نگاه کلی
هایپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) به وضعیتی گفته می شود که طی آن غده ی تیروئید ، هورمون های حیاتی را به مقدار کافی تولید نمی کند.
کم کاری تیروئید در مراحل اولیه علامت قابل توجهی ندارد.اگر هایپوتیروئیدیسم درمان نشود، به مرور زمان می تواند چندین مشکل برای سلامتی ایجاد کند از جمله ؛چاقی، درد مفاصل، ناباروری و بیماری های قلبی.
جهت تشخیص هایپو تیروئیدیسم، تست های دقیق عملکرد تیروئید وجود دارند .یکی از روش های ساده ی درمانی و معمول برای کم کاری تیروئید، استفاده از هورمون های تیروئیدی ساختگی است که اگر دوز مناسب آن برای هر فرد استفاده شود، امن و مثمر به ثمر است.
علائم
بسته به شدت کمبودهورمون، علائم و نشانه های هایپوتیروئیدیسم متفاوت اند.مشکلات به آهستگی طی چندین سال بروز می یابند.
در ابتدا به سختی می توان به علائم کم کاری تیروئید پی برد از جمله خستگی، افزایش وزن. و یا ممکن است این علائم را به افزایش سن نسبت داد.اما هر چه متابولیسم بدن(سوخت و ساز)کمتر شود، عوارض را می توان با وضوح بیشتری مشاهده کرد.
نشانه ها و علائم هایپوتیروئیدیسم عبارتند از:
• خستگی
• افرایش حساسیت نسبت به سرما
• یبوست
• خشکی پوست
• افزایش وزن
• صورت پف کرده
• خشن شدن و گرفتگی صدا
• ضعف عضلانی
• افزایش سطح کلسترول خون
• درد، حساسیت و خشکی عضلات
• درد، سختی ویا تورم در مفاصل
• قاعدگی های شدید یا غیر منظم
• نازک شدن موها
• کاهش ضربان قلب
• افسردگی
• اختلال در حافظه
• بزرگ شدن غده ی تیروئید (گواتر)
هایپوتیروئیدیسم در نوزادان
گرچه کم کاری تیروئید اغلب اوقات خانم های میانسال و کهن سال را تحت تاثیر قرار میدهد، اما این وضعیت می تواند در هر کسی رخ دهد، از جمله نوزادان.
در بچه هایی که بدون غده ی تیروئید متولد می شوند، ویا غده ی تیروئید آن ها به درستی عمل نمی کند، یکسری علائم و نشانه ها را می توان مشاهده کرد.
در نوزادانی که درگیر مشکلات هایپوتیروئیدیسم اند، این علائم ممکن است دیده شود:
• زبان بزرگ و بیرون افتاده
• تنفس دشوار
• گریه کردن شدید
• فتق نافی
هرچه بیماری پیشرفت کند، احتمال دارد که نوزادان با تغذیه دشوارتر مواجه شوند که این امر ممکن است باعث عدم رشد وپرورش طبیعی آنها شود.از سایر علائم آنها می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد؛
• یبوست
• تونوس ضعیف ماهیچه ای (انقباض خفیف و پیوستهٔ ماهیچه است که در ماهیچههای اسکلتی باعث حفظ وضعیت ظاهری بدن میشود و به بازگشت خون به قلب کمک میکند.)
• افزایش خواب آلودگی
اگر کم کاری تیروئید در نوزادان درمان نشود،حتی در بیماران با وضعیت خفیف تر،می تواند منجر به عقب افتادگی شدید جسمی و ذهنی شود.
هایپوتیروئیدیسم در کودکان و نوجوانان
به طور کلی ، کودکان و نوجوانانی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند، نشانه ها و علائمی مشابه کم کاری تیروئید در بزرگسالان دارند اما موارد زیر هم ممکن است در آنها مشاهده شود:
• رشد ضعیف که نهایتا منجر به کوتاه قدی می شود.
• تاخیر در رشد دندان های دائمی
• بلوغ دیررس
• رشد ذهنی کند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
هنگامی که بی جهت احساس خستگی می کنید، یا سایر علائم و نشانه های کم کاری تیروئید از جمله خشکی پوست، صورت رنگ پریده و پف کرده، یبوست یا گرفتگی صدا، در شما مشاهده شد، به پزشک مراجعه کنید.
اگر فرد مبتلا به هایپوتیروئیدیسم ازهورمون تراپی استفاده می کند، باید مطابق برنامه ای که پزشک تعیین می کند مراجعه کند.در وهله ی اول باید ازصحت دوز داروی مصرفی اطمینان حاصل کرد.به مرور زمان دوز مورد نیاز فرد ممکن است تغییر کند.
علل بیماری
هنگامی که غده ی تیروئید هورمون کافی تولید نکند، تعادل واکنش های شیمیایی در بدن بهم می ریزد.علل متعددی می تواند وجود داشته باشد از جمله بیماری های خود ایمن، درمان های هایپرتیروئیدیسم(پرکاری تیروئید)، پرتودرمانی، جراحی تیروئید و داروهای مشخص.
غده ی تیروئید کوچک و پروانه ای شکل است که درجلو و قاعده ی گردن و دقیقا زیر سیب آدمی قراردارد.هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید_triiodthyronin(T3) وthyroxine(T4) _تاثیر زیادی بر روی سلامتی دارند و روی تمام جنبه های متابولیسمی بدن اثر می گذارند.
همچنین، این هورمون ها می توانند بر کنترل فعالیت های حیاتی، مانند دمای بدن و ضربان قلب تاثیر گذارند.
هایپوتیروئیدیسم زمانی اتفاق میفتد که غده ی تیروئید هورمون های کافی تولید نکند که به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
• بیماری های خود ایمن.شایع ترین علت بروز کم کاری تیروئید، یک اختلال خودایمن به نام التهاب تیروئید ناشی از هاشیموتو(Hashimoto) است.
اختلالات خودایمن زمانی اتفاق میفتد که سیستم ایمنی بدن، جهت حمله به بافت های خودی، آنتی بادی(پادتن) تولید کند.گاهی طی این پروسه، غده ی تیروئید هم درگیر می شود.
دانشمندان، از علت بروز چنین پدیده ای اطمینان ندارند اما به نظر می رسد که مجموعه ای ازعوامل مختلف از جمله ژن ها و محرک های محیطی در این امر دخیل باشند.زمانی که این اتفاق بیفتد، آنتی بادی ها توانایی غده ی تیروئید جهت تولید هورمون را تحت تاثیر قرار می دهند.
• پاسخ بیش از اندازه به درمان پرکاری تیروئید.افرادی که غده ی تیروئیدشان هورمون های تیروئیدی زیادی تولید می کند(هایپرتیروئیدیسم/پرکاری تیروئید)،اغلب با ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید تحت درمان قرار میگیرند.هدف این درمان ها، بازگرداندن عملکرد تیروئید به حالت طبیعی است.اما گاهی اصلاح پرکاری تیروئید می تواند هورمون های تیروئیدی را بیش از اندازه کم کند و نهایتا منجر به کم کاری دائمی تیروئید شود.
• جراحی تیروئید.برداشتن تمام یا بخش بزرگی از غده ی تیروئید، می تواند باعث کاهش یا توقف تولید هورمون شود .در این شرایط فرد نیاز به دریافت هورمون تیروئیدی جهت ادامه زندگی نیاز دارد.
• پرتو درمانی.پرتو درمانی هایی که جهت درمان سرطان های سر و گردن استفاده می شوند، می توانندغده ی تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند و منجر به کم کاری تیروئید شوند.
• داروها.داروهای متعددی وجود دارند که می توانند در ایجاد هایپوتیروئیدیسم مشارکت داشته باشند.یکی از این دارو ها، لیتیوم است که جهت درمان اختلالات روانی مشخصی استفاده می شود .اگر فرد دارویی مصرف می کند، باید از پزشک خود درمورد تاثیر آن بر غده تیروئید سوال کند.
گاهی اوقات ممکن است کم کاری تیروئید ناشی از موارد ذیل باشد؛
• بیماری های مادرزادی.برخی نوزادان با نقص در غده ی تیروئید ویا بدون غده ی تیروئید متولد می شوند.در اکثر این افراد، غده ی تیروئید به دلایل نامشخصی، به صورت طبیعی رشد و توسعه نمی یابد اما برخی کودکان این اختلال را به صورت ارثی دارند.اغلب نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید مادرزادی، هنگام تولد سالم و طبیعی به نظر می رسند.بنا به این دلیل در اکثر ایالات، برای نوزادان به انجام آزمایش های تیروئیدی نیاز است.
• اختلال در غده ی هیپوفیز. یکی از علل نادر و مرتبط با هایپوتیرئیدیسم، نارسایی غده ی هیپوفیزاست که نمی تواند به مقدار کافی هورمون تنظیم کننده ی تیروئید(TSH ) تولید کند و معمولا به علت تومورهای خوش خیم غده ی هیپوفیز رخ می دهد.
• بارداری. برخی خانم ها طی دوران بارداری و یا پس از آن به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند(Postpartum hypothyroidism /کم کاری تیروئید پس از زایمان).این اتفاق اغلب به این علت می افتد که بدن علیه غده ی تیروئید خودی آنتی بادی تولید می کند.اگر درمان نشود، احتمال کم کاری تیروئید، خطر سقط جنین ، زایمان زودرس وپره اکلامپسی/preeclampsia _وضعیتی که باعث افزایش فشار خانم ها به مقدار قابل توجهی ، طی سه ماهه ی آخر بارداری م یشود_را افزایش می دهد.همچنین کم کاری تیروئید می تواند به طور جدی روی رشد جنین اثر بگذارد.
• کمبود ید. ماده معدنی ید _که در درجه ی اول در غداهای دریایی، جلبک دریایی، گیاهانی که درخاک غنی از ید رشد می کنند و در نمک ید دار یافت می شود_برای تولید هورمون های تیروئیدی لازم است.پایین بودن بیش از اندازه ید منجر به کم کاری تیروئید می شود ودر افراد مبتلا، افزایش بیش از اندازه ید می تواند کم کاری تیروئید را وخیم تر کند.در برخی نقاط جهان، کمبود ید شایع است اما در ایالات متحده، با افزودن ید به نمک طعام، این مشکل را تا حدودی برطرف کرده اند.
عوامل خطر ساز (ریسک فاکتورها)
گرچه هر کسی می تواند به کم کاری تیروئید مبتلا شود اما افراد زیر در معرض خطر بیشتری هستند:
• خانم ها
• افراد بالای ۶۰ سال
• افراد دارای سابقه ی بیماری تیروئیدی در خانواده
• مبتلا بودن به یک بیماری خود ایمن مانند دیابت نوع اول یا سلیاک/Celiac ( یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی است)
• تحت درمان قرار گرفتن با ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید
• دریافت اشعه در نواحی گردن یا قسمت فوقانی قفسه سینه
• داشتن سابقه جراحی تیروئید، تیروئیدکتومی(برداشتن غده ی تیروئید)به صورت جزئی
• بارداری یا زایمان طی ۶ ماه اخیر
عوارض بیماری
درمان نکردن کم کاری تیروئید می تواند منجر به اختلالاتی متعدد در سلامت فرد شود، از جمله:
• گواتر(Goiter ).تحریک مداوم غده ی تیروئید جهت آزادسازی هورمون بیشتر، ممکن است منجر به بزرگ شدن غده شود، وضعیتی که به آن گواتر گفته می شود.به طور کلی آزاردهنده نیست اما گواتر بزرگ می تواند در ظاهر فرد تاثیر بگذارد و احتمال دارد در بلع و تنفس اختلال ایجاد کند.
• مشکلات قلبی.امکان دارد هایپوتیروئیدیسم با بیماری و نارسایی قلبی همراه باشد اولا به علت بالا بودن سطح لیپوپروتئین(ترکیبی از پروتئین و لیپید)با چگالی کم،کلسترولLDL ،که کلسترول مضراست،می تواند در افراد با کم کاری تیروئید اتفاق بیفتد.
• مسائل مرتبط با سلامت روان. کم کاری تیروئید، به صورت اولیه می تواند باعث افسردگی و همچنین عملکرد ذهنی کند شود.
• نوروپاتی محیطی( Peripheral neuropathy ). اگرکم کاری تیروئید به مدت طولانی تحت کنترل قرار نگیرد، می تواند به اعصاب محیطی آسیب بزند.اعصاب محیطی اعصابی هستند که اطلاعات را از مغز و نخاع به سایر قسمت های بدن می رسانند،به طور مثال دست ها و پاها.نوروپاتی محیطی می تواند درد،بی حسی و مور مور در نواحی متاثرایجاد کند.
• میکسدما (Myxedema ). این وضعیت به ندرت اتفاق می افتد که تهدید کننده حیات است و به علت تشخیص دیر هنگام کم کاری تیروئید ایجاد می شود.از علائم و نشانه های آن می توان به عدم تحمل سرماخوردگی شدید و خواب آلودگی، که به دنبال بی حالی و بیهوشی عمیق ایجاد می شود، اشاره کرد.
کمای میکسدما ، ممکن است در اثر تحریک پذیری از داروهای آرامبخش، عفونت و یا هرگونه استرس تحمیلی به بدن، اتفاق بیفتد.اگر فردی علائم یا نشانه هایی از میکس ادما داشت، باید فورا تحت درمان قرار گیرد.
• ناباروری. پایین بودن سطح هورمون های تیروئیدی ،می تواند در تخمک گذاری نقش داشته باشد که در باروری اختلال ایجاد می کند.علاوه برآن، برخی علل کم کاری تیروئید مانند بیماری های خود ایمن، می توانند مخل باروری باشند.
• نقایص مادرزادی. خطر بروز نقایص مادرزادی در نوزادانی که از مادران مبتلا به کم کاری تیروئید متولد می شوند، نسبت به نوزادانی که از مادران سالم متولد می شوند بیشتر است.همچنین این کودکان به مشکلات ذهنی جدی و گسترده، متمایل ترند.نوزادانی که در زمان تولد با کم کاری تیروئید متولد می شوند، درخطر بروز مشکلات در رشد جسمی و ذهنی هستند اما اگر این وضعیت طی چند ماه اولیه ی پس از تولد تشخیص داده شود، شانس رشد طبیعی در آنها بالاست.
تشخیص
به طور کلی اگر خستگی فزاینده، خشکی پوست، یبوست و افزایش وزن در فردی مشاهده شود یا اگر فرد سابقا به مشکلات تیروئیدی یا گواتر مبتلا بوده باشد، پزشک جهت بررسی کم کاری تیروئید آزمایش هایی را مطرح میکند.
آزمایش خون
کم کاری تیروئید با توجه به علائم فرد و بررسی نتایج آزمایش های خونی که سطح هورمونTSH وگاهی هورمون تیروئیدی تیروکسین را اندازه میگیرند،تشخیص داده می شود.پایین بودن سطح هورمون تیروکسین و بالا بودن TSH نشان دهنده ی کم کاری تیروئید است.زیرا غده ی هیپوفیز هورمونTSHبیشتری جهت تحریک غده ی هیپوفیز به منظور تولید هورمون تیروئیدی بیشتر، تولید می کند.
امروزه پزشکان ناهنجاری های تیروئیدی را سریع تر از گذشته تشخیص می دهند،اغلب قبل از بروز علائم. از آنجایی که آزمایش TSH ،بهترین آزمایش جهت تشخیص است،پزشک ابتدا TSH را بررسی می کند، سپس در صورت لزوم به سراغ هورمون های تیروئیدی می رود.
آزمایش های TSHنقش مهمی در مدیریت کم کاری تیروئید دارند.این آزمایش ها به پزشک جهت تعیین دوز دارویی مناسب کمک میکند، چه در ابتدا چه به مرور زمان.به علاوه این آزمایش ها جهت تشخیص وضعیتی که به آن کم کاری تیروئیدی تحت بالینی(Subclinical hypothyroidism )گفته می شود کمک می کنند.این وضعیت معمولا هیچ علائم و نشانه ی ظاهری ندارد و سطح هورمون های تری یدو ترونین و تیروکسین در خون طبیعی است اما میزان TSH بسیار بالاتر از سطح نرمال است.
عوامل مشخصی وجود دارند که بر آزمایش های تیروئیدی تاثیر می گذارند.یکی از آن ها داروی رقیق کننده ی خون، هپارین، است.از عوامل دیگر می توان به بیوتین، ویتامین B7 ، که می تواند به عنوان یک تقویت کننده ی مجزا یا بخشی از یک مولتی ویتامین باشد، اشاره کرد.قبل از انجام آزمایش باید پزشک خود را از داروها و تقویت کننده های مصرفی آگاه کرد.
درمان
درمان استاندارد کم کاری تیروئید، استفاده ی روزانه از هورمون تیروئیدی ساختگی لووتیروکسین(levo_T,Synthyroid, وغیره)است.این داروی خوراکی، میزان هورمون را به مقدار مناسب برمی گرداند و علائم و نشانه های کم کاری تیروئید برطرف می شوند.
کمی بعد از درمان ،فرد بهتر میشود.داروها به صورت تدریجی سطح کلسترولی که توسط بیماری افزایش یافته را پایین میاورندوهرگونه افزایش وزنی را به حالت طبیعی برمیگردانند.درمان با لووتیروکسین مادام العمر است اما از آنجایی که دوز مورد نیاز فرد ممکن است تغییر کند،پزشک هرساله سطحTSHرا بررسی میکند.
تعیین دوز مناسب ممکن است زمان بر باشد.
برای تعیین دوز مناسب لووتیروکسین، ابتدا پزشک بعد از شش تا هشت هفته، به طور کلی سطح TSHرا بررسی می کند.بعد ازآن، سطح هورمون هارا در خون، شش ماه پس از آن کنترل می کند.تعداد زیادی از هورمون هاعوارض جانبی دارند که این عوارض عبارتند از:
• افزایش اشتها
• بی خوابی
• تپش قلب
• لرزیدن
اگر فردی مبتلا به بیماری عروق کرونری(عروق تغذیه کننده قلب) یا کم کاری شدید تیروئیدی باشد، ابتدا پزشک با مقدار پایین دارو، درمان را شروع می کند و به تدریج دوز آن را بالا می برد.جایگزین کردن هورمون به صورت گسترده، به قلب اجازه ی این را می دهد که خود را با افزایش متابولیسم بدن وفق دهد.
لووتیروکسین اگر با دوز مناسب مصرف شود، تقریبا هیچ عارضه ی جانبی ندارد و قیمت آن نیز ارزان است.اگر فرد از مارک های مختلفی استفاده کند، بهتر است پزشک خود را از این مسئله آگاه کند تا از صحت دریافت دوز مناسب اطمینان حاصل شود.
اگر فرد احساس بهبودی پیدا نکرد، نباید دوزی از دارو را از قلم بیندازد یا مصرف دارو را قطع کند.اگر این اعمال را انجام دهد، علائم هایپوتیروئیدیسم به مرور باز می گردند.
جذب مناسب لووتیروکسین
داروهای مشخص، مکمل ها و حتی برخی غذاها می توانند توانایی بدن در جذب لووتیروکسین را تحت تاثیر قرار دهند.در صورت مصرف مقادیر زیاد فراورده های سویا یا رژیم های غذایی با فیبر بالا و درصورت مصرف داروهای زیر، با پزشک صحبت شود.
• مکمل های آهن یا مولتی ویتامین های حاوی آهن
• آلومینیوم هیدروکسید، که در برخی دارو های ضد اسید معده وجود دارد.
• مکمل های کلسیمی
بهترین نحوه ی مصرف لووتیروکسین، به صورت ناشتا و هر روز در زمان مشخص است.حالت ایده آل آن، مصرف هورمون هنگام صبح ، یک ساعت قبل از خوردن یا مصرف سایر داروها می باشد.
اگر قرار است هورمون قبل از خواب مصرف شود، باید ۴ ساعت از زمان خوردن آخرین وعده غذایی گذشته باشد.
اگر فرد فراموش کرد دوزی از داروی لووتیروکسین را مصرف کند، روز بعد دو عدد قرص استفاده می شود.
هایپوتیروئیدیسم تحت بالینی
اگر فردی مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی باشد، بهتر است درمورد درمان آن با پزشک خود صحبت کند.برای افزایش متوسط هورمون TSH ، ممکن است درمان با هورمون تیروئیدی موثر نباشد و حتی درمان می تواند زیان آور باشد.از طرفی دیگر، به منظور افزایش هورمون TSH در سطح بالاتر، استفاده از هورمون های تیروئیدی، می تواند باعث بهبود سطح کلسترول بدن، توانایی پمپاژ قلب و سطح انرژی شود.
درمان های جایگزین
گرچه اکثر پزشکان تیروکسین ساختگی را پیشنهاد می کنند، اما عصاره ی طبیعی هورمون تیروئیدی که از غده ی تیروئید خوک تهیه می شود نیز دردسترس است.این محصولات هردو هورمون تیروکسین و تریدوترونین را در بردارند.داروهای ساختگی تیروئید فقط تیروکسین را دارند که هورمون تریدوترونین مورد نیاز بدن از آن مشتق میشود.
این عصاره ها فقط با نسخه در دسترس خواهند بود و نباید با کنسانتره ی غده ای که در فروشگاه های مواد غذایی به فروش میرسد،اشتباه گرفته شود.این محصولات توسط سازمان غذا و داروتنظیم نشده است و قدرت و خلوص آن تضمین نمی شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در وهله اول شما به پزشک خانوادگی یا پزشک عمومی مراجعه می کنید.در برخی موارد، بیمار به متخصص غدد ارجاع داده می شود که تخصص وی در رابطه با غدد است(endocrinologist ).نوزادانی که با کم کاری تیروئید متولد می شوند، باید فورا به متخصص غدد اطفال جهت درمان مراجعه کنند.کودکان و نوجوانان باید به متخصص غدد اطفال مراجعه کنند تا اگر دررابطه با شروع مصرف لووتیروکسین یا دوز هورمون مسئله ای وجود داشت، برطرف شود.
در ذیل اطلاعاتی وجود دارد که می تواند جهت مراجعه به پزشک و انتظاراتی که از پزشک می رود، برای شما کمک کننده باشد.
آن چه می توانید انجام دهید
آگاه بودن از محدودیت هایی که قبل از مراجعه به پزشک باید اعمال شوند.هنگامی که قرار است به پزشک مراجعه کنید، قبل از مراجعه از کارهایی که پیشاپیش باید انجام دهید، اطلاعات کسب نمایید.
نوشتن تمام علائمی که در شما وجود دارند.حتی علائمی که با علت مراجعه به پزشک ارتباطی ندارند.
نوشتن اطلاعات شخصی کلیدی.از جمله استرس ها وتغییرات اخیر در زندگی.
تهیه لیست از تمام داروهای مصرفی، ویتامین ها یا مکمل ها.
مراجعه به پزشک همراه با فردی از خانواده یا دوست،در صورت امکان.کسی که همراه شما ست باید مواردی را که شما فراموش می کنید ، به خاطر بیاورد.
نوشتن سوالاتی که قرار است از پزشک پرسیده شود.تهیه کردن لیستی از سوالات، که هنگام مراجعه به پزشک کمک کننده است.
سوالات پایه ای در مورد هایپوتیروئیدیسم بدین شرح اند:
• علت اصلی بروز علائم چیست؟
• به چه آزمایش هایی نیاز است؟
• شرایط شما گذراست یا طولانی مدت؟
• چه درمان هایی وجود دارد و پیشنهاد پزشک چیست؟
• اگر شما دارای مشکلات دیگری هم هستید، در مورد نحوه ی مدیریت آنها با هم از پزشک سوال کنید.
• آیا نیاز به اعمال محدودیتی وجود دارد؟
• آیا بهتر است به متخصص مراجعه شود؟
• آیا جایگزینی عمومی برای داروی تجویزشده، وجود دارد؟
• آیا بروشور یا مطالب چاپ شده ای وجود دارد که به شما کمک کند؟چه وبسایت هایی توصیه می شوند؟
اگر سوالات دیگری هم وجود دارد، پرسیده شود.
از پزشک چه انتظاری می رود
ممکن است پزشک سوالاتی از شما بپرسد که به شرح زیرند:
• از چه زمانی علائم شروع شده اند؟
• آیا علائم به صورت مداوم بروز می یابند یا به ندرت؟
• شدت علائم چقدر است؟
• آیا عواملی وجود دارد که باعث بهبود علائم شود؟چه عواملی؟
• آیا عواملی وجود دارد که علائم را وخیم تر کند؟چه عواملی؟
• آیا در خانواده شما،فردی سابقه بیماری تیروئیدی داشته است؟