهبود می‌یابند. در بعضی موارد اسهال ناشی از عفونت سالمونلا میتواند باعث کم آبی شدید شود که باید اقدامات درمانی انجام شود. مشکلات تهدید کننده زندگی نیز در صورت گسترش عفونت به خارج از روده‌ها رخ می‌دهد. اگر به کشورهای با سطح بهداشت پایین مسافرت کنید به احتمال بیشتری در معرض ابتلا به عفونت سالمونلا قرار خواهید گرفت.
علائم
عفونت سالمونلا معمولاً به دلیل مصرف گوشت، مرغ، تخم مرغ یا محصولات تخم مرغ به صورت خام یا نیمه پخته ایجاد می شود. دوره کمون از چند ساعت تا دو روز متغیر است. بیشتر عفونت های سالمونلا را می توان به عنوان آنفلوانزای معده (ورم معده و روده) دسته بندی کرد. علائم و نشانه های احتمالی عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرفتگی شکم
- اسهال
- تب
- لرز
- سردرد
- خون در مدفوع
علائم و نشانه های عفونت سالمونلا به طور کلی دو تا هفت روز طول می کشد. اسهال نیز میتواند 10 روز طول بکشد، اگرچه ممکن است چندین ماه طول بکشد تا روده به حالت طبیعی برگردد.
چند نوع باکتری سالمونلا منجر به تب حصبه، یک بیماری گاه کشنده می شود که بیشتر در کشورهای در حال توسعه مشاهده می شود.
علل بیماری
باکتری های سالمونلا در روده پرندگان، حیوانات و انسان ها زندگی می‌کنند. اکثر عفونت های انسانی به وسیله خوردن غذا یا نوشیدن آب ایجاد می‌شوند که به وسیله مدفوع آلوده می‌شوند. غذاهایی که معمولا آلوده می‌شوند عبارتند از:
گوشت قرمز، غذاهای دریایی و ماکیان نپخته. آلودگی معمولا در مرحله کشتار رخ می‌دهد. صید غذاهای دریایی در آب آلوده یک علت شایع است.
تخم مرغ نپخته. در حالی که به نظر می رسد پوسته تخم مرغی مانع کاملی در برابر آلودگی است، برخی از مرغ های آلوده قبل از تشکیل پوسته، تخم های حاوی سالمونلا تولید می کنند. تخم های خام در نسخه های خانگی سس مایونز و هلندایز استفاده می شود.
میوه‌ها و سبزیجات. برخی از محصولات تازه، به ویژه انواع وارداتی، امکان دارد در مزرعه هیدراته شده یا در حین فرآوری با آب آلوده به سالمونلا شسته شوند. وقتی آب میوه های گوشت خام و مرغ با غذاهای نپخته مانند سالاد تماس پیدا کند، می تواند در آشپزخانه نیز آلودگی ایجاد کند.
سازمان غذا و دارو همچنین نشان می دهد که شیوع سالمونلا در برخی ادویه جات دیده می شود. آنها در جستجوی راه هایی برای افزایش ایمنی ادویه جات هستند.
آلودگی بسیاری از غذاها در صورت تهیه توسط افرادی که پس از استفاده از توالت فرنگی یا تعویض پوشک، دست خود را به خوبی نشویند ایجاد می شود. آلودگی با تماس اشیاء آلوده نیز رخ می دهد از جمله حیوانات خانگی به ویژه پرندگان و خزندگان. همچنین با برخورد دست با دهان، آلودگی منتقل می شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که خطر ابتلا به عفونت سالمونلا را افزایش دهند شامل فعالیت هایی هستند که فرد را در تماس نزدیک با باکتری سالمونلا و بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی قرار می دهد.
قرارگیری در معرض بیماری
- سفر به مناطق ضعیف از نظر بهداشتی. عفونت سالمونلا، از جمله انواع ایجاد کننده تب حصبه، بیشتر در کشورهای در حال توسعه با بهداشت ضعیف دیده می شود.
- نگه داری پرنده خانگی یا خزنده. برخی از حیوانات خانگی به ویژه پرندگان و خزندگان می توانند ناقل باکتری سالمونلا باشند.
اختلالات معده یا روده
بدن شما از دفاع طبیعی زیادی در برابر عفونت سالمونلا برخوردار است. به عنوان مثال، اسید معده قوی می تواند بسیاری از باکتری های سالمونلا را از بین ببرد. اما برخی از بیماری ها یا داروها می توانند باعث عدم کارکرد صحیح این دفاع های طبیعی شوند. مثالها عبارتند از:
- آنتی اسیدها. کاهش اسیدیته معده باعث زنده ماندن بیشتر باکتری های سالمونلا می شود.
- بیماری التهابی روده. این اختلال به مخاط روده آسیب می زند، و باعث می شود که باکتری های سالمونلا راحتتر جذب شوند.
- استفاده اخیر از آنتی بیوتیک ها. که می تواند تعداد باکتری های مفید در روده را کاهش دهد و توانایی فرد در مبارزه با عفونت سالمونلا را مختل کند.
مشکلات سیستم ایمنی
به نظر می رسد مشکلات پزشکی یا داروهای زیر با ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن خطر ابتلا به سالمونلا را افزایش می دهد.
- ایدز
- بیماری سلول داسی شکل
- مالاریا
- داروهای ضد رد عضو پیوندی
- کورتیکواستروئیدها
عوارض بیماری
عفونت سالمونلا معمولاً تهدید کننده زندگی نیست. با این حال، در افراد خاص به ویژه نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسن، دریافت کنندگان پیوند، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ایجاد عوارض می تواند خطرناک باشد.
کمبود آب بدن
اگر نتوانید به اندازه کافی آب بنوشید تا مایعاتی را که از اسهال مداوم از دست می دهید جایگزین کنید، احتمال دهیدراته شدن وجود دارد. علائم هشدار دهنده این حالت عبارتند از:
- کاهش دفع ادرار
- خشکی دهان و زبان
- چشمهای گود رفته
- کاهش تولید اشک
باکتریمی
اگر عفونت سالمونلا به جریان خون وارد شود (باکتریمی)، می تواند بافت های سراسر بدن را آلوده کند، از جمله:
- بافت های اطراف مغز و نخاع (مننژیت)
- پوشش قلب یا دریچه ها (آندوکاردیت)
- استخوان یا مغز استخوان (استئومیلیت)
- پوشش رگهای خونی، به خصوص اگر پیوند عروقی داشته باشید
آرتریت واکنشی
افرادی که به سالمونلا مبتلا شده اند بیشتر در معرض آرتروز واکنشی هستند. همچنین به عنوان سندرم ریتر شناخته می شود، آرتریت واکنشی به طور معمول باعث:
- سوزش چشم
- ادرار دردناک
- درد مفاصل
پیشگیری از بروز بیماری
وزارت کشاورزی یک برنامه پیشگیری سالمونلا ایجاد کرده است که شامل به روزرسانی سیستم بازرسی کشتار طیور و افزایش برنامه های نمونه برداری و آزمایش برای مرغ و گوشت است. هدف این طرح کاهش تعداد عفونتهای سالمونلا در ایالات متحده است.
همچنین می توانید از سرایت باکتری به دیگران جلوگیری کنید. روش های پیشگیری به ویژه هنگام تهیه غذا یا مراقبت از نوزادان، بزرگسالان مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، بسیار حائز اهمیت است. حتماً غذا را کاملاً بپزید و سریع غذا را در یخچال قرار دهید.
شست و شوی دست ها
شستن کامل دست ها می تواند از انتقال باکتری سالمونلا به دهان یا به هر غذایی که تهیه می کنید پیشگیری کند. دستان خود را بعد از موارد زیر به طور کامل شست و شو دهید:
- استفاده از توالت
- عوض کردن پوشک
- کار با گوشت یا مرغ خام
- تمیز کردن مدفوع حیوانات خانگی
- لمس خزندگان یا پرندگان
جداسازی موارد غذایی
برای پیشگیری از آلودگی مجدد:
- گوشت، مرغ و غذاهای دریایی خام را به دور از غذاهای دیگر در یخچال خود نگهداری کنید
- در صورت امکان، دو تخته برش در آشپزخانه خود داشته باشید - یکی برای گوشت خام و دیگری برای میوه ها و سبزیجات
- هرگز غذای پخته شده را در بشقاب شسته نشده ای که قبلاً گوشت خام در آن قرار داشت قرار ندهید
- از مصرف تخم مرغ خام پرهیز کنید
خمیر کوکی، بستنی خانگی حاوی تخم مرغ خام است. اگر میخواهید تخم مرغ خام مصرف کنید، مطمئن شوید که آنها پاستوریزه شده اند.
تشخیص
با آزمایش نمونه ای از مدفوع می توان عفونت سالمونلا را تشخیص داد. با این حال، بیشتر افراد تا زمان بازگشت نتایج آزمایش، بهبود یافته اند.
اگر پزشک به وجود عفونت سالمونلا در جریان خون مشکوک باشد، می تواند آزمایش نمونه ای از خون را از نظر وجود باکتری پیشنهاد کند.
درمان
دارودرمانی
از آنجا که عفونت سالمونلا می تواند باعث از دست دادن آب بدن شود، درمان بر جایگزینی مایعات و الکترولیت ها متمرکز است. موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و تزریقات وریدی داشته باشد. علاوه بر این، پزشک داروهای زیر را توصیه می کند:
- ضد اسهال. داروهایی مانند لوپرامید (Imodium A-D) می توانند گرفتگی را تسکین دهند، اما می تواند اسهال مرتبط با عفونت سالمونلا را نیز طولانی کنند.
- آنتی بیوتیک ها. اگر پزشک مشکوک باشد که باکتری های سالمونلا وارد جریان خون شده اند، شدت بیماری زیاد باشد یا سیستم ایمنی بدن به خطر افتاده باشد، برای از بین بردن باکتری ها آنتی بیوتیک تجویز می کند. آنتی بیوتیک ها در موارد بدون عارضه فایده ای ندارند. در واقع، آنتی بیوتیک ها دوره حمل باکتری را طولانی کرده و دیگران را آلوده می کنند و می توانند خطر عود بیماری را افزایش دهند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
حتی اگر برای عفونت سالمونلا نیازی به مراقبت پزشکی ندارید، باید مراقب کمبود آب بدن باشید، نگرانی مشترک در مورد اسهال و استفراغ. بزرگسالان باید آب کافی بنوشند. برای کودکان، می توانید از یک محلول آب رسانی خوراکی مانند پدیالیت استفاده کنید، مگر اینکه پزشک نظر دیگری داشته باشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
بیشتر افراد نیازی به مراجعه به پزشکی برای عفونت سالمونلا ندارند زیرا در عرض چند روز خود به خود بهبود می یابند. با این حال، در مواردی که نوزادان، کودکان خردسال، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف درگیر شوند، اگر بیماری بیش از چند روز طول کشید، با تب شدید یا مدفوع خونی همراه بود یا باعث کم آبی بدن شد، با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر با پزشک قرار ملاقات می گذارید، بهتر است خود را برای آن آماده کنید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما وجود دارد.
آن چه می توانید انجام دهید
- از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین زمان ویزیت، از فعالیت های قبل از ویزیت آگاه باشید، مانند محدود کردن رژیم غذایی.
- علائمی که تجربه می کنید را یادداشت کنیو، از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل بیماری فعلی نداشته باشد.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
- نام و مقدار داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند کمک می کند تا نکات پزشک را به یاد داشته باشید.
سوالات خود را از پزشک بپرسید.
وقت شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات می تواند به شما کمک کند تا از وقت خود نهایت استفاده را ببرید.
در مورد این بیماری، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- چه عاملی باعث ایجاد علائم یا شرایط بیماری می شود؟
- غیر از محتمل ترین علت، علل احتمالی دیگر علائم چیست؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- بهترین اقدام درمانی چیست؟
- گزینه های جایگزین روش اصلی که پیشنهاد می کنید چیست؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک شرایط زیر را از فرد بیمار خواهد پرسید:
- زمان شروع علائم بیماری
- میزان استفراغ یا اسهال
- استفراغ یا مدفوع حاوی صفرا، مخاط یا خون قابل مشاهده
- تب
- سفر اخیر به خارج از کشور
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
برای جلوگیری از کمبود آب، به میزان کافی آب بنوشید. برای جلوگیری از کمبود آب در کودکان، از یک محلول آب رسانی دهان مانند پدیالیت استفاده کنید، مگر اینکه پزشک نظر دیگری داشته باشد.