نگاه کلی
عفونت های استافیلوکوکی به دلیل باکتری های استافیلوکوک، انواع میکروب هایی که معمولاً روی پوست یا در بینی حتی افراد سالم یافت می شوند، ایجاد می شوند. در بیشتر موارد، این باکتری ها مشکلی ایجاد نمی کنند یا منجر به عفونت های پوستی نسبتاً جزئی می شوند.
اما اگر باکتری ها به بدن نفوذ کرده و وارد جریان خون، مفاصل، استخوان ها، ریه ها یا قلب شوند، عفونت های استافیلوکوکی می توانند کشنده باشند. تعداد کثیری از افراد در معرض خطرات این عفونت قرار دارند.
درمان معمولاً شامل آنتی بیوتیک و تخلیه ناحیه آلوده است. با این حال، برخی از عفونت های استافیلوکوکی، به آنتی بیوتیک های رایج پاسخ نمی دهند.
علائم
عفونت های استافیلوکوکی می تواند از مشکلات پوستی جزئی گرفته تا اندوکاردیت، عفونت مخاط داخلی قلب (اندوکاردیوم) باشد. به همین دلیل، علائم و نشانه های عفونت های استافیلوکوکی بسته به محل و شدت عفونت بسیار متفاوت است.
عفونت های پوستی
عفونت های پوستی ناشی از باکتری های استافیلوکوکی، شامل موارد زیر است:
- جوش های پوستی. رایج ترین نوع عفونت استافیلوکوکی، جوش است، جوش چرکی است که در فولیکول مو یا غده چربی ایجاد می شود. پوست ناحیه آلوده معمولاً قرمز و متورم می شود.
اگر جوش سر باز کند، احتمالاً چرک تخلیه می شود و اغلب در زیر بازوها یا اطراف کشاله ران یا باسن ایجاد می شود.
- ایمپتیگو. نوعی عارضه پوستی و مسری، اغلب دردناک می باشد که می تواند ناشی از باکتری های استافیلوکوکی باشد. این عارضه معمولاً دارای تاول های بزرگی است که مایعات را خارج کرده و پوسته ای به رنگ قهوه ای ایجاد می کند.
- سلولیت. نوعی عفونت لایه های عمیق تر پوست بوده و باعث قرمزی پوست و تورم در سطح پوست می شود. ممکن است در بعضی نواحی زخم ایجاد شود.
- سندرم پوست سوخته استافیلوکوکی. سموم تولید شده در نتیجه عفونت استافیلوکوکی منجر به سندرم پوست سوخته استافیلوکوک شود. این وضعیت که عمدتاً نوزادان و کودکان را درگیر می کند، تب، عارضه پوستی و گاهی تاول ایجاد می کند. با ترکیدن تاول ها، لایه بالایی پوست از بین می رود و یک سطح قرمز باقی می ماند که شبیه سوختگی است.
مسمومیت غذایی
باکتری های استافیلوکوکی (Staph) یکی از مهمترین دلایل مسمومیت غذایی می باشند. علائم به سرعت بروز می کنند، معمولاً چند ساعت پس از خوردن یک ماده غذایی آلودگی رخ نمی دهد. علائم نیز به سرعت از بین می روند و اغلب فقط نیمی از روز ادامه دارند.
این نوع عفونت معمولاً تب ایجاد نمی کند. علائم و نشانه هایی که با این نوع عفونت استافیلوکوکی می توانید انتظار داشته باشید عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- کم آبی بدن
- فشار خون پایین
باکتریمی
عفونتی که به عنوان عفونت جریان خون نیز شناخته می شود، هنگامی که باکتریهای استافیلوکوکی وارد جریان خون فرد می شوند، رخ می دهد. تب و فشار خون پایین علائم باکتریمی است. این باکتری ها می توانند به مکان هایی در اعماق بدن بروند و عفونت های شدیدتری در بدن تولید کنند:
- اندام های داخلی، مانند مغز، قلب یا ریه ها
- استخوان ها و عضلات
- دستگاه های کاشته شده با جراحی، مانند مفاصل مصنوعی یا ضربان سازهای قلب
سندرم شوک سمی
این وضعیت تهدید کننده زندگی ناشی از سموم تولید شده توسط برخی از سویه های باکتریهای استافیلوکوکی است و با انواع خاصی از تامپون، زخم های پوستی و جراحی ارتباط دارد. معمولاً به طور ناگهانی با:
- تب شدید
- تهوع و استفراغ
- عارضه های پوستی روی کف دست که شبیه آفتاب سوختگی می باشد
- گیجی
- دردهای عضلانی
- اسهال
- دل درد
آرتریت سپتیک
آرتریت سپتیک اغلب به دلیل عفونت استافیلوکوکی است. این باکتری ها اغلب زانوها، شانه ها، باسن و انگشتان دست و پا را هدف قرار می دهند. علائم و نشانه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تورم مفصل
- درد شدید در مفصل آسیب دیده
- تب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر شما یا فرزندتان علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه نمایید:
- ناحیه ای از پوست قرمز، تحریک شده یا دردناک است
- تاول های پر از چرک
- تب
همچنین درارتباط با مواردزیر با پزشک مشورت کنید:
- انتقال عفونت های پوستی در اعضای خانواده
- ابتلای دو یا چند نفر از اعضای خانواده به عفونت پوستی
علل بیماری
بسیاری از افراد ناقل باکتریهای استافیلوکوکی هستند و هرگز دچار عفونت های استافیلوکوکی نمی شوند. با این حال، اگر به عفونت استافیلوکوکی (staph) مبتلا شوید، احتمال زیادی وجود دارد که از قبل ناقل بیماری بوده باشید.
این باکتری ها همچنین می توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. از آنجا که باکتریهای استافیلوکوکی بسیار مقاوم هستند، می توانند روی اشیایی مانند روبالشتی یا حوله به مدت کافی زندگی کنند تا به نفر بعدی که آنها را لمس می کند منتقل شوند.
باکتریهای استافیلوکوکی می توانند در شرایط زیر زنده بمانند:
- خشكی شدید
- دمای بالا
- اسید معده
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عوامل مختلفی از جمله وضعیت سیستم ایمنی بدن می تواند خطر ابتلا به عفونت های استافیلوکوکی را افزایش دهد.
بیماری های زمینه ای
برخی اختلالات یا داروهایی که برای درمان بیماری زمینه ای استفاده می شود، شخص را مستعد ابتلا به عفونت های استافیلوکوکی می کند. افرادی که احتمال ابتلا به عفونت استافیلوکوکی در آنها بیشتر است شامل افراد زیر هستند:
- فرد دیابتی استفاده کننده از انسولین
- اچ آی وی / ایدز
- نارسایی کلیه که نیاز به دیالیز دارد
- سیستم ایمنی ضعیف یا ناشی از بیماری یا داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند
- پیوند عضو
- سرطان، به ویژه کسانی که تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند
- آسیب پوستی در اثر شرایطی مانند اگزما، گزش حشرات یا ضربه جزئی که باعث باز شدن پوست می شود
- بیماری تنفسی، مانند فیبروز کیستیک یا آمفیزم
- بستری فعلی یا اخیر
با وجود تلاش شدید برای ریشه کن کردن بیماری، باکتریهای استافیلوکوکی در بیمارستان ها وجود دارد، جایی که آنها به آسیب پذیرترین افراد از جمله افراد با عارضه های زیر حمله می کنند :
- سیستم ایمنی ضعیف
- سوختگی
- زخم های جراحی
دستگاه های پزشکی
باکتری های استافیلوکوکی می توانند در امتداد لوله پزشکی که در بیمارستان به شخص وصل شده منتقل شود. ازجمله:
- لوله دیالیز
- کاتترهای ادراری
- لوله های تغذیه
- لوله های تنفس
- کاتترهای داخل عروقی
ورزش های پربرخورد
باکتریهای استافیلوکوکی می توانند از طریق بریدگی، خراش و تماس پوست با پوست به راحتی پخش شوند. عفونت های استافیلوکوکی همچنین در رختکن از طریق تیغ های مشترک، حوله ها، لباس فرم یا تجهیزات گسترش می یابد.
تهیه غیر بهداشتی غذا
تهیه کنندگان مواد غذایی که به درستی دست خود را نمی شویند می توانند استافیلوکوکوس پوست را به مواد غذایی که در حال آماده سازی هستند منتقل کنند. غذاهایی که به استافیلوکوک آلوده هستند طعم طبیعی دارند.
عوارض بیماری
اگر باکتریهای استافیلوکوکی به جریان خون حمله کنند، احتمال ابتلا به نوعی عفونت که کل بدن را درگیر می کند وجود دارد. این عفونت که سپسیس نامیده می شود، می تواند منجر به شوک سپتیک(تهدید کننده زندگی ازطریق کاهش شدید فشار خون) شود.
پیشگیری از بروز بیماری
این اقدامات احتیاطی می تواند خطر ابتلا به عفونت های استافیلوکوکی را کاهش دهد:
- شستن کامل دستان. شستشوی کامل دست بهترین دفاع در برابر میکروب است. دستان خود را حداقل به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید. سپس آنها را با حوله یکبار مصرف خشک کرده و با استفاده از حوله دیگری شیر آب را ببندید. اگر دستان خیلی کثیف نیست، می توانید از یک ضد عفونی کننده دست بر پایه الکل استفاده کنید.
دستان خود را با آب و صابون به طور مرتب بشویید، مانند قبل، حین و بعد از تهیه غذا. پس از دست زدن به گوشت یا مرغ خام قبل از غذا خوردن؛ پس از استفاده از حمام و پس از دست زدن به حیوان یا فضولات حیوانی.
- زخم ها را بپوشانید. زخم ها را تمیز و با باندهای خشک و استریل بپوشانید تا بهبوبد یابند. چرک ناشی از زخمهای آلوده اغلب حاوی باکتریهای استافیلوکوکی است و پوشیده نگه داشتن زخم ها باعث می شود که باکتری ها گسترش نیابند.
- تعویض تامپون. سندرم شوک سمی توسط باکتری های استافیلوکوکی ایجاد می شود. تامپون هایی که برای مدت طولانی باقی می مانند می توانند محل تولید باکتری های استافیلوکوکی باشند. با تعویض مداوم تامپون (حداقل هر چهار تا هشت ساعت )می توانید احتمال ابتلا به سندرم شوک سمی را کاهش دهید. از کمترین میزان جذب تامپون که می توانید استفاده کنید. سعی کنید تا حد امکان تامپون را با پد بهداشتی جایگزین کنید.
- استفاده از وسایل شخصی. از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند حوله، ملحفه، تیغ، لباس و تجهیزات ورزشی خودداری کنید. عفونت های استافیلوکوکی می توانند روی اشیا، و همچنین از فردی به فرد دیگر شیوع پیدا کنند.
- شست و شو در آب گرم. باکتری های استافیلوکوکی می توانند در لباس و ملافه هایی که به درستی شسته نشده اند زنده بمانند. برای از بین بردن باکتری از لباس و ملحفه، آنها را در هر زمان ممکن در آب گرم بشویید.
- اقدامات احتیاطی مربوط به ایمنی غذا را انجام دهید. قبل از دست زدن به غذا دستان خود را بشویید. اگر غذا برای مدتی خارج شد، مطمئن شوید که غذاهای گرم - بیش از 140 درجه فارنهایت (60 درجه سانتیگراد) داغ بمانند و غذاهای سرد در 40 درجه فارنهایت (4.4 درجه سانتیگراد) یا پایین بمانند. مانده غذا را در اسرع وقت در یخچال قرار دهید. تخته های برش و پیشخوان ها را با آب و صابون بشویید.
تشخیص
برای تشخیص عفونت استافیلوکوکی، پزشک اقدامات زیر را انجام می دهد:
- معاینه بدنی. در طول معاینه، پزشک هرگونه ضایعه پوستی را از نزدیک بررسی می کند.
- نمونه برداری برای آزمایش. بیشتر اوقات، پزشکان با بررسی نمونه بافتی یا ترشحات بینی از نظر وجود باکتری، عفونت های استافیلوکوکی را تشخیص می دهند.
- تست های دیگر. در صورت تشخیص عفونت استافیلوکوکی، پزشک یک آزمایش تصویربرداری به نام اکوکاردیوگرام را برای بررسی اینکه آیا عفونت قلب را تحت تأثیر قرار داده است، پیشنهاد می نماید. بسته به علائم و نتایج آزمایش، پزشک آزمایش های تصویربرداری دیگری را نیز برای شخص تجویز می کند.
درمان
درمان عفونت استافیلوکوکی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آنتی بیوتیک ها. پزشک آزمایش هایی را برای شناسایی باکتری های استافیلوکوکی و کمک به انتخاب آنتی بیوتیکی که بهترین عملکرد را دارد، انجام می دهد. آنتی بیوتیک هایی که معمولاً برای درمان عفونت های استافیلوکوکی تجویز می شوند، شامل سفالوسپورین های خاصی مانند سفازولین هستند. نافسیلین یا اگزاسیلین؛ ونکومایسین داپتومایسین (سوبیسین)؛ تلوانسین (ویباتیو)؛ یا زیواکس می باشند.
ونکومایسین به طور فزاینده ای برای درمان عفونت های جدی استافیلوکوکی مورد نیاز است زیرا بسیاری از گونه های باکتری های استافیلوکوکی در برابر سایر داروهای سنتی مقاوم شده اند. اما ونکومایسین و برخی دیگر از آنتی بیوتیک ها باید از راه وریدی تجویز شوند.
در صورت تجویز آنتی بیوتیک خوراکی، حتما آن را طبق دستور مصرف کنید و تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک را به پایان برسانید. از پزشک خود بپرسید چه علائم و نشانه های نشانگر بدتر شدن عفونت می باشند.
- تخلیه زخم. اگر به عفونت پوستی مبتلا هستید، پزشک احتمالاً برای تخلیه مایعی که در آنجا جمع شده است، برشی در محل زخم ایجاد می کند.
- حذف دستگاه. اگر علت عفونت، دستگاه یا پروتز باشد، لازم است سریع دستگاه را بردارید. برای برخی از دستگاه ها، برداشتن ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
مقاومت آنتی بیوتیکی
باکتریهای استافیلوکوکی بسیار سازگار هستند و بسیاری از انواع آن در برابر یک یا چند آنتی بیوتیک مقاوم شده اند. به عنوان مثال، تنها حدود 5٪ از عفونت های استافیلوکوکی، امروزه با پنی سیلین قابل درمان هستند.
ظهور سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک باکتریهای استافیلوکوکی که اغلب به عنوان سویه های استافیلوکوکوس اورئوس (MRSA) مقاوم به متی سیلین توصیف می شوند، منجر به استفاده از آنتی بیوتیک های IV از جمله وانکومایسین یا داپتومایسین با احتمال عوارض جانبی بیشتر شده است.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
ابتدا اشخاص به پزشک خانواده مراجعه می کنند، اما بسته به اینکه کدام یک از سیستم های بدن تحت تأثیر عفونت قرار گرفته است، ممکن است شخص به یک متخصص، مانند متخصص پوست یا متخصص قلب یا بیماری های عفونی ارجاع داده شود.
آن چه می توانید انجام دهید
بهتر است لیستی از موارد زیر بنویسید:
- شرح مفصلی از علائم
- سوابق پزشکی
- سوابق پزشکی خانواده
- تمام داروها و مکمل های غذایی که مصرف می کنید
- سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید
در مورد عفونت استافیلوکوکی، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت علائم من چیست؟
- به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
- بهترین روش درمان عفونت استافیلوکوکی چیست؟
- آیا بیماری قابل انتقال می باشد؟
- چگونه می توانم تشخیص دهم که عفونت من بهتر یا بدتر می شود؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک شما به احتمال زیاد تعدادی سوال از شما می پرسد، مانند:
- چه زمانی علائم خود را مشاهده کردید؟ آیا می توانید آنها را برای من توصیف کنید؟
- شدت علائم چقدر است؟
- آیا در اطراف کسی که به عفونت استافیلوکوکی مبتلا بوده است، بوده اید؟
- آیا دستگاهی مانند مفصل مصنوعی یا ضربان ساز، در داخل بدن خود دارید؟
- آیا از نظر نقص سیستم ایمنی بدن، بیماری خاصی دارید؟
- آیا اخیراً در بیمارستان بوده اید؟
- آیا ورزش های گروهی انجام داده اید؟
در این بین چه کارهایی می توان انجام داد
اگر مشکوک به عفونت استافیلوکوکی در پوست خود هستید، تا زمانی که به پزشک مراجعه نکنید، ناحیه را تمیز و پوشیده نگه دارید تا باکتری انتقال پیدا نکند و در این حین برای دیگران غذا تهیه نکنید.