نگاه کلی
کزاز یک بیماری خطرناک است که توسط سم باکتریایی ایجاد می شود و بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد و منجر به انقباضات دردناک عضلانی، به ویژه عضلات فک و گردن می شود.
کزاز می تواند در توانایی تنفس اختلال ایجاد کرده و تهدید کننده باشد. کزاز معمولاً به نام "قفل شدگی دهان" شناخته می شود.
به لطف واکسن کزاز ، موارد کزاز در ایالات متحده و سایر مناطق کشورهای پیشرفته نادر است. اما این بیماری همچنان تهدیدی برای کسانی است که واکسن یاداور دریافت نمی کنند. این بیماری در کشورهای در حال توسعه بیشتر دیده می شود.
هیچ درمانی برای کزاز وجود ندارد.
اصول درمان بر مدیریت عوارض تا زمان برطرف شدن آثار سم کزاز است
علائم
علائم کزاز از چند روز تا چند هفته پس از ورود باکتری های کزاز از طریق زخم به بدن شما ظاهر می شود. متوسط دوره نهفتگی هفت تا 10 روز است.
علائم و نشانه های رایج کزاز عبارتند از:
- اسپاسم و سفتی در عضلات فک (تریسموس)
- سفتی عضلات گردن
- مشکل در بلعیدن
- سفتی و گرفتگی عضلات شکم
- اسپاسم های دردناکی که به مدت چند دقیقه به طول می انجامد ، که معمولاً در اثر وقایع جزئی، مانند: بریدگی ، صدای بلند ، لمس فیزیکی یا نور ایجاد می شود
علائم و نشانه های دیگر عبارتند از:
- تب
- تعریق
- افزایش فشار خون
- ضربان قلب سریع
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر در طی 10 سال گذشته واکسن یاداور کزاز را تزریق نکرده اید ، یا زخم عمیق یا کثیفی دارید و از 5 سال قبل تاکنون تزریق یاداور نداشته اید ، به پزشک خود مراجعه کنید. اگر از زمان دریافت آخرین واکسن مطمئن نیستید ،واکسن یاداور دریافت کنید.
علل بیماری
کزاز توسط سم ساخته شده توسط هاگ باکتری های کلستریدیوم تتانی ، موجود در خاک ، گرد و غبار و مدفوع حیوانات ایجاد می شود.
با ورود هاگ ها به زخم باز تبدیل به باکتری شده وسم قوی به نام، تتاناسپاسمین تولید می کنند. این سم باعث ضعف اعصاب کنترل کننده عضلات (نورون های حرکتی) می شود و می تواند باعث سفتی و اسپاسم عضلات که از علائم و نشانه های اصلی کزاز است شود.
تقریباً همه موارد کزاز در افرادی رخ می دهد که هرگز واکسینه نشده اند یا در بزرگسالانی که در 10 سالگی واکسن یاداور را دریافت نکرده اند.
کزاز قابلیت انتقال از فردی که به آن مبتلا شده ندارد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
ابتلا به موارد زیر خطر ابتلا به کزاز را افزایش می دهد:
- عدم واکسیناسیون یا عدم انجام دوزهای یادآور علیه کزاز
- آسیب دیدگی که باعث می شود اسپور کزاز به داخل زخم وارد شود
- جسم خارجی ، مانند میخ یا ترکش
این بیماری از موارد زیر ایجاد شده است:
- زخم های سوراخ - از جمله تکه تکه ها ، سوراخ کردن بدن ، خال کوبی و داروهای تزریقی
- زخم گلوله
- چندین شکستگی
- سوختگی
- زخم های جراحی
- مصرف داروی تزریقی
- گزش حیوانات یا حشرات
- زخم های پا آلوده
- عفونت های دندانی
- ناف آلوده در نوزادان تازه متولد شده از مادرانی که واکسینه نشده اند
عوارض بیماری
هنگامی که سم کزاز به اعصاب بدن متصل شد ، از بین بردن آن غیرممکن است.
برای بهبودی کامل از عفونت کزاز نیاز به رشد انتهای عصب جدید است که ممکن است چندین ماه طول بکشد.
عوارض عفونت کزاز به اشکال زیر رخ میدهد:
- شکستن استخوان ها. اسپاسم شدید میتواند باعث شکستگی ستون فقرات و استخوان های دیگر شود.
- انسداد شریان ریوی(آمبولی ریوی). لخته خونی که از جای دیگر ز بدن آمده است می تواند شریان اصلی ریه یا یکی از شاخه های آن را مسدود کند.
- مرگ. اسپاسم عضلانی شدید ناشی از کزاز می تواند تنفس شما را مختل یا متوقف کند. نارسایی تنفسی شایع ترین علت مرگ است. کمبود اکسیژن همچنین باعث ایست قلبی و مرگ میشود. ذات الریه دلیل دیگر مرگ است.
پیشگیری از بروز بیماری
با واکسیناسیون می توانید به راحتی از کزاز پیشگیری کنید.
دوره اولیه واکسیناسیون
واکسن کزاز معمولاً به همراه بخشی از واکسن های دیفتری و کزاز و سیاه سرفه (DTaP) به کودکان تجویز میشود. این واکسیناسیون از سه بیماری محافظت می کند:دیفتری ، سرفه سیاه و کزاز.
واکسن DTaP یک سری پنج گانه است که به طور معمول در بازو یا ران به کودکان در این سنین تزریق می شود:
- 2 ماه
- 4 ماه
- 6 ماه
- 15 تا 18 ماه
- 4 تا 6 سال
واکسن یاداور
یاداور واکسن کزاز به طور معمول در ترکیب با یادآور واکسن دیفتری (Td) تجویز می شود. در سال 2005 ، یک واکسن کزاز ، دیفتری و سیاه سرفه (Tdap) برای استفاده در نوجوانان و بزرگسالان زیر 65 سال تأیید شد تا از تداوم محافظت در برابر سیاه سرفه نیز اطمینان حاصل کند.
دوز واکسن Tdap برای نوجوانان، ترجیحاً بین سنین 11 تا 12 سال و پس از آن هر 10 سال یک یادآور Td دریافت کنند.
اگر هرگز دوز Tdap دریافت نکردید ، آن را جایگزین دوز تقویت کننده بعدی Td کنید و سپس باآن ادامه دهید
اگر در سفر خارج از کشور هستید ، به ویژه به یک کشور در حال توسعه که احتمال وجود کزاز در آن هست ، مطمئن شوید که ایمنی بدن شما آمادگی لازم را دارد.
برای به روز بودن در مورد تمام واکسن های خود ، از پزشک خود بخواهید که مرتباً وضعیت واکسیناسیون شما را بررسی کند.
اگر در کودکی واکسینه نشده اید ، در مورد واکسیناسیون Tdap به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
کزاز بر اساس نتایج معاینه، سابقه پزشکی و ایمن سازی و علائم و نشانه های اسپاسم عضلات، سفتی و درد تشخیص داده می شوند. تست های آزمایشگاهی به طور کلی برای تشخیص کزاز مفید نیستند.
درمان
درمانی خاصی برای کزاز وجود ندارد و اغلب درمان شامل مراقبت از زخم ، داروهایی برای کاهش علائم و مراقبت های حمایتی است.
مراقبت از زخم
برای جلوگیری از رشد اسپور کزاز ، تمیز کردن زخم ضرورت دارد که شامل حذف خاک ، اشیا خارجی و بافت مرده از زخم است.
داروها
- آنتی توکسین. پزشک میتواند یک آنتی توکسین کزاز مانند ایمونو گلوبولین کزاز به شما بدهد. با این حال ، آنتی توکسین می تواند فقط سمی را که هنوز به بافت عصبی پیوند نداشته است ، خنثی کند.
- آنتی بیوتیک ها. همچنین پزشک برای مقابله با باکتری های کزاز ، آنتی بیوتیک به شما از راه خوراکی یا تزریق تجویز میکند.
- واکسن. همه افراد مبتلا به کزاز به محض تشخیص بیماری باید واکسن کزاز را دریافت کنند.
- آرامبخش ها. پزشکان معمولاً از داروهای آرامبخش قوی برای کنترل اسپاسم عضلات استفاده می کنند.
- سایر داروها. داروهای دیگری مانند سولفات منیزیم و برخی مسدود کننده های بتا ممکن است برای تنظیم فعالیت غیر ارادی عضلات مانند ضربان قلب و تنفس شما استفاده شود. از مورفین برای این منظور و همچنین آرام بخشی استفاده می شود.
درمان های حمایتی
اگر به یک عفونت شدید کزاز مبتلا هستید ، اغلب باید در بخش مراقبت های ویژه بمانید. از آنجا که آرامبخش ها می توانند تنفس را کاهش بدهند ، ممکن است شما به طور موقت به یک دستگاه تنفس نیاز داشته باشید.
سبک زندگی و درمان های خانگی
زخم های سوراخ یا سایر بریدگی های عمیق ، گزش حیوانات یا به خصوص زخم های کثیف ، شما را در معرض خطر بیشتری برای عفونت کزاز قرار می دهد.
اگر زخم عمیق و کثیف دارید و به ویژه اگر از زمان آخرین واکسیناسیون خود مطمئن نیستید ، به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از تجمع باکتری در زخم با باند ، زخم های آلوده را باز بگذارید.
نیاز به پانسمان مجدد ، تجویز آنتی بیوتیک و تزریق واکسن توکسوئید کزاز وجود دارد. اگر قبلاً واکسینه شده اید ، بدن شما باید به سرعت آنتی بادی های لازم را برای محافظت در برابر کزاز ایجاد کند.
اگر زخم جزئی باشد، این مراحل به جلوگیری از کزاز کمک می کند:
- خونریزی را کنترل کنید. برای کنترل خونریزی فشار مستقیم وارد کنید.
- زخم را تمیز نگه دارید. پس از توقف خونریزی ، زخم را با آب پاکیزه کاملاً بشویید. اطراف زخم را با صابون و دستمال شستشو دهید. اگر چیزی در زخم فرو رفته است ، به پزشک مراجعه کنید.
- از آنتی بیوتیک استفاده کنید. بعد از اینکه زخم را تمیز کردید ، یک لایه نازک از کرم یا پماد آنتی بیوتیک بزنید. این آنتی بیوتیک ها باعث بهبود سریعتر زخم نمی شوند ، اما می توانند از رشد باکتری و عفونت ها جلوگیری کنند.
- برخی از مواد موجود در برخی از پمادها می توانند در برخی افراد راش پوستی (عارضه های پوستی) خفیف ایجاد کنند. در صورت بروز عارضه های پوستی ، استفاده از پماد را متوقف کنید.
- زخم را بپوشانید. قرار گرفتن در معرض هوا باعث تسریع بهبودی در ترمیم می شود ، اما باندها می توانند زخم را تمیز نگه داشته و باکتری های مضر را از بدن دور کنند. تاول هایی که تخلیه می شوند آسیب پذیر هستند. آنها را تا زمانی که پوسته ایجاد شود ،بپوشانید.
- پانسمان را عوض کنید. حداقل یک بار در روز یا هر زمان که پانسمان مرطوب یا کثیف می شوند برای جلوگیری از عفونت ، یک پانسمان جدید استفاده کنید. اگر به چسب مورد استفاده در بیشتر باندها حساسیت دارید ، به سراغ پانسمان بدون چسب یا گاز استریل و نوار کاغذی بروید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر زخم کوچک و تمیز است اما نگران عفونت یا مصونیت از کزاز هستید ، به سراغ جعبه کمک های اولیه بروید. اگر زخم شما شدید است یا شما یا فرزندتان علائم عفونت کزاز را دارید ، به اورژانس مراجعه کنید.
آن چه می توانید انجام دهید
در صورت امکان ، اطلاعات زیر را به پزشک ارائه دهید:
- چه زمانی، کجا و چگونه آسیب دیده اید
- وضعیت ایمن سازی شما ، از جمله هنگامی که آخرین واکسن یاداور کزاز را دریافت کردید یا خیر
- مراقبت از زخم چگونه بوده است
- درصورت وجود هر بیماری مزمن یا بیماری مانند دیابت ، بیماری قلبی یا بارداری به پزشک اطلاع دهید
اگر مراقبت از نوزادی غیر از فرزند خود را برعهده دارید ، به پزشک اطلاع دهید که کشور مبدا مادر ، وضعیت ایمنی وی و مدت زمان حضور در ایالات متحده چقدر بوده است.
در مورد کزاز ، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- بهترین اقدام چیست؟
- چه راه های جایگزینی برای درمانی که شما پیشنهاد میکنید وجود دارد؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا باید به یک متخصص مراجعه کنم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که لازم باشد به آن ها توجه کنم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
اگر زخمی عمیق یا مشخص باشد ، پزشک آن را بررسی می کند. او احتمالاً سوالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
- آیا علائم کزاز مانند اسپاسم عضلانی داشته اید و علائم از چه زمانی آغاز شدند؟
- علائم مداوم است یا گاه به گاه؟
- علائم چقدر شدید است؟
- چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
- آخرین بار چه زمانی واکسینه شده اید و چه نوع واکسنی دریافت کرده اید؟
- آیا اخیراً زخمی داشته اید (اگر مشخص نیست)؟