نگاه کلی
سندرم هایپراسمولار دیابتی، نوعی بیماری جدی است که به دلیل سطح بسیار بالای قند خون، ایجاد می شود. این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ رخ می دهد و اغلب در اثر بیماری یا عفونت ایجاد می شود.
بدن در سندرم هایپراسمولار دیابتی سعی می کند تا قند اضافی را از طریق ادرار دفع کند. این عارضه در صورت عدم درمان، منجر به کم آبی بدن خواهد شد بنابراین مراقبت های پزشکی فوری، ضروری می باشند.
علائم
بروز سندرم هایپراسمولار دیابتی ممکن است روزها یا هفته ها طول بکشد و علائم و نشانه های احتمالی آن نیز عبارتند از:
- سطح قند خون ۶۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) یا ۳۳. ۳ میلی مول در لیتر (mmol/L) یا بالاتر
- تشنگی بیش از حد
- خشکی دهان
- تکرر ادرار
- پوست گرم و خشک
- تب
- خواب آلودگی، گیجی
- توهمات
- از دست دادن بینایی
- تشنج
- کما
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر قند خون تان به طور مداوم بالاتر از محدوده هدفی است که پزشک توصیه کرده است و یا درصورت داشتن علائم سندرم هایپراسمولار دیابتی مانند موارد ذکر شده در بالا، با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت بروز موارد زیر، به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید:
سطح قند خون ۴۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (۲۲. ۲ میلی مول در لیتر) یا بالاتر است و علیرغم پیروی از دستورالعمل های پزشک برای درمان، بهبود نمی یابد. در این شرایط نباید منتظر ماند تا قند خون به اندازه ای بالا رود که منجر به ایجاد سندرم هایپراسمولار دیابتی شود.
گیجی، تغییرات بینایی یا سایر علائم کم آبی
علل بیماری
سندرم هایپراسمولار دیابتی در موارد زیر ایجاد می شود:
- وجود بیماری یا عفونت
- عدم پیروی از برنامه درمانی دیابت یا داشتن برنامه درمانی ناکافی
- مصرف برخی از داروها مانند قرص های آب (ادرار آور)
- گاهی اوقات دیابت تشخیص داده نشده منجر به سندرم هایپراسمولار دیابتی می شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
خطر ابتلا به سندرم هایپراسمولار دیابتی درصورت وجود موارد زیر، افزایش خواهد یافت:
- ابتلا به دیابت نوع ۲ و عدم کنترل قند خون.
- بالای ۶۵ سال
- ابتلا به به بیماری های مزمن دیگری مانند بیماری قلبی یا بیماری کلیوی.
- ابتلا به عفونت هایی مانند ذات الریه، عفونت مجاری ادراری یا ویروسی که باعث افزایش سطح قند خون می شوند.
- مصرف برخی داروها. برخی از داروها - مانند کورتیکواستروئیدها (پردنیزون)، دیورتیک ها (هیدروکلروتیازید و کلرتالیدون) و برخی داروهای استنشاقی مانند تربوتالین، قند خون را افزایش می دهند.
عوارض بیماری
سندرم هایپراسمولار دیابتی منجر به موارد زیر خواهد شد:
- تشنج
- حمله قلبی
- سکته
- کما
سندرم هایپراسمولار دیابتی بدون درمان سریع، می تواند کشنده نیز باشد.
پیشگیری از بروز بیماری
کنترل روزانه و مناسب دیابت می تواند به پیشگیری از سندرم هایپراسمولار دیابتی، کمک کند.
علائم قند خون بالا را بشناسید. نسبت به علائم هشداردهنده قند خون بالا و همچنین موقعیت هایی که شما را در معرض خطر ابتلا به سندرم هایپراسمولار قرار می دهد مانند بیماری یا عفونت، هوشیار باشید.
سطح قند خون خود را کنترل کنید. کنترل سطح قند خون به شما کمک خواهد کرد تا در محدوده هدف خود بمانید و درصورت افزایش آن، هوشیار باشید. از پزشک خود بپرسید که چندین بار می بایست قند خون خود را آزمایش کنید. زمانی که بیمار هستید بر وضعیت خود، نظارت بیشتری داشته باشید.
در هنگام بیماری، مایعات فراوان بنوشید. تا زمانی که بتوانید از پزشک خود راهنمایی بخواهید، هر یک ساعت یکبار یک لیوان نوشیدنی غیر الکلی و بدون کافئین بنوشید.
برنامه مدیریت دیابت خود را دنبال کنید. وعده های غذایی سالم بخورید، داروها را طبق دستور مصرف کنید و به طور منظم ورزش کنید.
به عزیزان، دوستان و همکاران خود آموزش دهید. به افرادی که با آنها وقت می گذرانید بیاموزید که علائم و نشانه های اولیه افزایش قند خون را تشخیص دهند - و در صورت بی هوشی تان، به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشند.
از دستبند یا گردنبند شناسنامه پزشکی استفاده کنید. این دستبند یا گردنبندها در هنگام بی هوشی، می توانند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار دیگران از جمله کارکنان اورژانس قرار دهند.
در جریان واکسیناسیون خود باشید. واکسن آنفولانزای سالانه دریافت کنید و از پزشک خود بپرسید که آیا به تزریق واکسن پنوموکوک که در برابر برخی از اشکال ذات الریه از شما محافظت می کند، نیاز دارید یا خیر.
تشخیص
تشخیص سریع برای سندرم هایپراسمولار دیابتی، ضروری می باشد. تیم فوریت های پزشکی، یک بررسی وضعیت جسمی و روحی از فرد بیمار انجام می دهد و همچنین از نزدیکان فرد بیمار در مورد سابقه پزشکی او سوالاتی خواهد کرد.
آزمایش ها
پزشک احتمالاً انجام چندین آزمایش از جمله آزمایش خون و ادرار برای اندازه گیری سطح قند خون و عملکرد کلیه و تشخیص عفونت و سایر بیماری ها را توصیه خواهد کرد. همچنین در صورتی که پزشک، فکر کند که فرد ممکن است عفونت داشته باشد، انجام آزمایش های دیگری را نیز توصیه می کند. علاوه براین همچنین، ممکن است یک نوار قلب برای بررسی برخی مشکلات قلبی را توصیه کند.
درمان
درمان اورژانسی، سندرم هایپراسمولار دیابتی را ظرف چند ساعت اصلاح خواهد کرد. این درمان معمولاً شامل موارد زیر می باشد:
- مایعاتی که به صورت داخل وریدی برای درمان کم آبی به فرد بیمار داده می شود.
- انسولین که به صورت داخل وریدی برای کاهش سطح قند خون، تجویز می شود.
- جایگزینی پتاسیم و گاهی اوقات سدیم فسفات که به صورت داخل وریدی برای کمک به عملکرد صحیح سلول های فرد بیمار، تجویز می شود.
- در صورتی که عفونت یا بیماری زمینه ای مانند نارسایی احتقانی قلب یا بیماری کلیوی دارید، می بایست تحت درمان قرار گیرند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
سندرم هایپراسمولار دیابتی، یک فوریت پزشکی است بنابراین شما زمانی برای آماده شدن برای آن نخواهید داشت.
درصورت مشاهده علائم قند خون بالا مانند تشنگی شدید و تکرر ادرار در چند روز متوالی، سطح قند خون خود را چک کرده و برای مشاوره با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که احساس می کنید که قند خونتان افزایش یافته است سعی نکنید که خودتان را به بیمارستان برسانید بلکه فوراً با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
در صورتی که مشاهده کردید که یکی از نزدیکانتان که به دیابت مبتلا هست، رفتار غیرمعمولی یا ضعف یک طرفه دارد یا از هوش رفته است، با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
پس از دریافت درمان و احساس بهتر شدن، برخی از سوالاتی که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- چگونه می توانم دیابت خود را بهتر کنترل کنم؟
- قند خون من می بایست در چه محدوده ای باشد؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- من به بیماری های دیگری نیز مبتلا هستم. چگونه می توانم همه آنها را با یکدیگر مدیریت کنم؟
- چه تغییرات غذایی را باید رعایت کنم؟
- آیا باید به متخصص تغذیه مراجعه کنم؟
- آیا خوردن یک وعده غذایی با شکر زیاد باعث بروز این سندرم می شود؟
- آیا باید مایعات بیشتری بنوشم؟
- آیا سندرم هایپراسمولار دیابتی می تواند دوباره اتفاق بیفتد؟