نگاه کلی
هیرسوتیسم نوعی بیماری مخصوص زنان است که باعث می شود در نواحی از بدن آنها مانند صورت، سینه و پشت، موهایی تیره و کلفت مانند مردان در بیاید.
علت وقوع این بیماری افزایش هورمون های مردانه (آندوژن ها) و به خصوص تستوسترون در زنان می باشد.
البته برای این عارضه روش های خود مراقبتی و گزینه های درمانی موثر وجود دارد.
علائم
در این عارضه موهایی کلفت و تیره در قسمت هایی از بدن زنان که بصورت طبیعی در آن نواحی مویی وجود ندارد مانند صورت، سینه، پایین ناحیه شکمی، داخل و پشت ران، در می آید.البته افراد مختلف درباره موهای بیش از حد، نظرات متفاوتی دارند.
هنگام افزایش سطح آندروژن و ایجاد عارضه هیرسوتیسم، علائم و نشانه های دیگری نیز به مروز زمان ایجاد خواهند شد که این فرآیند پدیدار شدن ویژگی های مردانه در زنان نام دارد. نشانه های این فرایند عبارتند از:
- صدای کلفت و خشن تر
- طاس شدن
- آکنه
- کاهش اندازه پستان
- افزایش حجم عضلانی
- بزرگ تر شدن کلیتوریس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر احساس می کنید که موهای صورت یا بدنتان بیش از اندازه کلفت است، با پزشک خود مشورت کنید.
موهای زائد صورت یا بدن، اغلب نشان دهنده یک مشکل سلامتی اساسی می باشد.اگر در طی چند ماه اخیر، رشد موهای صورت و بدنتان به شدت افزایش یافته است و یا برخی از ویژگی های مردان در شما پدیدار شده است، به پزشک خود مراجعه نمایید.او ممکن است شما را به یک متخصص در زمینه اختلالات هورمونی(متخصص غدد) یا یک متخصص پوست ارجاع دهد.
علل بیماری
عوامل ایجاد کننده هیرسوتیسم عبارتند از:
سندرم تخمدان پلی کیستیک.این عارضه که معمولاً از دوران بلوغ شروع می شود، منجر به عدم تعادل هورمون های جنسی می شود و حتی ممکن است پس از سالها باعث ایجاد علائمی مانند رشد موهای زائد، قاعدگی نامنظم، افزایش وزن، ناباروری و ایجاد کیست های متعدد در تخمدان، شود.
سندم کوشینگ.این عارضه زمانی ایجاد می شود که سطح هورمون کورتیزول در بدن بالا است و دلیل ایجاد آن نیز تولید بیش از حد کورتیزول توسط غده های فوق کلیه یا مصرف طولانی مدت پردنیزون می باشد.
کوچک بودن مادرزادی غدد آدرنال.این عارضه یک عارضه ژنتیکی است و از طریق تولید غیر عادی هورمون های استروئیدی مانند کورتیزول و آندروژن توسط غدد فوق کلیه، این بیماری را تشخیص می دهند.
تومور.تومور ترشح کننده آندروژن که در تخمدان ها و غدد فوق کلیوی وجود دارند، به ندرت باعث پرمویی می شوند.
داروها.برخی از داروها باعث ایجاد هیرسوتیسم می شوند.این داروها عبارتند از: ماینوکسیدیل(ماینوکسیدیل، روگاین)، دانازول که در زنان مبتلا به آندرومتریوز مصرف می شود، تستوسترون و دهیدرواپی آندروسترون.همچنین درصورت استفاده از محصولات موضعی حاوی آندروژن توسط همسرتان احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می یابد،زیرا این دارو از طریق تماس پوست به پوست نیز منتقل می شود.
البته این عارضه اغلب بدون هیچ دلیل خاصی رخ می دهد.
عوامل خطرساز(ریسک فاکتورها)
عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد این عارضه شوند.برخی از آنها عبارتند از:
سابقه خانوادگی.در صورتیکه برخی از اعضای خانواده تان به بیماری هایی مانند کوچک بودن مادرزادی غدد آدرنال و سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشند، احتمال ابتلا به عارضه هیرسوتیسم، بسیار زیاد است.
نژاد.زنانی از نژاد مدیترانه ای، خاورمیانه و جنوب آسیا بیشتر از سایر زنان در بدن خود موهای کلفت و بدون دلیل مشخصی دارند.
اضافه وزن.چاقی باعث افزایش تولید آندروژن می شود که این امر باعث ایجاد هیرسوتیسم می شود.
عوارض بیماری
هیرسوتیسم عارضه ای ناراحت کننده می باشد.برخی از زنان به دلیل وجود این موها دچار افسردگی می شوند.اگرچه این بیماری عوارض جسمی ایجاد نمی کند اما علت اصلی، عدم تعادل هورمونی می باشد.
اگر همراه با هیرسوتیسم، قاعدگی تان نیز نامنظم می باشد، احتمالاً به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید که می تواند منجر به ناباروری نیز شود.زنانی که برای درمان هیرسوتیسم در حال مصرف داروهای خاصی هستند، به دلیل خطر ایجاد نقص مادرزادی در جنین، می بایست از بارداری اجتناب کنند.
پیشگیری از بروز بیماری
این عارضه بطور کلی قابل پیشگیری نمی باشد.اما کاهش وزن در صورت اضافه وزن و به خصوص سندرم تخمدان پلی کیستیک ، به کاهش هیرسوتیسم کمک خواهد کرد.
تشخیص
آزمایش هایی که میزان برخی از هورمون های خون مانند تستوسترون یا هورمون های مشابه تستوسرون را اندازه گیری می کنند، به شما کمک می کند تا متوجه شوید که آیا افزایش سطح آندروژن باعث ایجاد هیرسوتیسم شده است یا خیر.
پزشک همچنین شکم و لگن را برای یافتن توده هایی که می توانند نشان دهنده ی وجود تومور باشند، معاینه می کند.
درمان
درمان هیرسوتیسم بدون وجود هیچ نشانه ای از اختلال غدد درون ریز، ضروری نمی باشد .درمان این عارضه برای زنانی که نیاز به درمان دارندعبارت است از: درمان بیماری های زمینه ای، یک روتین خود مراقبتی برای مقابله با موهای ناخواسته و امتحان کردن انواع مختلفی از درمان ها و داروها.
داروها
در صورتیکه روش های آرایشی و خود مراقبتی در برابر موهای زائد برایتان مفید نبوده است، درباره مصرف داروهای هیرسودیسم، با پزشک خود مشورت کنید. برای مشاهده تاثیر این داروها ، معمولاً ۶ ماه یعنی یک چرخه زندگی فولیکول مو زمان لازم است.انواع داروها عبارتند از:
داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری.قرص های ضد بارداری یا سایر داروهای ضدبارداری که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، هیرسوتیسم ناشی از تولید آندروژن را درمان خواهند کرد.مصرف این نوع قرص ها یک درمان رایج برای هیرسوتیسم در زنانی است که قصد بارداری ندارند.عوارض جانبی احتمالی این قرص، حالت تهوع و سردرد می باشد.
ضد آندروژن.این نوع داروها مانع از اتصال آندروژن ها به گیرنده های طبیعی بدن می شوند.اگر داروهای خوراکی ضدبارداری به اندازه کافی موثر نباشند، پس از گذشت ۶ ماه علاوه بر آنها، پزشک این نوع دارو را نیز تجویز خواهد کرد.
رایج ترین داروی ضد آندروژن، اسپیرولانکتون می باشد.برای مشاهده نتایج قابل توجه حداقل می بایست ۶ ماه این دارو را مصرف کرد.عوارض جانبی احتمالی این دارو، وجود بی نظمی در قاعدگی می باشد.از آنجا که این دارو باعث ایجاد نواقص مادرزادی در جنین خواهد شد، هنگام مصرف این دارو از قرص های ضد بارداری نیز استفاده کنید.
کرم موضعی. کرم افلورنیتین، کرم مخصوص موهای زائد صورت زنان است.این دارو می بایست ۲ بار در روز و مستقیماً بر روی پوست صورت مالیده شود.این دارو به کند شدن رشد موهای جدید کمک می کند. اما موهای موجود را از بین نمی برد.برای گرفتن پاسخ بهتر می توانید از لیزر استفاده کنید.
سایر روش ها
روش های از بین بردن موهای زائد که نتایج آنها بسیار طولانی تر است و معمولاً با درمان پزشکی نیز ترکیب می شوند عبارتند از:
لیزر درمانی.در این روش پرتویی از نور بسیار شدید (لیزر) از طریق پوست عبور داده می شود تا به فولیکول های مو آسیب برساند و از رشد مجدد مو جلوگیری کند.برای افرادی که موهای زائدشان سیاه، قهوه ای یا بلوطی می باشد، اپیلاسیون نوری معمولاً گزینه بهتری نسبت به الکترولیز است.
با پزشک خود درباره فواید و ضررهای لیزرهای مختلف که برای حذف مو استفاده می شوند، صحبت کنید.افرادی که پوست برنزه یا تیره دارند، بیشتر در معرض عوارض جانبی برخی از این لیزرها مانند تیره یا روشن شدن غیرعادی رنگ پوست، ایجاد تاول و التهاب، قرار خواهند گرفت.
الکترولیز.این روش درمانی شامل قراردادن یک سوزن کوچک در هر فولیکول مو است.سوزن جریان الکتریکی ساطع می کند تا فولیکول آسیب ببیند و در نهایت از بین برود.برای افرادی که موهای بور یا روشنی دارند، الکترولیز گزینه بهتری نسبت به لیزر درمانی است.
الکترولیز یک روش بسیار موثر است اما می تواند دردناک باشد.بنابراین پیش از انجام الکترولیز، یک کرم بی حس کننده بر روی نواحی مورد نظر قرار دهید.
سبک زندگی و درمان های خانگی
روش های خود مراقبتی زیر، موهای زائد صورت و بدن را بطور موقت از بین می برد یا کاهش می دهد.هیچ مدرکی وجود ندارد تا ثابت کند که از بین بردن مو باعث رشد بیشتر آن می شود.این روش ها عبارتند از:
اصلاح. کندن مو روش مناسبی برای از بین بردن چند تار موی صورت است اما برای از بین بردن سطح وسیعی از موها، مناسب نیست.در این روش برای کندن موهای زائد از موچین، نخ های نازک یا سایر وسایل طراحی شده برای اصلاح، استفاده می شود.
شیو کردن. روشی سریع و ارزان است اما لازم است مرتباً تکرار شود.
اپیلاسیون. در این روش بر روی موهای زائد موم گرم قرار می دهند و هنگامی که موم سفت شد، آن را از روی پوست می کشند تا موهای زائد از بین برود.اپیلاسیون موهای نواحی بزرگ را به سرعت از بین می برد اما موقتاً باعث سوزش، تحریک و قرمزی پوست می شود.
دپیلاسیون. مواد شیمیایی مانند ژل، کرم یا لوسیون، موهای زائد را در خود حل می کنند.البته این روش ممکن است باعث التهاب و تحریک پوست شود.برای حفظ اثر این روش می بایست آن را بصورت منظم انجام دهید.
سفید کردن. سفید کردن موهای زائد مخصوصاً در افرادی که موها و پوست روشنی دارند، باعث می شود تا کمتر دیده شوند.محصولات سفیدکننده مو که معمولاً حاوی پراکسید هیدروژن هستند، ممکن است که پوستتان را تحریک کنند.بنابراین پیش از استفاده، آن را روی سطح کوچکی از پوستتان آزمایش کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
هنگامی که زمان ملاقاتتان را مشخص می کنید، از برداشتن موهای زائد خود جلوگیری کنید تا پزشک بتواند دقیق تر، وضعیتتان را بررسی کند.همچنین لیستی از موارد زیر را یادداشت کنید:
اطلاعات فردی و کلیدی مخصوصاً سایر بیماری هایتان و تغییر در چرخه قاعدگی یا میل جنسی.
نام تمامی داروها، ویتامین و مکمل های مصرفی تان را همراه با دوزهای آنها.
سوالاتی که می خواهید از پزشکتان بپرسید.
سوالات اساسی در رابطه با هیرسوتیسم که باید از پزشک بپرسید عبارت اند از:
چه چیزی احتمالاً باعث بروز علائم من شده است؟
به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
عارضه من موقتی است یا مزمن؟
بهترین اقدام چیست؟
گزینه اصلی پیشنهادی شما چیست؟
من به بیماری های دیگری نیز مبتلا هستم چگونه می توانم همه آنها را با هم مدیریت کنم؟
آیا بروشور یا سایر مطالب چاپ شده ای وجود دارم که بتوانم همراه با خود ببرم؟چه نوع سایتی را پیشنهاد می کنید؟
علاوه بر این سوالات از پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است ، تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی از سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
علائمتان از چه زمانی شروع شده اند؟
آیا چرخه قاعدگی تان تغییر کرده است با برخی از اوقات قطع می شود؟
آیا اضافه وزن پیدا کرده اید؟
آیا به آکنه جدیدی مبتلا شده اید؟
آیا اندازه پستان هایتان تغییری کرده است؟
آیا سایر افراد متوجه تغیراتی در صدایتان نشده اند؟
آیا قصد دارید به زودی باردار شوید؟