نگاه کلی
عارضه سلولیت یک عفونت پوستی شایع و باکتریایی جدی است. به نظر می‌رسد که علائم سلولیت به‌صورت یک منطقه ملتهب با پوستی قرمز می باشد که گرم و حساس است.
پوست در قسمت‌های پایینی پاها بیشترین آسیب را در این بیماری متحمل می‌شود، گرچه عارضه سلولیت می‌تواند در هرجایی از بدن و صورت رخ دهد و باکتری از زخم یا ترک های پوستی وارد بدن می شود.
در صورت درمان نشدن این عارضه عفونت به غدد لنفاوی و جریان خون وارد شده و خطرهایی به همراه دارد،این بیماری مسری نمی باشد.
علائم بیماری
علائم و نشانه‌های احتمالی عارضه سلولیت که معمولاً در یک طرف بدن رخ می‌دهد عبارت‌اند از:
- قرمزی پوست که به سایر نقاط بدن گسترش یابد
- تورم
- حساس شدن
- درد
- گرما
- تب
- لکه های قرمز
- تاول
- فرورفتگی پوست
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
مهم است که عارضه سلولیت را شناسایی و درمان کنید زیرا این بیماری به‌سرعت می‌تواند در سراسر بدن گسترش یابد.
درصورت وقوع موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی، تورم، عارضه های پوستی ملایم یا به سرعت در حال تغییر
- تب
در صورت مشاهده موارد زیر ترجیحاً در همان روزبه پزشک مراجعه کنید:
- درصورت بروز عارضه های پوستی قرمز، متورم، ملایم ، گرم و در حال گسترش و بدون تب.
علل بیماری
سلولیت زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های، عمدتاً از جنس استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها، از طریق یک شکاف در پوست وارد می‌شوند. بروز یک عفونت جدی‌تر ناشی از استافیلوکوکوس به نام استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متسییلین (MRSA) در حال افزایش است.
گرچه سلولیت می‌تواند در هرجایی از بدن رخ دهد اما شایع‌ترین قسمت پایین پاها است. باکتری‌ها از طریق نواحی آسیب دیده پوست مانند مناطق جراحی‌هایی که اخیراً انجام دادید، زخم‌های باز، زخم، قارچ پا یا درماتیت وارد بدن می‌شوند.
گزش حیوانات نیز می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند، باکتری‌ها همچنین می‌توانند از طریق مناطق خشک، پوسته‌پوسته یا متورم پوست وارد شوند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عوامل متعددی می‌توانند فرد را در معرض خطر ابتلا به عارضه سلولیت قرار دهند:
جراحات و صدمات. هر بریدگی، شکستگی، سوختگی یا خارش، باکتری‌های مولد این بیماری را می‌تواند وارد بدن کند.
سیستم ایمنی ضعیف. عارضه هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند مانند بیماری دیابت، سرطان خون و بیماری ایدز فرد را نسبت به ابتلای این عارضه حساس می‌کند. همچنین برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند.
مشکلات پوستی. اختلالات پوستی نظیر اگزما، قارچ پا، آبله مرغان و زونا می تواند باعث ایجاد شکاف در پوست و ایجاد نقطه‌ای برای ورود باکتری به بدن شخص شود.
تورم مزمن دست‌ها یا پاها (ورم لنفاوی). این حالت گاهی بدنبال جراحی اتفاق می افتد.
سابقه ابتلای به سلولیت. افرادی که قبلا به این بیماری مبتلا شده اند مستعد ابتلای مجدد به این بیماری هستند.
چاقی. داشتن اضافه وزن یا ابتلای به چاقی خطر ابتلا به سلولیت را افزایش می‌دهد.
عوارض بیماری
ابتلای مجدد به این بیماری به سیستم تخلیه لنفاوی آسیب رسانده و باعث تورم مزمن اندام آسیب دیده شود.
در موارد نادر، عفونت می‌تواند به لایه عمیق بافتی به نام پوشش فاسیال گسترش یابد. فاشئیت نکروز کننده نمونه ای از عفونت عمیق متعاقب این عارضه است و موردی اورژانسی می باشد
پیشگیری از بروز بیماری
اگر سلولیت مجدداً عود کند، پزشک آنتی‌بیوتیک‌هایی را برای درمان پیشگیرانه توصیه می کند. برای کمک به جلوگیری از ابتلای به سلولیت و سایر عفونت‌ها، پس از ایجاد زخمی در پوست، این اقدامات احتیاطی را انجام دهید:
زخم خود را روزانه با آب و صابون شست و شو دهید. این کار را به آرامی به عنوان بخشی از استحمام عادی انجام دهید.
از یک کرم محافظ یا پماد استفاده کنید. برای اکثر زخم های سطحی، پماد بدون نسخه (وازلین، پولیسپورین و غیره) حفاظت کافی را فراهم می‌کند.
زخم خود را با یک باند بپوشانید. باند را حداقل به‌صورت روزانه تغییر دهید.
مراقب علائم عفونت باشید. قرمزی، درد و وجود شیارهای پوستی همه نشان‌دهنده عفونت احتمالی هستند و همچنین نیاز به ارزیابی پزشکی خواهند داشت.
افراد مبتلابه دیابت و افرادی که دارای گردش خون ضعیف هستند نیاز به اقدامات احتیاطی بیشتری برای جلوگیری از آسیب‌های پوستی دارند. اقدامات مراقبتی از پوست عبارتند از:
روزانه پاهای خود را بازرسی کنید. به‌طور منظم پای خود را جهت علائم آسیب‌دیدگی بررسی کنید تا بتوانید از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید.
به طور مرتب پوست خود را مرطوب کنید. روغن زدن و چرب کردن پوست باعث جلوگیری از ترک خوردگی و لایه‌لایه شدن و تاول زدن می‌شود.
ناخن ها و انگشتان پا را با دقت کوتاه کنید. مراقب باشید که پوست اطراف ناخن آسیب نبینید.
از دست و پا محافظت کنید. کفش و دستکش مناسب بپوشید.
به موقع از عفونت‌های بر روی سطح پوست مانند قارچ پا ها پیشگیری کنید. عفونت‌های سطحی پوست به راحتی می‌توانند از فرد به فرد پخش شوند. منتظر شروع درمان نباشید.
تشخیص
پزشک می تواند با مشاهده سطح پوست سلولیت را تشخیص دهد. در برخی موارد ، آزمایش هایی را جهت رد موارد دیگر تجویز می کند.
درمان
درمان سلولیت شامل تجویز یک آنتی بیوتیک خوراکی می باشد. پس از 3روز مصرف میزان پاسخ بدن به دارو را به پزشک اطلاع دهید.
زمان مصرف انتی بیوتیک براساس تجویز پزشک و معمولا 5 تا 10 الی 14 روز می باشد.
در بیشتر موارد ، علائم و نشانه های سلولیت پس از چند روز از بین می رود.
در موارد زیر امکان نیاز به بستری شدن در بیمارستان وجود داشته و آنتی بیوتیک به صورت وریدی دریافت می شود.
عدم پاسخ به انتی بیوتیک خوراکی
گسترده بودن علائم و نشانه ها
تب شدید
معمولاً پزشکان دارویی را تجویز می کنند که هم علیه استرپتوکوک و هم برای استافیلوکوک موثر باشد.
مصرف دارو طبق دستور العمل اهمیت بالایی دارد و حتی پس از بهبود علائم ، مصرف دارو نباید قطع شود.
همچنین ممکن است پزشک به بیمار پیشنهاد دهد که ناحیه آسیب دیده را بالا نگه دارد.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای کمک به تسکین درد و تورم موارد زیر را امتحان کنید:
- برای احساس راحتی پارچه ای خنک و مرطوب را در قسمت آسیب دیده قرار دهید.
- از پزشک بخواهید داروی مسکن بدون نسخه را برای تسکین درد پیشنهاد کند.
- قسمت آسیب دیده را بالا نگه دارید.
- با پزشک خود درباره پوشیدن لباس تنگ یا جوراب ساق بلند مشورت کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً بعد از ویزیت توسط پزشک خانواده یا پزشک عمومی ، ممکن است به یک پزشک متخصص پوست ارجاع داده شوید. در صورت ابتلا به عفونت شدید ، برای اولین معاینه به پزشک اورژانس مراجعه کنید.همچنین ممکن است به متخصص بیماری‌های عفونی ارجاع داده شوید.
در اینجا اطلاعاتی برای کمک به آماده شدن برای زمان ویزیت پزشک وجود دارد.
آن چه می توانید انجام دهید
علائم خود را یادداشت کنید، حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند.
سوابق پزشکی، مانند هرگونه جراحی، بریدگی، گزش حیوانات یا نیش حشرات را یادداشت کنید.
نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید .
سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
تهیه لیستی از سوالات باعث می شود سوالی فراموش نشود،برخی از سؤالاتی که بهتر است درباره ی سلولیت از پزشک بپرسید عبارتند از:
- چگونه به این عفونت مبتلا شده ام؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
- این بیماری چگونه درمان می شود؟
- چه مدت درمان طول می‌کشد؟
- چه عوارض جانبی در اثر مصرف این دارو تجربه می کنم؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا درمان جایگزینی برای درمان با آنتی‌بیوتیک وجود دارد؟
- چگونه می توانم از این نوع عفونت پیشگیری کنم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد عبارتند از:
- علائم شما از چه زمانی شروع شده است؟
- آیا جراحات یا نیش حشرات را در منطقه‌ای که به آن سفرکرده‌اید به یاد می‌آورید؟
- درد ناشی از این عارضه در شما چقدر شدید است؟
- به نظر شما چه چیزی علائم شما را بهبود می بخشد؟
- آیا دارای حساسیت به هر نوع آنتی‌بیوتیکی می باشید؟
- آیا قبلاً این نوع عفونت را داشته‌اید؟
در این بین چه کاری می توان انجام داد
برای رفع عفونت به یک آنتی بیوتیک تجویزی نیاز دارید. با این حال ، تا زمانی که به پزشک مراجعه نکنید ، می توانید محل آسیب دیده را با آب و صابون بشویید و یک پارچه مرطوب و خنک را برای تسکین روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.