نگاه کلی
هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که باعث التهاب کبد و گاهی منجر به آسیب جدی به آن می شود. ویروس هپاتیت سی (HCV) از طریق خون آلوده منتشر می شود.
تا همین اواخر، درمان هپاتیت سی به صورت تزریق هفتگی و داروهای خوراکی بود که بسیاری از افراد آلوده به HCV به دلیل ابتلا به سایر بیماری ها یا عوارض جانبی غیر قابل کنترلی، نمی توانستند از آنها استفاده کنند.
این درمان ها امروزه در حال تغییر هستند. امروزه HCV مزمن، به کمک داروهای خوراکی که هر روز و به مدت دو تا شش ماه مصرف می شود قابل درمان است.
هنوز هم تقریباً نیمی از افراد مبتلا به HCV از بیماری خود بی اطلاع هستند، چرا که معمولاً هیچ علامتی ندارند و بروز علائم ممکن است چند ده سال طول بکشد. به همین دلیل، کارگروه خدمات پیشگیرانه در ایالات متحده توصیه می کند که همه بزرگسالان 18 تا 79 ساله از نظر هپاتیت سی، حتی افراد بدون علائم یا بیماری کبدی شناخته شده، غربالگری شوند. بزرگترین گروه در معرض خطر شامل همه افراد متولد سالهای 1945 تا 1965 (1323 تا 1343) است که پنج برابر بیشتر از افراد متولد سالهای دیگر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت سی می باشند.
علائم
عفونت بلند مدت با ویروس هپاتیت سی به عنوان هپاتیت سی مزمن شناخته می شود. هپاتیت سی مزمن معمولاً برای چندین سال - تا زمانی که ویروس آسیب زیادی به کبد برساند و نشانه های بیماری کبد را ایجاد کند- فاقد علامت می باشد.
علائم این بیماری عبارتند از:
- خونریزی آسان
- کبودی سریع
- خستگی
- کاهش اشتها
/hepatiti.jpg)
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (بیماری زردی)
- ادرار تیره
- خارش پوست
- تجمع مایعات در شکم (آسیت)
- تورم پاها
- کاهش وزن
- گیجی ، خواب آلودگی و اختلال در گفتار (انسفالوپاتی کبدی)
- عروق خونی عنکبوت مانند روی پوست (آنژیوم عنکبوتی)
بیماری مزمن هپاتیت سی به صورت حاد شروع می شود. معمولاً هپاتیت سی حاد تشخیص داده نمی شود زیرا به ندرت علامتی ایجاد می کند. نشانه های بیماری به صورت زردی همراه با خستگی، حالت تهوع، تب و دردهای عضلانی می باشند. علائم حاد یک تا سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر شده و برای دو هفته تا سه ماه به طول می انجامد.
همیشه عفونت حاد هپاتیت سی تبدیل به یک بیماری مزمن نمی شود. در برخی افراد، HCV پس از مرحله حاد، خود به خود در فرآیندی به نام پاکسازی بدن از ویروس از بین می روند. در مطالعات انجام شده بر روی افراد مبتلا به HCV حاد، دیده شد که میزان پاکسازی خود به خود بدن از ویروس از 15 تا 25 درصد متغیر است. هپاتیت سی حاد نیز به خوبی به درمان ضد ویروسی پاسخ می دهد.
علل بیماری
عفونت هپاتیت سی توسط ویروس هپاتیت سی (HCV) ایجاد می شود. وقتی ویروس وارد جریان خون فرد سالم می شود بیماری آغاز و فرد ناقل می شود.
در دنیا، چندین گونه متمایز (ژنوتیپ) از HCV وجود دارد. از HCV هفت ژنوتیپ مختلف و بیش از 67 زیرگروه شناسایی شده اند. نوع 1 HCV رایج ترین ژنوتیپ در ایالات متحده می باشد.
اگرچه صرف نظر از نوع ژنوتیپ عامل ویروسی، هپاتیت سی مزمن، رویه بیماری زایی یکسانی را در پی می گیرد، اما بسته به نوع ژنوتیپ ویروس توصیه های درمانی متفاوت خواهد بود.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
خطر ابتلا به عفونت هپاتیت سی در صورت موارد زیر افزایش می یابد:
- کارمند مراکز بهداشتی بوده و در معرض خون آلوده قرار دارید، اگر سوزن آلوده پوست را سوراخ کند آلودگی گسترش می یابد.
- تزریق یا استنشاق داروهای غیرقانونی
- HIV داشته باشید
- سوراخ کردن یا خال کوبی را در یک محیط ناپاک با استفاده از تجهیزات غیر استریل انجام داده باشید
- قبل از سال 1992 (1371) انتقال خون یا پیوند اعضا را دریافت کرده باشید
- کنسانتره های فاکتور لخته شدن را قبل از 1987 (1366) دریافت کرده باشید
- درمان های همودیالیز را برای مدت زمان طولانی دریافت کنید
- مادرتان مبتلا به هپاتیت سی بوده است
- زندان بودن
- بین سالهای 1945 (1323) و 1965 (1343) متولد شده باشید، زیرا متولدین این سالها بیشترین ابتلا به هپاتیت سی را تجربه کرده اند
عوارض بیماری
عفونت هپاتیت سی که طی سالیان طولانی ادامه دارد می تواند عوارض قابل توجهی ایجاد کند ، مانند:
- زخم کبد (سیروز). پس از ده ها سال عفونت هپاتیت سی ، ممکن است سیروز رخ دهد. ایجاد زخم در کبد عملکرد کبد را با مشکل روبرو می کند.
- سرطان کبد. تعداد کمی از افراد مبتلا به عفونت هپاتیت سی به سرطان کبد مبتلا می شوند.
- نارسایی کبد. سیروز پیشرفته باعث توقف عملکرد کبد می شود.
پیشگیری از بروز بیماری
با اقدامات احتیاطی زیر از خود در برابر عفونت هپاتیت سی محافظت کنید:
- استفاده از داروهای غیرقانونی را متوقف کنید ، خصوصاً تزریق آنها. برای ترک داروهای غیرقانونی از پزشک کمک بگیرید.
- در مورد سوراخ کردن بدن و خال کوبی احتیاط کنید. برای سوراخ کردن بدن یا خالکوبی به مراکز معتبر مراجعه کنید.در مورد نحوه تمیز کردن تجهیزات سوال کنید. اطمینان حاصل کنید که کارمندان از سوزن های استریل استفاده می کنند. اگر کارمندان به سوالاتتان پاسخ نمی دهند ، به دنبال مرکز دیگری بگردید.
/Kentucky-Tattoo-Ban-800x450.jpg)
- داشتن رابطه جنسی محافظت شده. با فردی که از وضعیت سلامتی او مطمئن نیستید، رابطه جنسی محافظت نشده نداشته باشید. در افرادی که فقط یک شریک جنسی دارند، انتقال بیماری کمتر اتفاق می افتد.
تشخیص
غربالگری هپاتیت سی
گروه ویژه خدمات پیشگیری ایالات متحده توصیه می کند که همه بزرگسالان 18 تا 79 سال از نظر هپاتیت سی غربالگری شوند ، حتی افراد بدون علائم یا بیماری کبدی شناخته شده. غربالگری HCV برای افراد زیر باید انجام شود، مخصوصا اگر در معرض این بیماری قرار گرفته باشند:
- کسی که تاکنون داروهای غیرقانونی تزریق یا استنشاق کرده است
- کسی که نتایج آزمایشی حاوی عملکرد غیر طبیعی کبد داشته باشدو علت آن مشخص باشد
- کسی که مادرش هپایت سی داشته است
- کارکنان مراکز بهداشتی که در معرض خون افراد دیگر می باشند
/hep-c.jpg)
- افراد مبتلا به هموفیلی که قبل از سال 1987 (1366) با عوامل انعقادی تحت درمان قرار گرفتند
- افرادی که تحت درمان های طولانی مدت همودیالیز قرار گرفته اند
- افرادی که قبل از سال 1992 (1371) انتقال خون یا پیوند اعضا انجام داده اند
- شریک جنسی به هپاتیت سی مبتلا باشد
- افراد مبتلا به عفونت HIV
- افرادی که بین سال های 1945 (1324) و 1965 (1344) متولد شده باشند
- کسی که در زندان بوده است
سایر آزمایش های خون
اگر آزمایش خون اولیه نشان دهد که به هپاتیت سی مبتلا هستید ، سایر آزمایشات خون عبارتند از:
- اندازه گیری مقدار ویروس هپاتیت سی در خون (بار ویروسی)
- شناسایی ژنوتیپ ویروس
آزمایش آسیب کبدی
پزشکان از یک یا چند آزمایش زیر برای ارزیابی آسیب کبدی در هپاتیت مزمن سی استفاده می کنند که عبارتند از:
- الاستوگرافی تشدید مغناطیسی (MRE). MRE که گزینه غیرتهاجمی برای نمونه برداری از کبد است ، فناوری تصویربرداری رزونانس مغناطیسی را با الگوهایی تشکیل می دهد که توسط امواج صوتی از کبد پرتاب می شوند و یک نقشه بصری را نشان می دهد که شیب های سفتی در سراسر کبد را ایجاد می کند. بافت سفت کبدی نشان دهنده وجود زخم در کبد (فیبروز) و در نتیجه هپاتیت سی مزمن است.
- الاستوگرافی گذرا. الاستوگرافی گذرا نوعی سونوگرافی است که ارتعاشات را به کبد منتقل می کند و سرعت پراکندگی آنها را از طریق بافت کبد اندازه گیری می کند تا سختی آن را تخمین بزند.
- نمونه برداری کبد (بیوپسی). این آزمایش به طور معمول با استفاده از راهنمایی سونوگرافی انجام می شود، با فرو بردن سوزن از طریق دیواره شکم، نمونه کوچکی از بافت کبد را برای آزمایش خارج می کنند.
- آزمایش خون. آزمایش خون، میزان فیبروز در کبد را نشان می دهد.
درمان
داروهای ضد ویروسی
عفونت هپاتیت سی با داروهای ضد ویروسی درمان می شود و ویروس را از بدن پاک می کند. هدف از درمان این است که حداقل 12 هفته پس از اتمام درمان ، ویروس هپاتیت سی در بدن شناسایی نشود.
محققان اخیراً با استفاده از داروهای ضد ویروسی جدید "با تأثیر مستقیم" و ترکیب آنها با داروهای موجود ، پیشرفت قابل توجهی در درمان هپاتیت سی داشته اند. با این شیوه، افراد نتایج بهتری را تجربه می کنند ، عوارض جانبی کمتری دارند و زمان درمان آنها کوتاه تر است که بعضی از آنها هشت هفته است. انتخاب داروها و طول دوره درمان به ژنوتیپ هپاتیت سی ، وجود آسیب کبدی ، سایر شرایط پزشکی و درمان های قبلی بستگی دارد.
با توجه به سرعت بالای تحقیق ها ، توصیه ها در رابطه با داروها و رژیم های درمانی به سرعت در حال تغییر است. بنابراین بهتر است روش های درمانی خود را با یک متخصص در میان بگذارید.
در طول درمان، تیم مراقبت، پاسخ بدن به داروها را کنترل می کنند.
پیوند کبد
پیوند کبد راه حلی است برای کسانی که دچار عوارض حاد حاصل از عفونت هپاتیت سی مزمن شده اند. طی پیوند کبد ، جراح، کبد آسیب دیده را برداشته و کبد سالم را جایگزین آن می کند. اکثر کبدهای پیوندی از اهدا کنندگان متوفی ناشی می شوند ، اگرچه تعداد کمی از اهدا کنندگان زنده هستند که بخشی از کبد خود را اهدا می کنند.
در بیشتر موارد ، پیوند کبد به تنهایی هپاتیت سی را درمان نمی کند. عفونت بازگشت خواهد کرد و برای جلوگیری از آسیب دیدن کبد پیوند شده ، نیاز به درمان با داروی ضد ویروس می باشد. چندین مطالعه نشان داده است که رژیم های جدید ضد ویروسی با اثر مستقیم در بهبود هپاتیت سی پس از پیوند نقش دارند. داروهای ضد ویروسی ا اثر مستقیم، قبل از پیوند کبد هم درمان را انجام می دهند.
واکسیناسیون
اگرچه واکسنی برای هپاتیت سی وجود ندارد ، اما پزشک واکسن هایی را علیه ویروس های هپاتیت آ و ب تجویز می کند. اینها ویروسهای جداگانه ای هستند که باعث آسیب کبدی شده و روند هپاتیت سی مزمن را پیچیده می کنند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
اگر هپاتیت سی تشخیص داده شود، پزشک برخی تغییرات را برای سبک زندگی توصیه می کند. اقداماتی که به سلامت بدن و سلامت دیگران کمک می کند عبارتند از:
- مصرف الکل را متوقف کنید. الکل سرعت پیشرفت بیماری کبد را تسریع می کند.
- از مصرف داروهایی که باعث آسیب کبدی می شوند خودداری کنید. داروهایی که مصرف می کنید از جمله داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی و مکمل های غذایی را به پزشک بگویید. ممکن است پزشک مصرف برخی داروها را ممنوع کند.
- از تماس دیگران با خون خود جلوگیری کنید. زخم هایتان را بپوشانید و اجازه ندهید دیگران از تیغ و مسواکتان استفاده کنند. خون، اندام های بدن و مایع منی خود را اهدا نکنید و کارکنان مراکز بهداشتی را در جریان بیماری قرار دهید. همچنین قبل از انجام رابطه جنسی ، به همسرتان در مورد عفونت خود بگویید و همیشه در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر فکر می کنید به هپاتیت سی مبتلا شده اید به پزشک مراجعه کنید. به محض تشخیص عفونت هپاتیت سی ، پزشک شما را به متخصص بیماری های کبدی یا بیماری های عفونی ارجاع می دهد.
آنچه می توانید انجام دهید
از آنجا که قرارها مختصر می باشند و موارد زیادی برای گفتگو وجود دارد ، بهتر است از قبل آماده باشید. کارهایی که می توانید انجام دهید عبارتند از:
- پرونده پزشکی خود را مرور کنید. این مسئله به ویژه اگر برای اولین بار پس از اطلاع از ابتلا به هپاتیت سی به متخصص کبد (هپاتولوژیست) مراجعه می کنید ، بسیار مهم است. اگر بیوپسی کبد برای بررسی آسیب ناشی از عفونت مزمن و آزمایش خون برای تعیین ژنوتیپ هپاتیت سی انجام داده اید ، نتایج آنها را در اختیار متخصص قرار دهید.
- از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، در مورد محدودیت های قبل از مراجعه مانند محدود کردن رژیم غذایی سوال کنید.
- علائمی را که تجربه کرده اید بنویسید، حتی اگر علائم به بیماری مربوط نیستند.
- لیستی از تمام داروها ، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را به همراه داشته باشید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که همراهیتان می کند در یادآوری اطلاعات به شما کمک می کند.
برای صرفه جویی در زمان، لیستی از سوالاتی که می خواهید بپرسید را به همراه داشته باشید. در صورت اتمام زمان ، مهمترین سوالات را در بالای لیست قرار دهید. برخی از سوالاتی که درباره هپاتیت سی می توانید بپرسید عبارتند از:
- آیا باید از نظر سایر علل بیماری کبد ، مانند هپاتیت ب آزمایش انجام دهم؟
- آیا ویروس هپاتیت سی به کبد آسیب زده است؟
- آیا برای عفونت هپاتیت سی نیاز به درمان دارم؟
- گزینه های درمان چه هستند؟
- مزایای هر گزینه درمانی چیست؟
- خطرات احتمالی هر گزینه درمانی چیست؟
- چه شیوه درمانی بهتر است؟
- من بیماری های دیگری دارم. اینها چه تاثیری در درمان هپاتیت سی دارند؟
- آیا خانواده ام باید از نظر هپاتیت سی آزمایش شوند؟
- آیا امکان انتقال ویروس هپاتیت سی به دیگران وجود دارد؟
- چگونه از اطرافیانم در برابر هپاتیت سی محافظت کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ آیا بیمه بیماری ام را پوشش می دهد؟
- آیا بروشور یا مطالبی وجود دارد که مطالعه کنم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
- چه چیزی تعیین کننده ملاقات بعدی می باشد؟
- آیا نوشیدن الکل بی خطر است؟
- از مصرف چه داروهایی باید خودداری کنم؟
از پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود؟
پزشک به پرسش برخی سوالات می پردازد. اگر قبلاً به پاسخ ها فکر کرده باشید ، این قسمت از ملاقات با سرعت بیشتری از حد معمول انجام می شود و زمان بیشتری برای رفع نگرانی ها باقی می ماند. سوالاتی که پزشک می پرسد عبارتند از:
- آیا تاکنون انتقال خون یا پیوند اعضا داشته اید؟ اگر داشته اید چه زمانی بوده است؟
- آیا تاکنون از داروهای تزریقی که توسط پزشک تجویز نشده استفاده کرده اید؟
- آیا تابحال به هپاتیت یا زردی مبتلا شده اید؟
- آیا کسی در خانواده به هپاتیت سی مبتلا است؟
- آیا در خانواده سابقه بیماری کبد وجود دارد؟