نگاه کلی
هایپوپاراتیروئیدیسم یک بیماری نادر است که در آن بدن سطح غیر طبیعی هورمون پاراتیروئید (PTH) را تولید می کند. PTH کلید تنظیم و حفظ تعادل دو ماده معدنی کلسیم و فسفر در بدن است.
تولید کم PTH در هایپوپاراتیروئیدیسم منجر به کاهش غیر طبیعی سطح کلسیم در خون و افزایش فسفر در خون می شود.
مصرف مکمل هایی برای نرمال سازی میزان کلسیم و فسفر این بیماری را درمان می کنند. بسته به علت هایپوپاراتیروئیدیسم، طول مدت مصرف این مکمل ها مشخص می شود.
علائم
از علائم و نشانه های کم کاری پاراتیروئید می توان موارد زیر را نام برد:
- سوزن سوزن شدن یا سوزش در نوک انگشتان، انگشتان پا و لب ها
- درد یا گرفتگی عضلات در پاها، معده یا صورت
- کشیدگی یا اسپاسم عضلات، به ویژه در اطراف دهان، دست ها، بازوها و گلو
- خستگی یا ضعف
- دوره های قاعدگی دردناک
- موهای ضعیف و ریزش موی فراوان
- پوست خشک و پوسته پوسته
- ناخن های شکننده
- افسردگی یا اضطراب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت داشتن علائم یا نشانه هایی به همراه هایپوپاراتیروئیدیسم، برای بررسی بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید. در صورت تشنج یا مشکل تنفس سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. اینها هر دو می توانند از عوارض هایپوپاراتیروئیدیسم باشند.
علل بیماری
کم کاری پاراتیروئید هنگامی اتفاق می افتد که غدد پاراتیروئید به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید ترشح نکنند. در پشت غده تیروئید چهار غده پاراتیروئید کوچک در گردن وجود دارد.
عواملی که می توانند باعث کم کاری پاراتیروئید شوند عبارتند از:
- جراحی گردن. این شایع ترین علت هایپوپاراتیروئیدیسم می باشد که پس از آسیب تصادفی یا برداشتن غدد پاراتیروئید در حین جراحی ایجاد می شود. جراحی گردن ممکن است برای درمان بیماری های غده تیروئید یا پاراتیروئید یا برای درمان سرطان گلو یا گردن انجام شود.
- بیماری خودایمنی. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن شما به بافت های پاراتیروئید حمله می کند طوری که انگار آنها اجسام خارجی هستند. در این روند، غدد پاراتیروئید تولید هورمون خود را متوقف می کنند.
- هایپوپاراتیروئیدیسم ارثی. در این روش، فرد مادرزادی بدون غدد پاراتیروئید به دنیا می آید یا این غدد به درستی کار نمی کنند. برخی از انواع هایپوپاراتیروئیدیسم ارثی با کمبود غده های تولید کننده هورمون دیگر همراه است.
- سطح پایین منیزیم در خون. سطح پایین منیزیم می تواند بر عملکرد غدد پاراتیروئید تأثیر بگذارد. سطح طبیعی منیزیم برای تولید طبیعی هورمون پاراتیروئید مورد نیاز است.
- درمان پیشرفته با اشعه برای سرطان صورت یا گردن. تابش اشعه می تواند منجر به تخریب غدد پاراتیروئید شود. برخی موارد نادر از درمان ید رادیواکتیو برای پرکاری تیروئید ممکن است به هایپوپاراتیروئیدیسم منجر شود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که می توانند خطر ابتلا به هایپوپاراتیروئیدیسم را افزایش دهند عبارتند از:
جراحی اخیر گردن، به ویژه اگر درگیری در ناحیه تیروئید یا پاراتیروئید بوده باشد
سابقه خانوادگی کم کاری تیروئید
داشتن برخی بیماری های خود ایمنی یا غدد درون ریز، مانند بیماری آدیسون که باعث کاهش هورمون های تولید شده در غدد فوق کلیه می شود.
عوارض بیماری
موارد زیر به دلیل سطح پایین کلسیم است که بیشتر آنها با درمان بهبود می یابند:
- اسپاسم کرامپلیک یا گرفتگی عضلات. در دست و انگشتان که می تواند طولانی مدت و دردناک باشد، یا درد عضلانی و کشیدگی یا اسپاسم عضلات که می تواند عضلات صورت، گلو یا بازوها درگیر کنید. هنگامی که این اسپاسم ها در گلو رخ دهد، می توانند در تنفس اختلال ایجاد کنند و یک وضعیت اضطراری احتمالی ایجاد کنند.
- احساس سوزن سوزن شدن. یا سوزش یا احساس سوزن در لب ها، زبان، انگشتان و انگشتان پا.
- تشنج.
- بد شکلی دندان ها، مینای دندان و ریشه ها را تحت تأثیر قرار می دهد، در مواردی که هایپوپاراتیروئیدیسم در سنین پایین هنگام رشد دندان رخ می دهد.
- مشکلات عملکرد کلیه.
- آریتمی قلب و غش، حتی نارسایی قلبی.
عوارض جبران ناپذیر
تشخیص و درمان دقیق ممکن است از این عوارض مرتبط با هایپوپاراتیروئید جلوگیری کند. اما به محض بروز این عوارض، مصرف کلسیم و ویتامین D نیز نمی تواند آنها را بهبود بخشد. این عوارض عبارتند از:
- رشد کوتاه مدت
- رشد ذهنی کند در کودکان
- رسوب کلسیم در مغز، که می تواند باعث مشکلات تعادل و تشنج شود
- تاری دید به دلیل آب مروارید
تشخیص
در صورتی که پزشک به هایپوپاراتیروئیدیسم مشکوک باشد، سابقه پزشکی بیمار را مطالعه کرده و معاینه فیزیکی انجام می دهد.
آزمایش خون
این یافته ها در آزمایش های خون ممکن است نشان دهنده هایپوپاراتیروئیدیسم باشند:
- سطح پایین کلسیم در خون
- سطح پایین هورمون پاراتیروئید
- سطح بالای فسفر خون
- سطح پایین منیزیم خون
همچنین ممکن است پزشک آزمایش ادرار را برای تعیین اینکه آیا بدن بیش از حد کلسیم دفع می کند، تجویز کند.
درمان
هدف از درمان، تسکین علائم و عادی سازی سطح کلسیم و فسفر در بدن است. یک رژیم درمانی معمولاً شامل موارد زیر است:
- قرص های خوراکی کربنات کلسیم. مکمل های خوراکی کلسیم می توانند سطح کلسیم را در خون افزایش دهند. با این حال، مصرف مکمل های کلسیم در دوزهای بالا می توانند در برخی از افراد عوارض گوارشی مانند یبوست ایجاد کنند.
- ویتامین D. دوزهای بالای ویتامین D، به طور کلی به صورت کلسیتریول، می تواند به بدن کمک کند تا کلسیم را جذب کند و فسفر را از بین ببرد.
- منیزیم. اگر سطح منیزیم شما پایین است و علائم هایپوپاراتیروئیدیسم را تجربه می کنید، پزشک ممکن است توصیه کند که مکمل منیزیم مصرف کنید.
- داروهای ادرار آور تیازید. حتی اگر سطح کلسیم با درمان پایین باشد، دیورتیک های تیازید می توانند به کاهش کلسیم از طریق ادرار کمک کنند. با این حال، برخی از افراد مبتلا به هایپوپاراتیروئیدیسم، از جمله افرادی که این بیماری را به ارث برده اند، نباید از داروهای ادرار آور تیازید استفاده کنند.
- هورمون پاراتیروئید (ناتپارا). سازمان غذا و داروی ایالات متحده تزریق این دارو را بصورت یک بار در روز برای درمان سطح پایین کلسیم خون در نتیجه کم کاری پاراتیروئید تایید کرده است. به دلیل خطر احتمالی سرطان استخوان (استئوسارکوم)، حداقل در مطالعات حیوانی، این دارو فقط از طریق یک برنامه محدود در دسترس افرادی که سطح کلسیم آنها با مکمل های کلسیم و ویتامین D قابل کنترل نیست و خطرات آن را درک می کنند قرار می گیرد.
رژیم غذایی
پزشک ممکن است توصیه کند که با یک متخصص تغذیه نیز مشورت کنید، بنابراین پزشک ممکن است رژیم های غذایی زیر را توصیه کند:
- سرشار از کلسیم. این رژیم شامل محصولات لبنی، سبزیجات با برگ سبز، کلم بروکلی و غذاهای حاوی کلسیم اضافی مانند مقداری آب پرتقال و غلات صبحانه است.
- فسفر کم. این به معنای پرهیز از نوشابه های گازدار، حاوی فسفر به شکل اسید فسفریک و محدود کردن گوشت ها، پنیرهای سفت و غلات کامل است.
تزریق وریدی
در صورت نیاز به تسکین فوری علائم، پزشک ممکن است بستری در بیمارستان را توصیه کند تا بتوانید کلسیم را با تزریق وریدی (IV) و همچنین قرص های خوراکی کلسیم دریافت کنید. بعد از ترخیص از بیمارستان نیز، باید به مصرف خوراکی کلسیم و ویتامین D ادامه دهید.
نظارت
پزشک معمولاً به طور منظم خون شما را چک می کند تا سطح کلسیم و فسفر را کنترل کند. در ابتدا، این آزمایش ها احتمالاً هفتگی تا ماهانه خواهد بود. در نهایت، شما فقط دو بار در سال به آزمایش خون نیاز خواهید داشت.
از آنجا که هایپوپاراتیروئیدیسم معمولاً یک اختلال طولانی مدت است، درمان آن به طور کلی مادام العمر است و آزمایش های منظم خون برای تعیین میزان کلسیم در سطح طبیعی نیز انجام می شود. اگر سطح کلسیم خون افزایش یا کاهش یابد، پزشک دوز کلسیم مکمل را تنظیم می کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده شروع خواهید کرد. سپس ممکن است شما به پزشکی آموزش دیده در درمان اختلالات هورمونی (متخصص غدد) ارجاع داده شوید.
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما در آماده شدن، آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
در زمان مراجعه به پزشک در مورد بعضی کارها که باید قبل از شروع درمان مانند ناشتا بودن برای یک آزمایش خاص سوال کنید. لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائمی که تجربه می کنید را یادداشت کنید، از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل بیماری فعلی نداشته باشد.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
- نام و مقدار داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
- سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند، می تواند در یادآوری نکات پزشک به شما کمک کند.
در مورد کم کاری پاراتیروئید، سوالاتی که بهتر است از پزشک بپرسید عبارتند از:
- علت ایجاد علائم من چیست؟
- دلایل احتمالی دیگر چیست؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- آیا شرایط من موقتی است یا مداوم؟
- چه روش های درمانی موجود است و کدام یک را پیشنهاد می کنید؟
- گزینه های جایگزین، روش درمانی که شما پیشنهاد می کنید چیست؟
- چگونه می توانم این شرایط را با سایر عارضه های پزشکی خود به بهترین وجه کنترل کنم؟
- آیا لازم است رژیم خود را تغییر دهم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد.سوالاتی که پزشک ممکن است بپرسد:
- آیا اخیراً جراحی گردن انجام داده اید؟
- آیا پرتودرمانی به سر یا گردن خود برای درمان مشکلات تیروئید انجام داده اید؟
- آیا کسی در خانواده شما علائم مشابهی داشته است؟
- آیا علائم شما مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- شدت علائم شما چقدر است؟
- به نظر می رسد چه مواردی، علائم شما را بهبود می بخشد؟
- به نظر می رسد چه مواردی، علائم شما را بدتر می کند؟