نگاه کلی
گل مژه، برآمدگی قرمز و دردناک در لبه پلک است که ظاهری شبیه به دمل یا کورک دارد. اغلب گل مژه ها پر از چرک هستند.گل مژه معمولاً بر روی قسمت خارجی پلک به وجود می آید اما گاهی اوقات بر روی قسمت داخلی پلک نیز شکل می گیرد.
در بیشتر موارد گل مژه طی چند روز به خودی خود از بین می رود. در این مدت می توان با گذاشتن یک پارچه گرم بر روی پلک خود، درد و ناراحتی ناشی از گل مژه را تسکین داد.
علائم
علائم و نشانه های گل مژه عبارتند از:
• وجود توده ای قرمز روی پلک که ظاهری مانند یک دمل یا کورک دارد
• درد در ناحیه ی پلک
• تورم پلک
• ریختن اشک
عارضه دیگری که باعث ایجاد التهاب در ناحیه ی پلک می شود، شالازیون (برآمدگی پلک) می باشد. شالازیون زمانی اتفاق می افتد که در غدد چربی کوچکِ کنار مژه ها، انسداد و گرفتگی ایجاد شود. بر خلاف گل مژه، شالازیون دردناک نبوده و معمولاً در قسمت داخلی پلک ظاهر می شود. درمان هر دو عارضه یکسان است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اغلب، گل مژه آسیبی به چشم ها وارد نکرده و بر روی قدرت بینایی اثر منفی نمی گذارد. می توان در ابتدا اقدامات خود مراقبتی مانند قرار دادن یک پارچة گرم بر روی پلک بسته به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه برای چندین مرتبه در روز و ماساژ آرام پلک ها را امتحان کرد. هنگامی باید به پزشک مراجعه شود که:
• پس از ۴۸ ساعت همچنان هیچ بهبودی مشاهده نشده است.
• تورم و قرمزی پلک ها و گسترش آن به گونه و سایر قسمت های صورت.
علل بیماری
گل مژه به دلیل عفونت در غده های چربی داخل پلک ها به وجود می آید. در اغلب موارد باکتری استافیلوکوکوس عامل بروز این عفونت می باشد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
کارهای زیر می توانند خطر بروز گل مژه را افزایش دهند:
• لمس چشم ها با دست های کثیف
• قرار دادن لنزهای ضد عفونی نشده داخل چشم ها یا عدم شست و شوی دست ها پیش از استفاده از لنز.
• پاک نکردن آرایش چشم در طول شب
• استفاده از مواد آرایشی منقضی
• ابتلا به عارضه پلک آماس (بلفاریت) -التهابی مزمن در امتداد لبه ی پلک -.
• ابتلا به بیماری روزاسه (نوعی بیماری پوستی که مشخصه آن قرمزی صورت است)
پیشگیری از بروز بیماری
برای پیشگیری از عفونت های چشمی:
• شست و شوی دست ها. در طول روز به طور مداوم دست های خود را با آب گرم و صابون بشویید و یا از ضد عفونی کننده های الکلی برای ضدعفونی ساختن آن ها استفاده کنید. از مالش چشم ها با دست خودداری کنید.
• دقت در انتخاب و استفاده از لوازم آرایشی. می توان خطر عود عفونت های چشمی را با دور انداختن لوازم آرایش قدیمی، کاهش داد. لوازم آرایشی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و آرایش چشمان خود را در شب پاک کنید.
• از تمیز بودن لنز ها مطمئن شوید. پیش از استفاده از لنز، دست هایتان را کاملاً بشویید و توصیه های پزشک را در مورد چگونگی ضد عفونی ساختن آن ها اجرا کنید.
• استفاده از کمپرس گرم. اگر سابقه گل مژه داشته اید، استفاده منظم از کمپرس گرم می تواند از عود آن جلوگیری کند.
• مدیریت بیماری بلفاریت (پلک آماس).در صورت ابتلا به بیماری پلک آماس، برای مراقبت از چشمان خود از دستورالعمل های پزشک پیروی کنید.
تشخیص
پزشک تنها با نگاه کردن به پلک ها متوجه گل مژه خواهد شد. همچنین ممکن است برای معاینه پلک ها از یک چراغ قوه و ذره بین نیز استفاده کند.
درمان
در اغلب موارد، گل مژه به درمان خاصی نیاز ندارد، ولی استفاده از کمپرس گرم، روند بهبودی را تسریع می کند.گل مژه معمولاً به صورت خود به خودی از بین می رود. عود این عارضه، بسیار شایع است.
برای گل مژه هایی که بهبود نمی یابند، پزشک درمان های زیر را توصیه می کند:
• آنتی بیوتیک ها .ممکن است برای استفاده روی پلک، پزشک قطره های آنتی بیوتیکی یا کرم های آنتی ببوتیکی موضعی تجویز کند. اگر عفونت پلک ها از بین نرفته و یا فراتر از پلک ها گسترش پیدا کرده است، پزشک آنتی بیوتیک خوراکی تجویز خواهد کرد.
• جراحی برای کاهش فشار. در صورتی که گل مژه بهبود نیابد، پزشک، برای تخلیه چرک برش کوچکی در آن ایجاد می کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
تا زمان از بین رفتن گل مژه، موارد زیر را رعایت کنید:
• گل مژه را دستکاری نکنید. سعی نکنید که گل مژه را بترکانید و یا آن را برای تخلیه چرک فشار دهید. این امر، باعث گسترش عفونت می شود.
• پلک ها را تمیز کنید. پلک ملتهب را به آرامی با آب و یک صابونِ ملایم بشویید.
• یک پارچۀ گرم بر روی پلک های بسته خود قرار دهید. برای کاهش درد، یک پارچه تمیز را به آب گرم آغشته کرده و با پیچاندن آن، آب اضافی آن را گرفته و بر روی چشم های بسته خود، قرار دهید. هر زمان که حرارت پارچه کاهش یافت، مجدداً آن را مرطوب کنید. این کار را برای ۵ تا ۱۰ دقیقه ادامه داده و سپس به آرامی پلک هایتان را ماساژ دهید. تکرار این کار برای ۲ تا ۳ بار در روز به تخلیه خود به خودی گل مژه کمک می کند.
• چشم های خود را پاک نگه دارید. تا زمانی که گل مژه از بین نرفته است، چشم های خود را آرایش نکنید.
• از لنزها استفاده نکنید. ممکن است لنز ها به باکتری های عامل گل مژه، آلوده باشند. تا زمانی که گل مژه بهبود نیافته است، از لنز استفاده نکنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر گل مژه دردناک شده یا پس از ۲ روز، هیچ اثری از بهبودی در آن مشاهده نمی شود، باید به یک پزشک عمومی مراجعه نمود. در بعضی موارد پزشک، بیمار را به یک متخصص بیماری های چشمی (چشم پزشک) ارجاع می دهد.
از آن جا که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه می باشد، بهتر است آمادگی کافی را قبل از مراجعه به وی داشته باشید. در اینجا برخی از اطلاعاتی که می تواند در هنگام مراجعه به پزشک به شما کمک کند ارائه شده است:
آن چه می توانید انجام دهید
• علائم خود را حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند بنویسید.
• فهرستی از اطلاعات شخصی که فکر می کنید بهتر است که پزشک آنها را بداند تهیه کنید.
• نام و مقدار داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید.
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را بنویسید.
زمان ملاقات با پزشک بسیار محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات خود به شما کمک می کند تا بتوانید از وقت مشترک خود و پزشکتان، بیشتر بهره مند شوید. برخی از سؤالاتی که بهتر است درباره ی گل مژه از پزشک بپرسید عبارتند از:
• علت احتمالی ایجاد گل مژه، چه بوده است؟
• چه زمانی می توانم انتظار از بین رفتن گل مژه را داشته باشم؟
• آیا گل مژه، مسری است؟
• چه آزمایش هایی باید انجام دهم؟
• آیا درمان های دیگری برای گل مژه وجود دارد؟
• مزایا و معایب این درمان ها چه می باشند؟
• چگونه می توانم از به وجود آمدن گل مژه در آینده جلوگیری کنم؟
• آیا همچنان می توانم از لنز ها استفاده کنم؟
• آیا جایگزین مناسب دیگری برای داروی تجویز شده وجود دارد؟
• چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟
• چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
• آیا باید مجدداً به پزشک مراجعه کنم؟