نگاه کلی
عفونت لیستریا، یک عفونت جدی است که معمولاً در اثر خوردن مواد غذایی آلوده به باکتری ایجاد می شود. عفونت لیستریا به احتمال زیاد می تواند برای زنان باردار، افراد بالای 65 سال و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف بسیار جدی باشد. این بیماری معمولاً به علت مصرف گوشت های آلوده غیر فرآوری شده و شیر غیرپاستوریزه ایجاد می شود.
افراد سالم به ندرت از عفونت لیستریا بیمار می شوند، اما این بیماری می تواند برای جنین، نوزادان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف کشنده باشد. درمان سریع با آنتی بیوتیک می تواند در مهار اثرات عفونت لیستریا موثر باشد.
باکتری های لیستریا می توانند در یخچال و فریزر زنده بمانند. بنابراین افرادی که در معرض خطر بیشتری از عفونت های جدی قرار دارند، باید از خوردن انواع مواد غذایی که احتمالاً حاوی باکتری های لیستریا هستند، خودداری کنند. عفونت های لیستریا می تواند بعضی از قسمت های دیگر بدن از جمله استخوان ها، مفاصل و محل هایی در قفسه سینه و شکم را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم
عفونت لیستریا می تواند منجر به بروز علائم مختلفی شود، از جمله:
- تب
- لرز
- دردهای عضلانی
- حالت تهوع
- اسهال
علائم ممکن است چند روز پس از خوردن غذای آلوده، تا 30 روز بعد از آن ظاهر شوند. در شرایطی که عفونت لیستریا به سیستم عصبی انتشار یابد می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:
- سردرد
- گرفتگی گردن
- گیجی یا تغییر در هوشیاری
- از دست دادن تعادل
- تشنج
علائم در دوران بارداری و در نوزادان
عفونت لیستریا باعث علائم خفیف در مادران باردار می شود اما عواقب آن برای جنین می تواند خطرناک و جدی باشد و حتی منجر به مرگ جنین در رحم شود یا در طی چند روز پس از تولد به یک عفونت تهدید کننده زندگی مبتلا شود. علائم و نشانه های عفونت لیستریا در یک نوزاد عبارتند از:
- علاقه کم به غذا خوردن
- تحریک پذیری
- تب
- استفراغ
- مشکل در تنفس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر غذایی خورده اید که احتمال می دهید شاید به عفونت لیستریا آلوده بوده مراقب بروز علائم آن باشید. اگر دچار تب، درد عضلانی، حالت تهوع یا اسهال شده اید سریعا به پزشک مراجعه کنید. این علائم می تواند نشانگر مننژیت باکتریایی باشد. علاوه بر آن، از خوردن یک محصول آلوده، مانند غذاهایی که با شیر غیرپاستوریزه درست شده اند یا محصولات گوشتی که با حرارت کم تهیه شده باشند خودداری نمایید.
اگر تب شدید، سردرد شدید، سفتی گردن، گیجی یا حساسیت به نور دارید، سریعا به پزشک مراجعه نمایید. این علائم و نشانه ها می توانند نشان دهنده مننژیت باکتریایی که از عوارض خطرناک این باکتری است، باشد.
علل بیماری
باکتری های لیستریا در خاک، آب و مدفوع حیوانات وجود داشته و افراد می توانند با خوردن موارد زیر آلوده شوند:
- سبزیجات خام از خاک یا کود آلوده پرورش یافته باشند
- گوشت آلوده
- شیر غیر پاستوریزه یا محصولات غیر پاستوریزه
- برخی از غذاهای فرآوری شده مانند پنیرهای نرم، هات داگ و گوشت های آماده یخی
- عفونت لیستریا می تواند از مادران آلوده به جنین منتقل شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت لیستریا هستند.
زنان باردار و نوزادان
زنان باردار نسبت به بزرگسالان سالم بسیار بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های لیستریا هستند. اگرچه عفونت لیستریا در زنان باردار می تواند فقط یک بیماری خفیف ایجاد کند، عواقب آن برای نوزادان آنها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سقط جنین
- مرده زایی
- تولد زودرس
- یک عفونت بالقوه کشنده پس از تولد
سیستم ایمنی ضعیف
این دسته شامل افراد ذیل می باشد:
- بزرگتر از 65 سال هستند
- افراد ناقل بیماری ایدز
- افرادی که شیمی درمانی انجام می دهند
- دیابت یا بیماری کلیوی
- از دوزهای بالا پردنیزون یا داروهای خاص آرتریت روماتوئید استفاده کنند
- داروهای پس از پیوند عضو دریافت می کنند
عوارض بیماری
بیشتر عفونت های لیستریا آنقدر خفیف هستند که می توانند مورد توجه قرار نگیرند. با این حال، در برخی موارد، عفونت لیستریا می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود، از جمله:
- عفونت خون عمومی
- التهاب غشاها و مایعات اطراف مغز (مننژیت)
پیشگیری از بروز بیماری
جهت پیشگیری از عفونت لیستریا، دستورالعمل های ایمنی غذایی ساده را دنبال کنید:
بهداشت فردی رعایت شود. دستان خود را قبل و بعد از دست زدن به گوشت خام یا تهیه غذا با آب صابون بشویید. پس از پخت و پز، از آب گرم و صابون برای شستن ظروف، تخته های برش و سایر سطوح تهیه غذا استفاده کنید.
سبزیجات خام را تمیز بشویید. سبزیجات خام را خرد کرده و با آب زیادی تمیز کنید.
غذای خود را کاملاً بپزید. گوشت، مرغ و تخم مرغ را در دمای مطمئن بپزید تا کاملا پخته شوند و از دماسنج غذایی استفاده نمایید.
موارد احتیاطی برای افراد در معرض خطر
خانم ها در دوران بارداری و افراد با سیستم ایمنی ضعیف باید مراقب ابتلا به عفونت لیستریا باشند. برای پیشگیری از قرار گرفتن در معرض خطر این بیماری، بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:
- پنیرهای نرم و پنیرهایی به سبک مکزیکی. پنیرهای نرم مانند فتا یا کاممبرت را مصرف نکنید.
- هات داگ و گوشت غذاهای اغذیه فروشی. از خوردن این موارد اجتناب کنید مگر اینکه آنها بخارپز شوند و مجددا گرم شوند. مایعات بسته های هات داگ را از سایر مواد غذایی، ظروف و سطوح آماده سازی غذا دور نگه دارید. دستان خود را پس از دست زدن به این محصولات بشویید.
- گوشت پخته شده و خرد شده. گوشت یخچالی را مصرف نکنید.غذاهای کنسرو شده را می توان در دمای اتاق با خیال راحت نگه داری کرد.
- غذاهای دریایی دودی. خوردن آنها به صورت پخته شده اشکالی ندارد. غذاهای دریایی دودی کنسرو شده نیر قابل قبول هستند.
- جوانه های خام یا کمی پخته شده. جوانه ها را کاملاً بپزید تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهید.
تشخیص
آزمایش خون اغلب موثرترین روش برای تشخیص ابتلا افراد به عفونت عفونت لیستریا می باشد. علاوه بر آن، پزشک ممکن است در بعضی موارد، نمونه ادرار یا مایع نخاعی را بررسی کند.
درمان
درمان عفونت لیستریا بسته به شدت علائم بیماری متفاوت است. بیشتر افراد با علائم خفیف نیازی به درمان ندارند. عفونت های جدی تر با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. درمان سریع آنتی بیوتیک در دوران بارداری ممکن است از انتقال عفونت به جنین پیشگیری کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر به مصرف غذای حاوی این بیماری مشکوک هستید، فقط در صورت مشاهده علائم و نشانه های عفونت لیستریا به پزشک مراجعه کنید.
آن چه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، بهتر از به سوالات زیر پاسخ دهید:
- علائم چیست و از چه زمانی شروع شده است؟
- آیا باردار هستید؟ اگر چنین است، چه مدت هست که باردارید؟
- آیا به دیگر بیماری ها مبتلا هستید؟
- چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
همچنین بهتر است یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید، تمام غذاهایی که مصرف کرده اید را یادداشت کنید و آنها را به پزشک اطلاع دهید.
از پزشک چه انتظاری می رود
برای کمک به تشخیص، پزشک احتمالاً مصرف غذاهای زیر را از شخص خواهد پرسید:
- پنیرهای نرم مانند کاممبرت یا فتا، یا پنیرهای مکزیکی.
- شیر پاستوریزه نشده یا پنیرهای ساخته شده از شیرغیر پاستوریزه
- گوشت های فرآوری شده، مانند هات داگ.
- تمام غذاهایی که توسط سازمان های بهداشتی، نامناسب اعلام شده اند.