گلومرولونفریت Glomerulonephritis

نگاه کلی

گلومرولونفریت التهاب فیلترهای ریز در کلیه ها (گلومرول) است. گلومرول ها مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد اضافی را از جریان خون خارج کرده و به ادرار منتقل می کنند. گلومرولونفریت می تواند ناگهانی (حاد) یا به تدریج (مزمن) بروز کند.

گلومرولونفریت به خودی خود یا به عنوان بخشی از بیماری دیگری مانند لوپوس یا دیابت رخ می دهد. التهاب شدید یا طولانی مدت همراه با گلومرولونفریت می تواند به کلیه ها آسیب برساند. درمان به نوع گلومرولونفریت بستگی دارد.

علائم

علائم و نشانه های گلومرولونفریت به نوع حاد یا مزمن و علت آن بستگی دارد. اولین نشانه ی مشکل از علائم یا نتایج تجزیه و تحلیل معمول ادرار ناشی می شود.

علائم و نشانه های گلومرولونفریت عبارتند از:

ادرار صورتی یا کولا رنگ (قهوه ای) ناشی از گلبول های قرمز خون در ادرار (هماچوری)

ادرار کفی به دلیل پروتئین بیش از حد (پروتئینوریا)

فشار خون بالا (هایپرتنشن)

احتباس مایعات (ادم) همراه با تورم در صورت، دست ها، پاها و شکم

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت وجود علائم نگران کننده، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

علل بیماری

بسیاری از شرایط می توانند باعث گلومرولونفریت شوند. گاهی این بیماری ارثی و گاهی علت آن ناشناخته است. شرایطی که می تواند منجر به التهاب گلومرول کلیه شود:

عفونت

گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک. گلومرولونفریت ممکن است یک یا دو هفته پس از بهبودی از عفونت و درد گلو یا به ندرت، عفونت پوستی ایجاد شود. بدن برای مقابله با عفونت، آنتی بادی اضافی تولید می کند که در نهایت می تواند در گلومرول ها مستقر شوند و التهاب را به دنبال داشته باشند.

کودکان بیشتر از بزرگسالان به گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک مبتلا می شوند و همچنین احتمال بهبود سریع آنها نیز بیشتر است.

آندوکاردیت باکتریایی. باکتری ها گاهی می توانند از طریق جریان خون پخش شده و به قلب وارد شوند و باعث عفونت یک یا چند دریچه قلب شوند. در صورت وجود نقص قلبی مانند دریجه قلب آسیب دیده یا مصنوعی، فرد بیشتر در معرض خطر این بیماری می باشد. آندوکاردیت باکتریایی با بیماری گلومرولی در ارتباط است، اما نوع ارتباط بین این دو مشخص نیست.

عفونت های ویروسی. عفونت های ویروسی، مانند ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، هپاتیت B و هپاتیت C، می توانند باعث گلومرولونفریت شوند.

بیماری های ایمنی

لوپوس. بیماری التهابی مزمن لوپوس می تواند بسیاری از قسمت های بدن از جمله پوست، مفاصل، کلیه ها، سلول های خونی، قلب و ریه ها را تحت تأثیر قرار دهد.

سندرم گودپاستور. سندرم گودپاستور اختلال ایمنی شناختی ریه است که مانند التهاب ریه، باعث خونریزی ریه ها و همچنین گلومرولونفریت می شود.

نفروپاتی IgA. این بیماری اولیه گلومرولی که با دوره های مکرر خون در ادرار مشخص می شود، از رسوبات ایمونوگلوبولین A (IgA) در گلومرول ناشی می شود. نفروپاتی IgA می تواند سالها بدون هیچ علائم قابل توجهی پیشرفت کند.

واسکولیت

پلی آرتریت. این شکل از واسکولیت رگ های خونی کوچک و متوسط ​​را در بسیاری از قسمت های بدن مانند قلب، کلیه ها و روده ها تحت تأثیر قرار می دهد.

گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت. این شکل از واسکولیت، که قبلاً به آن گرانولوماتوز وگنر گفته می شد، رگ های خونی کوچک و متوسط ​​را در ریه ها، مجاری هوایی فوقانی و کلیه ها تحت تأثیر قرار می دهد.

شرایطی که ممکن است باعث زخم شدن گلومرول شود

فشار خون بالا. این مورد می تواند به کلیه ها آسیب برساند و توانایی عملکرد طبیعی آنها را مختل کند. گلومرولونفریت همچنین می تواند منجر به فشار خون شود زیرا عملکرد کلیه را کاهش می دهد و می تواند بر نحوه کنترل سدیم توسط کلیه ها تأثیر بگذارد.

بیماری کلیه دیابتی (نفروپاتی دیابتی). این مورد می تواند در مبتلایان به دیابت تأثیر بگذارد، معمولاً سالها طول می کشد تا پیشرفت کند. کنترل خوب سطح قند خون و فشار خون ممکن است از آسیب کلیه جلوگیری یا روند آن کند کند.

گلومرول اسکلروز فوکال سگمنتال. این عارضه با زخم پراکنده بعضی از گلومرول ها مشخص می شود، می تواند ناشی از بیماری دیگری باشد یا بدون دلیل مشخصی رخ دهد.

به ندرت ، گلومرولونفریت مزمن، ارثی می باشد. فرم ارثی آن، سندرم آلپورت، ممکن است شنوایی یا بینایی را مختل کند.

علاوه بر علل ذکر شده در بالا، گلومرولونفریت با سرطان های خاصی مانند میلوم مولتیپل، ریه و خون لنفوسیتیک مزمن همراه است.

عوارض بیماری

گلومرولونفریت می تواند به کلیه ها آسیب برساند به طوری که آنها توانایی فیلتر کردن خود را از دست می دهند. در نتیجه، میزان خطرناکی از مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد در بدن جمع می شود.

عوارض احتمالی گلومرولونفریت عبارتند از:

نارسایی حاد کلیه. از دست دادن عملکرد در قسمت فیلتر کننده نفرون می تواند منجر به تجمع سریع مواد زائد شود. فرد ممکن است به دیالیز اضطراری - وسیله مصنوعی برای از بین بردن مایعات اضافی و مواد زائد از خون - به طور معمول توسط دستگاه کلیه مصنوعی نیاز داشته باشد.

بیماری مزمن کلیوی. کلیه ها به تدریج توانایی فیلتر شدن خود را از دست می دهند. عملکرد کلیه که به کمتر از 10 درصد ظرفیت طبیعی کاهش می یابد، منجر به بیماری کلیوی در مرحله نهایی می شود، که برای ادامه زندگی به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز دارد.

فشار بالای خون. آسیب به کلیه ها و در نتیجه تجمع مواد زائد در جریان خون می تواند فشار خون را افزایش دهد.

سندرم نفروتیک. با این سندرم، پروتئین زیاد در ادرار منجر به کمبود پروتئین در خون می شود. سندرم نفروتیک می تواند با کلسترول بالای خون و تورم (ادم) پلک ها، پا و شکم همراه باشد.

پیشگیری از بروز بیماری

ممکن است راهی برای جلوگیری از اکثر اشکال گلومرولونفریت وجود نداشته باشد. با این حال، در اینجا چند مرحله وجود دارد که ممکن است مفید باشد:

به دنبال درمان سریع عفونت استرپتوکوکی همراه با گلودرد یا از بین بردن التهاب معده باشید.

برای جلوگیری از عفونت هایی که می توانند به برخی از انواع گلومرولونفریت مانند اچ آی وی و هپاتیت منجر شوند، از دستورالعمل های ایمن رابطه جنسی پیروی کنید و از تزریق داروی داخل وریدی خودداری کنید.

فشار خون بالا را کنترل کنید، که احتمال آسیب به کلیه های ناشی از فشار خون را کاهش دهید.

برای جلوگیری از نفروپاتی دیابتی، قند خون خود را کنترل کنید.

تشخیص

گلومرولونفریت اغلب در صورت غیر طبیعی بودن آزمایش ادرار معمول، آشکار می شود. آزمایشاتی برای ارزیابی عملکرد کلیه و تشخیص گلومرولونفریت عبارتند از:

آزمایش ادرار. تجزیه و تحلیل ادرار ممکن است گلبول های قرمز خون و گویچه های قرمز را در ادرار نشان دهد، که نشانگر آسیب احتمالی گلومرول است. نتایج تجزیه و تحلیل ادرار همچنین ممکن است گلبول های سفید خون، شاخص متداول عفونت یا التهاب و افزایش پروتئین را نشان دهد که می تواند آسیب به نفرون را تأیید کند. سایر شاخص ها مانند افزایش سطح کراتینین یا اوره در خون،  علامت هشدار محصوب می شود.

آزمایش خون. این مورد می تواند با اندازه گیری سطح مواد زائد مانند کراتینین و ازت اوره خون، اطلاعاتی در مورد آسیب کلیه و اختلال در گلومرول ها فراهم کند.

تست های تصویربرداری. اگر پزشک شواهدی از آسیب را تشخیص دهد، ممکن است مطالعات تشخیصی را که امکان تجسم کلیه ها را فراهم می کند، مانند رادیوگرافی کلیه، معاینه سونوگرافی یا سی تی اسکن، تجویز کند.

نمونه برداری کلیه. این روش شامل استفاده از یک سوزن مخصوص برای استخراج قطعات کوچک بافت کلیه جهت معاینه میکروسکوپی و کمک به تعیین علت التهاب است. نمونه برداری از کلیه برای تأیید تشخیص گلومرولونفریت تقریباً همیشه لازم است.

درمان

درمان گلومرولونفریت و نتیجه آن به موارد زیر بستگی دارد:

فرم حاد یا مزمن بیماری

علت اصلی

نوع و شدت علائم و نشانه ها

برخی از موارد گلومرولونفریت حاد، به ویژه مواردی که به دنبال عفونت استرپتوکوک دیده می شوند، ممکن است به خودی خود بهبود یابند و نیازی به درمان ندارند. اگر یک علت اساسی وجود داشته باشد، مانند فشار خون بالا، عفونت یا بیماری خودایمنی، درمان به علت اصلی معطوف می شود.

به طور کلی، هدف از درمان محافظت از کلیه ها در برابر آسیب بیشتر است.

روشهای درمانی مرتبط با نارسایی کلیه

برای گلومرولونفریت حاد و نارسایی حاد کلیه، دیالیز می تواند مایعات اضافی را از بین ببرد و فشار خون بالا را کنترل کند. روشهای درمانی طولانی مدت تنها برای بیماری مرحله نهایی، دیالیز و پیوند کلیه است. هنگامی که پیوند کلیه اغلب به دلیل ضعف در سلامت عمومی امکان پذیر نیست، دیالیز تنها گزینه می باشد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

در صورت ابتلا به بیماری کلیوی، پزشک ممکن است برخی تغییراتی در سبک زندگی را تجویز کند:

مصرف نمک را برای جلوگیری یا به حداقل رساندن احتباس مایعات، تورم و فشار خون بالا محدود کنید

برای کاهش سرعت تجمع مواد زائد در خون، پروتئین و پتاسیم کمتری مصرف کنید

وزن سالم داشته باشید

اگر دیابت دارید سطح قند خون خود را کنترل کنید

ترک سیگار

راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری

زندگی همراه با بیماری مزمن، منابع عاطفی را می تواند خدشه دار کند. در صورت ابتلا به گلومرولونفریت مزمن و نارسایی مزمن کلیوی، پیوستن به گروه پشتیبانی می تواند کمک کننده باشد. گروه پشتیبانی هم شنونده ی دلسوزی است و هم اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار خواهد داد.

برای یافتن گروه پشتیبانی، از پزشک خود سؤال کنید یا با بنیاد ملی کلیه تماس بگیرید تا نزدیکترین گروه به محل شما را پیدا کند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

برای شروع درمان می توانید با مراجعه به پزشک خود اقدام کنید. در صورت تشخیص آسیب کلیوی با توجه به نتایج آزمایش های آزمایشگاهی، ممکن است به متخصص نفرولوژی ارجاع داده شوید.

آنچه می توانید انجام دهید

برای آماده شدن برای قرار ملاقات، در مورد محدودیت های لازم مانند محدودیت در خوردن و آشامیدن سؤال کنید. سپس لیستی از این موارد تهیه کنید:

علائم، از جمله مواردی که به کلیه ها یا عملکرد ادرار ربطی ندارند و زمان شروع آنها

تمام داروها و دوزها، از جمله ویتامین ها یا سایر مکمل های مصرفی

تاریخچه مهم پزشکی خود، از جمله سایر شرایط پزشکی و سابقه پزشکی خانوادگی

سؤال هایی که می خواهید از پزشک بپرسید

در صورت امکان، یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را برای کمک در به خاطر سپردن اطلاعات مطرح شده، به همراه داشته باشید.

سؤال هایی که در مورد گلومرولونفریت باید از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر می باشند:

به نظر می رسد کلیه ها چقدر تحت تأثیر قرار گرفته اند؟

به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟

آیا شرایط به وجود آمده موقتی است یا دائم؟

آیا به دیالیز نیاز خواهم داشت؟

مشکلات پزشکی دیگری دارم. چگونه می توانم آنها را همراه با این شرایط مدیریت کنم؟

چه محدودیتهایی را باید دنبال کنم؟

آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟

آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

در پرسیدن سؤالات دیگر دریغ نکنید.

از پزشک چه انتظاری می رود

سؤالاتی که پزشک خواهد پرسید عبارتند از:

آیا علائم مداوم بوده اند یا گذرا؟

به نظر می رسد چیزی علائم را بهبود بخشد یا تشدید کند؟

آیا کسی در خانواده سابقه گلومرولونفریت یا بیماری کلیوی دیگری دارد؟

آیا سابقه فشار خون یا دیابت شیرین دارید؟