نگاه کلی
سندرم ریوی هانتاویروس یک نوع بیماری عفونی نادر است که با علائمی شبیه آنفولانزا شروع می شود و به سرعت به یک بیماری جدی تر تبدیل می شود. این عارضه معمولاً می تواند منجر به مشکلات ریوی و قلبی شود. به این بیماری سندرم قلبی ریوی هانتاویروس نیز گفته می شود.
چندین گونه از ویروس هانتا می توانند باعث بروز سندرم ریوی هانتاویروس شوند. این ویروس ها معمولاً توسط انواع مختلف جوندگان حمل می شوند. رایج ترین ناقل در آمریکای شمالی موش آهویی است. همچنین عفونت معمولاً در اثر استنشاق هانتاویروس‌هایی که از ادرار، مدفوع یا بزاق جوندگان در هوا منتقل شده‌اند، ایجاد می‌شود.
از آنجایی که گزینه های درمانی برای این بیماری محدود است، بنابراین بهترین محافظت در برابر سندرم ریوی هانتاویروس، اجتناب از تماس با جوندگان و پاکسازی ایمن و صحیح زیستگاه های (محیط زندگی) جوندگان است.
علائم
از زمان ابتلا به هانتاویروس تا شروع بیماری معمولاً 2 تا 3 هفته طول می کشد. بیماری سندرم ریوی هانتاویروس در دو مرحله مجزا پیشرفت می کند. در مرحله اول بیماری می تواند چند روز طول بکشد، شایع ترین علائم و نشانه های آن در این مرحله عبارتند از:
- تب و لرز
- درد یا درد عضلانی
- سردرد
برخی از افراد ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- حالت تهوع
- دل درد
- استفراغ
- اسهال
پیشرفت بیماری، معمولاً می تواند به بافت های ریه آسیب زده و منجر به تجمع مایع در ریه ها و مشکلات جدی در عملکرد ریه و قلب شود. علائم و نشانه ها این مرحله می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرفه
- مشکلات تنفسی
- فشار خون پایین
- ضربان قلب نامنظم
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
علائم و نشانه های سندرم ریوی هانتاویروس می تواند به طور ناگهانی بدتر شده و نیز می تواند به سرعت تهدید کننده زندگی (کشنده) شود. بنابراین در صورت ابتلا به علائمی شبیه علائم آنفولانزا که طی چند روز تشدید یافته اند، و یا بروز مشکلات تنفسی به پزشک خود مراجعه کنید.
علل بیماری
جوندگان ناقل
سندرم ریوی هانتاویروس یک نوع بیماری انسانی است که فقط در آمریکای شمالی و جنوبی یافت می شود. هر گونه از هانتاویروس ترجیحاً یک ناقل از جوندگان دارد.
موش آهویی شایع ترین ناقل این ویروس در آمریکای شمالی و مرکزی است. در ایالات متحده، بیشتر عفونت ها در ایالت های غرب رودخانه می سی سی پی اتفاق می افتد.
سایر ناقلین در آمریکای شمالی شامل موش برنجی و موش پنبه ای در جنوب شرقی و موش سفید پا در شمال شرقی است. در آمریکای جنوبی نیز جوندگان ناقل شامل موش برنجی و موش واسپر هستند.
روش انتقال بیماری
این ویروس معمولاً در ادرار، مدفوع یا بزاق جوندگان وجود دارد. بنابراین انسان می تواند از راه های زیر با این ویروس در تماس باشد:
- استنشاق ویروس‌ها - محتمل‌ترین شکل انتقال - زمانی که ویروس از مدفوع جوندگان یا مواد معلق در هوا منتقل می‌شود.
- خوردن غذای آلوده به بزاق، ادرار یا مدفوع موش
- دست زدن به چیزهای آلوده به ویروس، مانند لانه، و سپس دست زدن به دهان، چشم یا بینی
- گزیده شدن یا خراشیده شدن توسط یک جونده آلوده
با این حال انتقال ویروس از فردی به فردی دیگر تنها به وسیله آلوده شدن به گونه‌ای از ویروسی که در آمریکای جنوبی یافت شده به نام ویروس آند ثبت شده است.
عملکرد ویروس
هنگامی که هانتا ویروس ها به ریه ها می رسند، به رگ های خونی کوچکی به نام مویرگ ها حمله می کنند و در نهایت باعث خونریزی (نشت) آنها می شوند. ریه ها معمولاً پر از مایع می‌شوند (ورم ریوی) که منجر به اختلال شدید در عملکرد ریه‌ها و قلب می‌شود.
بیماری های مرتبط با این ویروس
یکی دیگر از بیماری های ناشی از سویه های مختلف هانتا ویروس تب خونریزی دهنده همراه با سندرم کلیوی است که باعث بروز بیماری شدید کلیوی می شود. این گونه های ویروس معمولاً ناقل حیوانی دیگری در آفریقا، آسیا و اروپا دارند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
در ایالات متحده، سندرم ریوی هانتاویروس بیشتر در مناطق روستایی غرب شایع تر است. با این حال، هر گونه قرار گرفتن در معرض زیستگاه جوندگان می تواند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد.
رایج ترین مکان ها برای قرار گرفتن در معرض لانه، ادرار و مدفوع این جوندگان شامل موارد زیر است:
- سازه های موجود در مزرعه
- ساختمان های با استفاده پایین، مانند سوله های نگهداری مواد غذایی
- کمپ ها یا کابین های فصلی
- کمپ یا مکان های پیک نیک
- اتاق زیر شیروانی یا زیرزمین
- محل های ساخت و ساز
فعالیت هایی که می توانند خطر قرار گرفتن در معرض ویروس هانتا را افزایش دهند عبارتند از:
- باز کردن و تمیز کردن ساختمان های بدون استفاده در طولانی مدت
- تمیز کردن لانه یا فضولات جوندگان بدون اقدامات احتیاطی مناسب
- کار در زمینه ای که قرار گرفتن در معرض جوندگان را افزایش می دهد، مانند ساخت و ساز، کارهای آب و برق، کنترل آفات و کشاورزی
عوارض بیماری
سندرم ریوی هانتا ویروس می تواند به سرعت تهدید کننده زندگی (کشنده) شود. تشدید بیماری نیز می تواند منجر به ناتوانی قلب در رساندن اکسیژن به بدن شود. شدت بیماری در هر یک از سویه های ویروس متفاوت است. میزان مرگ و میر ناشی از سویه حمل شده توسط موش های آهویی بین 30٪ تا 50٪ است.
پیشگیری از بروز بیماری
دور نگه داشتن جوندگان از خانه و محل کار می تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت هانتاویروس کمک کند. در این خصوص می توانید نکات زیر را امتحان کنید:
- در ورودی را ببندید. موش ها می توانند از سوراخ هایی به عرض 1/4 اینچ (6 میلی متر) عبور کنند. سوراخ ها را با صفحه سیمی، پولیش فلزی یا سیمان ببندید.
- محل نگهداری غذا را ببندید. ظروف را به سرعت بشویید، پیشخوان ها و کف اتاق ها را تمیز کنید، و غذای خود - از جمله غذای حیوانات خانگی - را در ظروف ضد جونده نگهداری کنید. از درپوش های محکم روی سطل های زباله استفاده کنید.
- مواد لانه سازی را کاهش دهید. علف هرز، چمن و آشغال را از ساختمان ها پاک کنید.
- تله ها را تنظیم کنید. تله های فنری باید در امتداد تخته ها قرار داده شوند. هنگام استفاده از تله های طعمه سمی احتیاط کنید، زیرا این سم می تواند به افراد و حیوانات خانگی نیز آسیب برساند.
- وسایل موجود در حیاط که جوندگان آنها را دوست دارند، را جابجا کنید. توده های چوب یا سطل های کمپوست را از خانه دور کنید.
- ایجاد تهویه مناسب در فضاهای بلااستفاده. قبل از تمیز کردن کابین ها، کمپ ها یا ساختمان های کم استفاده آنها را باز کنید تا هوا گیری کنند و تهویه شوند.
روش های پاکسازی ایمن
پاکسازی یا تمیز کردن ایمن به جلوگیری از انتشار ویروس ها کمک می کند. برای این کار می توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
- از ماسک و دستکش لاستیکی یا پلاستیکی استفاده کنید.
- لانه، فضولات یا جوندگان مرده را با محلول ضدعفونی کننده خانگی، الکل یا ترکیب سفید کننده و آب اسپری کنید. بگذارید به مدت پنج دقیقه روی آنها بماند.
- از دستمال کاغذی برای تمیز کردن و دور انداختن حوله ها در سطل زباله استفاده کنید.
- محل را با یک ماده ضد عفونی کننده پاک کنید یا با اسفنج پاک کنید.
- دستکش های روی دست های خود را بشویید و دستکش و ماسک را دور بریزید.
- دست های خود را کاملاً و با دقت با آب و صابون بشویید.
تشخیص
انجام آزمایش خون می تواند نشان دهد که آیا در بدن شما آنتی بادی برای هانتاویروس ساخته شده است یا خیر. همچنین پزشک ممکن است آزمایش های آزمایشگاهی دیگری را برای رد وجود سایر بیماری ها با علائم مشابه تجویز کند.
درمان
تعداد محدود گزینه درمانی خاص برای سندرم ریوی هانتاویروس وجود دارد. اما درمان با تشخیص زودهنگام، بستری شدن فوری در بیمارستان و بهبود اختلالات تنفسی می تواند موثر واقع شود.
درمان حمایتی
افراد مبتلا به موارد شدید این بیماری نیاز به درمان فوری در بخش مراقبت های ویژه دارند. لوله گذاری و تهویه مکانیکی مناسب می تواند برای کمک به تنفس طبیعی و مدیریت مایع در ریه ها مورد نیاز باشد. لوله گذاری شامل قرار دادن یک لوله تنفسی قابل انعطاف از طریق بینی یا دهان در نای برای کمک به باز نگه داشتن راه های هوایی و عملکرد آن است.
اکسیژن رسانی توسط سلولهای خونی
بیماری شدید ممکن است نیاز به درمانی به نام اکسیژن‌رسانی غشای خارج بدنی (ECMO) داشته باشد تا مطمئن شوید که بدن اکسیژن کافی را در خود حفظ کرده است. این عمل شامل پمپاژ مداوم خون از طریق دستگاهی که دی اکسید کربن را حذف کرده و اکسیژن را اضافه می کند و سپس خون اکسیژن دار را به بدن باز می گرداند، می باشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در ابتدا ممکن است به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. با این حال، هنگامی که برای تعیین قرار ملاقات تماس می گیرید، پزشک ممکن است مراقبت های پزشکی فوری را توصیه کند. اما در صورت بروز مشکلات تنفسی یا اگر می دانید که در معرض جوندگان قرار گرفته اید، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
آن چه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، می توانید فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- چه علائمی را تجربه می کنید؟ و چه زمانی ظاهر شدند؟
- آیا اخیراً اتاق ها یا ساختمان هایی که به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند را تمیز کرده اید؟
- آیا اخیراً در تماس با موش قرار داشته اید؟
- آیا شرایط پزشکی دیگری دارید؟
- چه داروها و مکمل هایی را به طور معمول مصرف می کنید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک سوالاتی از شما می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها باعث می‌شود تا فرصت کافی برای پرسیدن نکاتی که می خواهید در مورد آنها عمیقاً بحث شود، باقی بماند. پزشک احتمالاً سوالات زیر را از بیمار خواهد پرسید:
- آیا علائم و نشانه ها شامل علائمی شبیه علائم آنفولانزا، مانند تب، درد عضلانی و خستگی بوده است؟
- آیا مشکلات گوارشی مانند اسهال یا استفراغ داشته اید؟
- آیا متوجه شده اید که قلبتان سریعتر از حد معمول می تپد؟
- آیا مشکلات تنفسی دارید؟ اگر چنین است، معمولاً تشدید می یابد؟
- آیا از بین خانواده شما کسی هست که علائم یا نشانه های مشابهی از این بیماری داشته باشد؟